Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών προτείνει μια «εθελοντική συνεισφορά» υπό μορφή φόρου στις μεταφορές, τους ποδοσφαιρικούς αγώνες και τις συναυλίες, για να καλύψει το ολοένα και μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των ανθρωπιστικών αναγκών και των δωρεών, σε έκθεση που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.
Οι συντάκτες της έκθεσης θέλουν επίσης να χρησιμοποιηθούν πόροι από την ισλαμική κοινωνική οικονομία που τροφοδοτείται από την ελεημοσύνη (zakat) των μουσουλμάνων και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και η διαφάνεια των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων.
Οι ανθρωπιστικές ανάγκες έχουν αυξηθεί από 2 δισεκατομμύρια το 2000 σε 24,5 δισεκατομμύρια δεκαπέντε χρόνια αργότερα, εξαιτίας της αύξησης των συγκρούσεων και των φυσικών καταστροφών που επιδεινώνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η έκθεση συντάχθηκε από εννέα ειδικούς υπό την αιγίδα της αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επιτρόπου αρμόδιας για τον Πρϋπολογισμό και τους Ανθρώπινους Πόρους, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, και του σουλτάνου της Μαλαισίας Ναζρίν Σαχ.
Το 2015, ο ΟΗΕ έλαβε μόλις το ήμισυ των απαιτούμενων πόρων. Οι μερίδες τροφίμων για 1,6 εκατομμύριο Σύρους κατά συνέπεια μειώθηκαν, γεγονός που συνέβαλε στη μαζική έξοδο προς την Ευρώπη.
«Ποτέ ο κόσμος δεν ήταν τόσο γενναιόδωρος (...), όμως ποτέ η γενναιοδωρία αυτή ήταν τόσο ανεπαρκής», εκφράζει με λύπη η Γκεοργκίεβα. Η βοήθεια στα θύματα των συγκρούσεων και των καταστροφών είναι «από ηθικής άποψης σωστή, αλλά και προς το συμφέρον μας, όπως αποδείχτηκε από τη μεταναστευτική κρίση».
Ο ΟΗΕ θέλει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα από τρεις πλευρές ταυτόχρονα. Πρέπει πρώτα να «μειώσει τις ανάγκες», προβλέποντας καλύτερα τις συγκρούσεις, προετοιμάζοντας και βοηθώντας καλύτερα τις ευάλωτες χώρες. Πρέπει επίσης να διευρύνει τον κύκλο των δωρητριών χωρών -πέντε χώρες προσφέρουν τα δύο τρίτα της δημόσιας ανθρωπιστικής βοήθειας- και να βρει νέες πηγές χρηματοδότησης.
Μια από τις πιο συγκεκριμένες προτάσεις είναι η επιβολή «φόρου αλληλεγγύης» επί ορισμένων αγαθών ή υπηρεσιών. Όπως η UNITAID, μια μη κυβερνητική οργάνωση που έπεισε δέκα χώρες να αφαιρούν μερικά δολάρια από κάθε αεροπορικό εισιτήριο, για να δίνονται για την καταπολέμηση της ελονοσίας ή του AIDS, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί για τον σκοπό 1,6 εκατομμύριο ευρώ μεταξύ 2006 και 2011.
«Ένας φόρος αλληλεγγύης στα αεροπορικά ταξίδια ή τα καύσιμα θα μπορούσε να χρηματοδοτεί ιατρικές υπηρεσίες» σε καταυλισμούς προσφύγων ή αστικές περιοχές που φιλοξενούν εκτοπισμένους, προτείνει η έκθεση.
Για την Γκεοργκίεβα, «είναι δυνατόν να εξασφαλιστεί μια μικρή συνεισφορά που θα βασίζεται σε έναν τεράστιο όγκο» συναλλαγών. Μιλώντας γενικά για τα καύσιμα, τις συναυλίες, τις κινηματογραφικές ταινίες και τους αθλητικούς αγώνες, η Επίτροπος διευκρίνισε ότι έχουν ήδη πραγματοποιηθεί επαφές με τη Διεθνή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIFA). Ωστόσο, το παράδειγμα του φόρου Τόμπιν επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών δείχνει πόσο «δύσκολο είναι το θέμα αυτό», τονίζει.
Μια άλλη επιλογή είναι ένα μέρος από τις εκατοντάδες δισεκατομμυρίων δολαρίων που περνούν ετησίως από τα ισλαμικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να κατευθυνθεί σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις. «Η ισλαμική κοινωνική οικονομία είναι ένα πεδίο που δεν έχει εξερευνηθεί αρκετά», σημειώνει η έκθεση.
Τέλος, ο ΟΗΕ καλεί τους δωρητές και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) να εγκρίνουν μια «συνολική συμφωνία»: οι πρώτοι να δέχονται πολυετείς πληρωμές και χωρίς ειδικό προορισμό, οι δεύτερες να εργαστούν υπέρ της διαφάνειας, υιοθετώντας εναρμονισμένες λογιστικές μεθόδους, λιγότερη γραφειοκρατία και σπατάλη.
Η έκθεση προτείνει επίσης μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών ΜΚΟ και του ιδιωτικού τομέα, όχι μόνο για χρηματοδότηση αλλά και για παροχή τεχνογνωσίας και υπηρεσιών.
Κατά συνέπεια, δισεκατομμύρια δολάρια θα μπορούσαν να συλλεχθούν, ειδικά 4 με 5 δισεκατομμύρια βελτιώνοντας την πρόληψη των συγκρούσεων και των καταστροφών, 3 έως 5 δισεκατομμύρια από την ισλαμική οικονομία και τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ από την αύξηση της αποτελεσματικότητας και τη μείωση των δαπαπών.
Η έκθεση παρουσιάστηκε σήμερα στο Ντουμπάι και θα εξεταστεί κατά τη σύνοδο κορυφής για τις ανθρωπιστικές υποθέσεις στην Κωνσταντινούπολη τον Μάιο. Η Επίτροπος Γκεοργκίεβα ελπίζει ότι μέχρι τότε οι προτάσεις αυτές «θα πάρουν σάρκα και οστά».
Πριν γίνει Επίτροπος της Ε.Ε. για τον Προϋπολογισμό, η Γκεοργκίεβα ηγείτο των ανθρωπιστικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το όνομά της ακούγεται συχνά όταν γίνεται λόγος για τη διαδοχή του Μπαν Κι-μουν, όταν ο νυν Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ θα εγκαταλείψει τη θέση του στα τέλη του έτους.