Οι πολιτικοί του αντίπαλοι μπορεί να τον τρέμουν, αλλά ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται στο έλεος των δυνάμεων της διεθνούς αγοράς, που οδηγούν σε ελεύθερη πτώση την τουρκική λίρα, δίνοντας τη δική τους απάντηση στα σχέδια του Τούρκου προέδρου για κατάλυση της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, ώστε να εφαρμόσει ανορθόδοξες ισλαμικές δοξασίας στο πεδίο της νομισματικής πολιτικής.
Πηγαίνοντας από ρεκόρ σε ρεκόρ πτώσης έναντι δολαρίου, στις χειρότερες συνθήκες από την κρίση του 2008, η τουρκική λίρα υποχώρησε σήμερα έως και κατά 5%, προσεγγίζοντας το όριο των 5 λιρών/δολάριο (έφθασε τις 4,92), πριν ανακτήσει ένα μικρό μέρος των απωλειών αυτών, που ανεβάζουν το ποσοστό πτώσης από την αρχή του έτους πάνω από το 20%.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας συνεδριάζει στις 7 Ιουνίου για να αποφασίσει αν θα αυξήσει εκ νέου τα βασικά της επιτόκια, αλλά οι αναλυτές τονίζουν ότι πρέπει να κινηθεί πολύ πιο γρήγορα για να ανακόψει τις πιέσεις στη λίρα, με μια αύξηση του βασικού επιτοκίου που θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 2%.
Αιτία των νέων, ισχυρών πιέσεων στο τουρκικό νόμισμα είναι η ανάλυση που έδωσε στη δημοσιότητα ο οίκος Fitch, για να σχολιάσει δηλώσεις του Ερντογάν από το Λονδίνο, στην τηλεόραση του “Bloomberg”, την περασμένη εβδομάδα, όπου ο Τούρκος πρόεδρος αποκάλυψε ότι σχεδιάζει να πάρει μεγαλύτερο έλεγχο της νομισματικής και οικονομικής, «ακόμη και αν αυτό κάνει κάποιους να αισθάνονται άβολα».
Η δήλωση αυτή προκάλεσε… ανατριχίλες στις αγορές, καθώς ερμηνεύθηκε σαν προαναγγελία ελέγχου της κεντρικής τράπεζας από την κυβέρνηση, που γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική, αν συνεκτιμηθεί ότι ο Ερντογάν έχει τουλάχιστον ανορθόδοξες αντιλήψεις για την οικονομική και νομισματική πολιτική: αυτοχαρακτηρίζεται «εχθρός των επιτοκίων» και πιστεύει ότι με χαμηλότερα επιτόκια θα συγκρατηθεί ο πληθωρισμός!
Η Fitch τονίζει ότι τα σχόλια του Ερντογάν για μεγαλύτερο έλεγχο της νομισματικής πολιτικής, εάν κερδίσει τις εκλογές, αυξάνουν την πιθανότητα να γίνει η οικονομική πολιτική περισσότερο απρόβλεπτη.
«Μια συγκεκαλυμμένη απειλή κατάλυσης της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας αυξάνει τα ρίσκα του οικονομικού περιβάλλοντος και τα ρίσκα για την αποτελεσματικότητα της οικονομικής πολιτικής», τόνισε η Fitch, προειδοποιώντας για περισσότερη πίεση στην πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας, που ήδη βρίσκεται σε επίπεδο “junk”.
Αναλυτές τονίζουν ότι ήδη η Τουρκία βρίσκεται στη ζώνη υψηλού κινδύνου για αδυναμία εξυπηρέτησης του εξωτερικού χρέους, καθώς τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, που ξοδεύονται συνεχώς για την υπεράσπιση της λίρας χωρίς αποτέλεσμα, δεν επαρκούν για την κάλυψη των πληρωμών του επόμενου 12μήνου.
Σε μια ένδειξη ότι οι αρχές κινούνται για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, η εταιρεία του Χρηματιστηρίου Κωνσταντινούπολης έκανε γνωστό ότι επανέφερε στη λίρα όλα στοιχεία ενεργητικού που διατηρούσε εκτός Τουρκίας.