Το εκτιμώμενο υπερπλεόνασμα του ΕΦΚΑ, αλλά και η ανάλυση βιωσιμότητας του ασφαλιστικού δείχνουν ότι υπάρχουν τα ασφαλή περιθώρια για την ακύρωση της μείωσης των συντάξεων που έχει προγραμματιστεί να ισχύσει από την 1-1-2019.
Ταυτόχρονα τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας, αναζητούν και ισοδύναμα μέτρα που θα καλύψουν το κόστος από τη μη περικοπή των συντάξεων.
Η εμπλοκή που σημειώθηκε με την εκταμίευση της δόσης, λόγω της ακύρωσης της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά, από τους Γερμανούς, δημιούργησε προς στιγμήν την εντύπωση ότι θα μπλοκαριστεί και η ενδεχόμενη αναστολή ή ακύρωση της μείωσης των συντάξεων. Ωστόσο, η εμπλοκή με τη δόση, οφείλεται στο ότι δεν υπήρχαν ισοδύναμα μέτρα. Αυτά θα βρεθούν από τις αμυντικές δαπάνες και η υπόθεση θα λήξει εντός των ημερών.
Ωστόσο η υπόθεση αυτή επιβεβαίωσε και το μήνυμα ότι η όποια αλλαγή στα συμφωνηθέντα θα πρέπει να συνοδεύεται και από αντίμετρα, που θα καλύπτουν το κόστος. Στο πλαίσιο αυτό, στην επόμενη μεγάλη σύγκρουση με τους θεσμούς, που θα αφορά στην ακύρωση της μείωσης των συντάξεων από την 1-1-2019, η κυβέρνηση ετοιμάζει ήδη τα όπλα της.
Για να περάσει αναίμακτα η μείωση, θα πρέπει να μην επιβαρύνεται η οικονομική κατάσταση και οι προοπτικές του ΕΦΚΑ.
Στελέχη του υπουργείου Εργασίας εκτιμούν ότι η ακύρωση των μειώσεων, καλύπτεται από τα πλεονάσματα του ΕΦΚΑ. Το 2017 αντί ελλείμματος 765 εκατ. ευρώ, παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 777,35 εκατ. ευρώ. Δηλαδή το οικονομικό του αποτέλεσμα βελτιώθηκε έναντι της πρόβλεψης, κατά περίπου 1,5 δισ. ευρώ το 2017, τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του.
Για το 2018, η πρόβλεψη του προϋπολογισμού είναι πως ο ΕΦΚΑ θα παρουσιάσει πλεόνασμα ύψους 207 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του υπουργείου εργασίας το πλεόνασμα θα υπερβεί αισθητά το 1 δισ. ευρώ. Επίσης, το συνολικό πλεόνασμα των ασφαλιστικών φορέων (ΕΦΚΑ, ΕΤΕΑΕΠ, ΕΟΠΥΥ, ΟΑΕΔ), αναμένεται να διαμορφωθεί στο ποσό των 3 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 1,7 δισ. ευρώ, που είναι η εκτίμηση του προϋπολογισμού. Η συνολική υπέρβαση του πλεονάσματος εκτιμά στο ποσό των 1,3 δισ. ευρώ.
Βιώσιμο το ασφαλιστικό και χωρίς τις περικοπές
Επίσης, αχρείαστη θεωρεί την περικοπή των συντάξεων και μελέτη που συνέταξαν οι Σάββας Ρομπόλης, ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και ο Βασίλειος Μπέτσης υποψήφιος διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, που έχουν εμπειρία για το ασφαλιστικό ζήτημα.
Σύμφωνα με την ανάλυσή τους, προκύπτει ότι ο δείκτης συνταξιοδοτικές δαπάνες προς ΑΕΠ, χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων την 1 Ιανουαρίου 2019, παραμένει σε επίπεδα χαμηλότερα του 16% του ΑΕΠ. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι η μη εφαρμογή των μειώσεων των συντάξεων το 2019, επηρεάζει ανοδικά την συνταξιοδοτική δαπάνη, κυρίως την περίοδο 2020-2032, χωρίς όμως να υπερβαίνει το επίπεδο του 16% του ΑΕΠ.
Από το 2032 μέχρι το 2060, παρατηρείται ότι είτε με τις μειώσεις, είτε χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων, ο δείκτης έχει την ίδια τιμή. Όπως εξηγούν, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από το 2030 και μετά θα έχουν συνταξιοδοτηθεί όλοι οι λεγόμενοι παλαιοί ασφαλισμένοι, θα έχει αποβιώσει ο μεγαλύτερος αριθμός των σημερινών συνταξιούχων και οι νέοι πια συνταξιούχοι θα συνταξιοδοτούνται με τον Ν. 4387/2016. Αυτό σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος νόμος θα εφαρμόζεται για 15 έτη, θα λαμβάνει υπόψη για τις συντάξιμες αποδοχές τον μέσο όρο των μισθών όλων των ετών ασφάλισης και οι συντελεστές αναπλήρωσης θα είναι σημαντικά χαμηλότεροι.
Παράλληλα, η μελέτη τους αναφέρεται και σε έναν επιπλέον δείκτη ο οποίος συνίσταται στο άθροισμα της κρατικής συμμετοχής στη δαπάνη για συντάξεις και του ετήσιου ποσού αποπληρωμής του χρέους προς το ΑΕΠ. Ο δείκτης αυτός εξετάσθηκε για δύο περιπτώσεις: στη πρώτη περίπτωση θεωρήθηκε ότι θα εφαρμοστούν οι μειώσεις των συντάξεων την 1 Ιανουαρίου 2019 και στην δεύτερη περίπτωση ότι δεν θα εφαρμοστούν οι μειώσεις των συντάξεων την 1 Ιανουαρίου 2019.
Οι συντάκτες της έρευνας θεωρούν ότι δεν θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω οι συντάξεις από 1 Ιανουαρίου 2019 στη χώρα μας, δεδομένου ότι χωρίς τις μειώσεις των συντάξεων:
- Ο δείκτης συνταξιοδοτικών δαπανών προς ΑΕΠ καθόλη την περίοδο 2019-2060 δεν υπερβαίνει το όριο του 16% του ΑΕΠ και
- Ο δείκτης του αθροίσματος της ετήσιας κρατικής συμμετοχής στην συνταξιοδοτική δαπάνη και του ετήσιου ποσού για αποπληρωμή του χρέους προς το ΑΕΠ, διαμορφώνεται σε επίπεδα χαμηλότερα του 10% του ΑΕΠ, ποσοστό το οποίο δεν συνιστά εμπόδιο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Κι αυτό γιατί διαμέσου του πολλαπλασιαστή των συντάξεων, θα διευρυνθούν οι όροι αναπαραγωγής και ανάκαμψης της πραγματικής οικονομίας και ως εκ τούτου θα αποτραπούν οι υφεσιακές επιπτώσεις της μείωσης των συντάξεων και η επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των συνταξιούχων.