Να λύσει τα χέρια των εταιρειών διαχείρισης δανείων για να προχωρούν χωρίς νομικά εμπόδια σε πλειστηριασμούς, μέσω σχετικής νομοθετικής ρύθμισης, πιέζουν ασφυκτικά την κυβέρνηση τράπεζες και servicers, προειδοποιώντας για σοβαρό κίνδυνο κατάρρευσης του μοντέλου στο οποίο στηρίχθηκε η εξυγίανση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, μέσω τιτλοποιήσεων με κρατικές εγγυήσεις.
Η νομολογία που διαμορφώνουν τα δικαστήρια με διαδοχικές αποφάσεις, με σημαντικότερη την απόφαση που εξέδωσε πρόσφατα ο Άρειος Πάγος (822/2022) οδηγεί ουσιαστικά στο μπλοκάρισμα των πλειστηριασμών, όταν αυτοί επισπεύδονται από εταιρείες διαχείρισης δανείων για λογαριασμό των funds (εταιρείες ειδικού σκοπού με έδρα στο εξωτερικό), οι οποίες έχουν πάρει τα δάνεια από τιτλοποιήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης κάνουν αυτή την περίοδο μια ύστατη προσπάθεια να... αλλάξουν τη φορά του ποταμού των δικαστικών αποφάσεων, με την ελπίδα ότι δεν θα χρειασθεί τελικά μια νομοθετική παρέμβαση, που είναι μεν τεχνικού χαρακτήρα, αλλά έχει υψηλό βαθμό πολιτικής δυσκολίας.
Όπως αναφέρουν δικηγόροι, οι οποίοι χειρίζονται υποθέσεις πλειστηριασμών από servicers, είναι ενδεικτικό της κινητοποίησης που γίνεται αυτή την περίοδο από τις τράπεζες ότι, για πρώτη φορά, εμφανίσθηκαν νομικοί εκπρόσωποι servicers σε δικαστήριο, όπου συζητήθηκε αίτηση προσωρινής διαταγής για να μπλοκαριστεί πλειστηριασμός, υποβάλλοντας πολυσέλιδο υπόμνημα, το οποίο έχει συντάξει νομικός, υψηλόβαθμο στέλεχος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.
Στόχος είναι να επηρεασθούν τα δικαστήρια και να κάνουν δεκτό ότι και οι εταιρείες διαχείρισης δανείων μπορούν, κατ' εξαίρεση, να επισπεύδουν πλειστηριασμό, παρότι δεν έχουν την κυριότητα των δανείων, αλλά αυτά ανήκουν σε funds του εξωτερικού. Το γεγονός αυτής της έμμεσης εμπλοκής της ΕΕΤ στην πορεία των δικαστικών υποθέσεων είναι ενδεικτικό της κινητοποίησης που γίνεται για να αλλάξουν τα δεδομένα της νομολογίας προς όφελος των εταιρειών διαχείρισης.
Νομικοί εκτιμούν ότι και αυτή η ύστατη προσπάθεια είναι πολύ δύσκολο να έχει το επιθυμητό από τράπεζες και servicers αποτέλεσμα, καθώς οι δύο νόμοι που ορίζουν το πλαίσιο για τις τιτλοποιήσεις και τους πλειστηριασμούς (νόμοι από το 2003 και το 2015, αντίστοιχα) δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για να κριθεί από τα δικαστήρια ότι οι εταιρείες διαχείρισης έχουν την ενεργητική νομιμοποίηση για να προχωρούν σε πλειστηριασμούς.
Η νομοθεσία του 2015 δίνει κατ' εξαίρεση στις εταιρείες διαχείρισης τη νομιμοποίηση για να επισπεύδουν πλειστηριασμούς, αλλά μόνο όταν πρόκειται για δάνεια, για τα οποία τους έχει δοθεί η διαχείριση από τις τράπεζες. Τα δάνεια που τιτλοποιούνται εντάσσονται σε διαφορετική κατηγορία, καθώς οι τιτλοποιήσεις γίνονται με τον νόμο του 2003.
