Από τον κίνδυνο να έλθουν αντιμέτωπες με ένα άκρως επώδυνο εποπτικό πλαίσιο για τα «κόκκινα» δάνεια το 2018 σώζει τις ελληνικές τράπεζες το αποτελεσματικό lobbying της Ιταλίας στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που υποχρέωσε τον Μάριο Ντράγκι και την Ντανιέλ Νουί, επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, να βάλουν στο συρτάρι τα πιο ακραία σχέδιά τους.
Το σχέδιο του SSM για τα νέα «κόκκινα» δάνεια, που βρίσκεται σε διαβούλευση, με την προοπτική να εφαρμοσθεί το 2018, προβλέπει ότι οι τράπεζες θα είναι υποχρεωμένες να καλύπτουν 100% με προβλέψεις τα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις εντός διετίας και τα δάνεια με εξασφαλίσεις εντός επταετίας.
Παρότι επίσημα δεν έχει ανακοινωθεί, εκφράζονταν φόβοι ότι οι ίδιοι αυστηροί κανόνες θα εφαρμόζονταν και για τα παλαιά «κόκκινα» δάνεια των ευρωπαϊκών τραπεζών, κάτι που θα έφερνε σε δυσχερή θέση τα εθνικά τραπεζικά συστήματα με μεγάλο όγκο προβληματικών δανείων, όπως της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Κύπρου.
Οι αντιδράσεις της Ιταλίας ήταν εντονότατες, με τον υπουργό Οικονομικών, Πιερ Κάρλο Πάντοαν, να δηλώνει και στο τελευταίο Eurogroup τη διαφωνία του με το σχέδιο της ΕΚΤ. Παράλληλα, με πρωτοβουλία των ιταλικών τραπεζών, εστάλη επιστολή της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ομοσπονδίας στον Μάριο Ντράγκι και σε όλους τους άλλους αρμόδιους αξιωματούχους της ευρωζώνης, όπου δηλώνεται η διαφωνία και των τραπεζιτών με το σχέδιο.
Μπροστά σε αυτή την «ομοβροντία», ο Μάριο Ντράγκι έκανε ένα βήμα πίσω, δηλώνοντας χθες ότι το πιο σημαντικό θέμα είναι η αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και θα χρειασθεί «κοινή προσπάθεια» των εποπτικών αρχών, των εθνικών κυβερνήσεων και των τραπεζών. Με αυτές τις δηλώσεις, ο Ντράγκι άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να διαμορφωθεί πλαίσιο για τα παλαιά «κόκκινα» δάνεια με βάση σχετική πρόταση της Κομισιόν και όχι από την ΕΚΤ.
Η επικεφαλής του SSM, Ντανιέλ Νουί, ξεκαθάρισε, εξάλλου, ότι για τα παλαιά δάνεια δεν θα εφαρμοσθεί κάποιο ενιαίο σχέδιο, όπως αυτό για τα νέα, αλλά θα γίνει προσέγγιση «κατά περίπτωση», δηλαδή κάθε τράπεζα θα εφαρμόσει το δικό της σχέδιο, όπως συμβαίνει ήδη με τις ελληνικές τράπεζες.
Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να δεχθεί η ΕΚΤ βελτιώσεις στο σχέδιο για τα νέα «κόκκινα» δάνεια, ώστε να γίνει λιγότερο αυστηρό. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με μια παράταση των προθεσμιών σχηματισμού προβλέψεων, πέραν του ορίου των δύο χρόνων για τα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις και των επτά χρόνων για τα δάνεια με εξασφαλίσεις.
Τι κερδίζουν οι τράπεζες
Οι ελληνικές τράπεζες θα ωφεληθούν σημαντικά από την υποχώρηση της ΕΚΤ για τα παλαιά δάνεια, καθώς τα προβληματικά δάνεια των χαρτοφυλακίων τους ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ και καλύπτονται περίπου κατά το ήμισυ με προβλέψεις. Αν υποχρεώνονταν να τα καλύψουν 100% με προβλέψεις σε βάθος 7ετίας είναι προφανές ότι θα χρειαζόταν μεγάλη νέα ανακεφαλαιοποίηση.
Σχετικά με τα νέα «κόκκινα» δάνεια, μια παράταση των προθεσμιών σχηματισμού προβλέψεων θα ήταν ευπρόσδεκτη από τις ελληνικές τράπεζες, καθώς, όπως προκύπτει και από την τελευταία ανάλυση της Bank of America, το νέο εποπτικό πλαίσιο θα τους κοστίσει αρκετά ακριβά.
Ο αμερικανικός οίκος σημειώνει ότι μεταξύ β’ τριμήνου 2016 και τέλους του 2019 θα εμφανισθούν στους τραπεζικούς ισολογισμούς «νέα» προβληματικά δάνεια ύψους 30,4 δισ. ευρώ και μέρος αυτών θα εμφανισθούν από το 2018 και μετά, που θα έχει τεθεί σε ισχύ ο νέος κανονισμός.
Η επίδραση στην κερδοφορία και την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών θα είναι σοβαρή, σύμφωνα με την ίδια ανάλυση. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Τράπεζας Πειραιώς: τα «νέα» προβληματικά δάνεια της τράπεζας αναμένεται να φθάσουν τα 5,6 δισ. ευρώ, κατά την κρίσιμη διετία 2018-2019, κάτι που θα απαιτήσει πρόσθετες προβλέψεις ύψους 3 δισ. ευρώ σε βάθος επταετίας, ποσό που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο της ενσώματης καθαρής θέσης της τράπεζας.