Την εικόνα χώρας που βρίσκεται στον... προθάλαμο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δίνει πλέον η Τουρκία, καθώς ακόμη και τα πρωτοφανή μέτρα για την αποτροπή κατάρρευσης της λίρας πριν τις κρίσιμες αυτοδιοικητικές εκλογές της Κυριακής φαίνεται να χάνουν την αποτελεσματικότητά τους και το εθνικό νόμισμα της γείτονος κάνει σήμερα «βουτιά» έως και κατά 5%.
Ο Ταγίπ Ερντογάν δίνει μια νέα «μάχη» για να αποφύγει την κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας, όμως όλα δείχνουν ότι οι επιλογές του έχουν περιορισθεί σοβαρά. Μόνο μια νέα, μεγάλη αύξηση των βασικών επιτοκίων θα μπορούσε να επαναφέρει κάποια εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών και των Τούρκων πολιτών στη λίρα, όμως αυτό θα «στραγγάλιζε» την οικονομική δραστηριότητα και θα έφερνε την οικονομία ακόμη πιο βαθιά στην ύφεση, μετά την περυσινή κάμψη του ΑΕΠ κατά 2,4%.
Οι τουρκικές αρχές εφαρμόζουν «αστυνομικού» χαρακτήρα μέτρα για να σταματήσουν την πτώση της λίρας, τα οποία όμως έχουν από τη φύση τους έκτακτο χαρακτήρα και πάντως δεν μπορούν να συνεχισθούν μετά τις εκλογές, χωρίς να προκαλέσουν πολύ σοβαρές παρενέργειες, που ήδη γίνονται ορατές.
Οι τουρκικές τράπεζες υποχρεώθηκαν από την κεντρική τράπεζα να δίνουν με... σταγονόμετρο λίρες σε ξένους επενδυτές στο Λονδίνο, ώστε να μην μπορούν αυτοί να τις χρησιμοποιούν σε κερδοσκοπικές κινήσεις κατά του εθνικού νομίσματος. Το αποτέλεσμα ήταν να εκτιναχθεί χθες ακόμη και πάνω από το 1.000% το κόστος των swaps δολαρίου – λίρας, ενώ προσωρινά φάνηκε να εξασθενούν οι πιέσεις στην ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος, αφού ξένοι κερδοσκόποι πάσχιζαν να βρουν λίρες για να κλείσουν θέσεις short.
Όμως, από ένα σημείο και μετά αυτή η αναζήτηση λιρών οδήγησε τους επενδυτές σε βεβιασμένες ρευστοποιήσεις τουρκικών μετοχών και ομολόγων, με αποτέλεσμα να ανοίξει σοβαρή «αιμορραγία» στις αγορές της Τουρκίας. Τελικά, σήμερα, φαίνεται ότι κάποιες ροές για την παροχή λίρας αποκαθίστανται, καθώς η κεντρική τράπεζα ανέβασε το όριο των swaps από 20% σε 30%, και το overnight επιτόκιο υποχωρεί κάτω από το 200%. Όμως, ταυτόχρονα, η λίρα επιστρέφει στην πτωτική της πορεία, υποχωρώντας νωρίτερα ως τις 5,65 λίρες/δολάριο, από 5,33 λίρες χθες.
Πέρα από τις κερδοσκοπικές κινήσεις ξένων, το πρόβλημα εμπιστοσύνης στην τουρκική λίρα είναι πολύ βαθύτερο και αγγίζει τους Τούρκους πολίτες και τις επιχειρήσεις, που φάνηκε από στοιχεία του πρώτου 15θημέρου του Μαρτίου ότι προχωρούν σε συνεχείς μετατροπές λιρών σε σκληρό συνάλλαγμα, μεταξύ άλλων και για να προστατευθούν από τη βέβαιη πτώση της ισοτιμίας μετά τις εκλογές, που θα προκαλέσει νέα μεγάλη αύξηση στα βάρη της εξυπηρέτησης δανείων σε ξένα νομίσματα.
Μετά τη μεγάλη τους αύξηση του προηγούμενους μήνες, τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας σημείωσαν απότομη μείωση αυτό το μήνα, η οποία ξεπερνά κατά πολύ τις πληρωμές τοκοχρεολυσίων σε ξένο νόμισμα και δείχνει ότι θα είναι πολύ δύσκολο για τον Ερντογάν να ελέγξει την κατάσταση μετά τις εκλογές, χωρίς την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