Όπως εκτιμούν νομικοί, τελικά θα είναι αναπόφευκτο, εάν η κυβέρνηση κρίνει ότι αυτό το «κουβάρι» πρέπει να λυθεί με τον τρόπο που προτείνουν τράπεζες και servicers, να εγκριθεί από τη Βουλή μία νομοθετική ρύθμιση που θα ξεκαθαρίζει ρητά ότι και για τα τιτλοποιημένα δάνεια οι εταιρείες διαχείρισης νομιμοποιούνται να επισπεύδουν πλειστηριασμούς.
Σύμφωνα με πληροφορίες, για το ζήτημα έχει ενημερωθεί η κυβέρνηση και δέχεται πίεση να ξεκαθαρίσει το τοπίο με νομοθετική ρύθμιση. Όμως, προς το παρόν η κυβέρνηση θεωρεί ότι πρέπει να εξαντληθούν τα περιθώρια επίλυσης του θέματος ενώπιον της Δικαιοσύνης. Εύλογα, επικρατεί η αντίληψη ότι μια ρύθμιση που θα απελευθερώσει τους πλειστηριασμούς για τιτλοποιημένα δάνεια λίγους μήνες πριν τις εκλογές μπορεί να έχει απρόβλεπτες πολιτικές παρενέργειες, ιδιαίτερα αν αρχίσουν εξώσεις οφειλετών από τις κατοικίες τους.
Ο αριθμός των πλειστηριασμών για οφειλές από τιτλοποιημένα δάνεια που θέλουν να επισπεύσουν οι εταιρείες διαχείρισης παραμένει άγνωστος, είναι όμως βέβαιο ότι πρόκειται για μεγάλο πλήθος υποθέσεων που θα έχουν αυτή την κατάληξη. Μόνο οι τιτλοποιήσεις που θα γίνουν συνολικά με τις κρατικές εγγυήσεις του σχεδίου «Ηρακλής» αφορούν δάνεια ύψους περίπου 70 δισ. ευρώ, ενώ μικρότερα τα ποσά από τιτλοποιήσεις των τραπεζών χωρίς εγγυήσεις, με συνέπεια σχεδόν το σύνολο των δανείων που διαχειρίζονται σήμερα οι εταιρείες να προέρχονται από τιτλοποιήσεις.
Από τις εταιρείες διαχείρισης υποστηρίζεται με έμφαση ότι στόχος τους δεν είναι να ανακτήσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια με πλειστηριασμούς, αλλά πρωτίστως με ρυθμίσεις. Όμως, όπως επισημαίνουν, αν δεν γίνονται πλειστηριασμοί εκεί όπου δεν υπάρχει δυνατότητα ρύθμισης, το μοντέλο ανάκτησης θα δεχθεί ένα πολύ ισχυρό πλήγμα και θα γίνει αβέβαιη η ανάκτηση δανείων που συνδέονται με κρατικές εγγυήσεις, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν ευθέως τα δημόσια οικονομικά.
Σημειώνεται ότι ήδη η Eurostat έχει καταλήξει στην ερμηνεία ότι θα πρέπει οι εγγυήσεις του σχεδίου «Ηρακλής» να υπολογισθούν στο δημόσιο χρέος και να το «φουσκώσουν» κατά 9 μονάδες του ΑΕΠ, όμως το πρόβλημα θα γίνει πολύ σοβαρότερο, ξεπερνώντας τα όρια μιας λογιστικής αποτύπωσης, εάν αποτύχουν οι εταιρείες διαχείρισης στην ανάκτηση των δανείων και αρχίσει το Δημόσιο να καλύπτει τα κενά, μέσω του μηχανισμού κατάπτωσης εγγυήσεων.
Τα πολιτικά διλήμματα για την κυβέρνηση έχουν γίνει πλέον εξαιρετικά σοβαρά και πηγάζουν από τον τρόπο εμπλοκής του κράτους στην εξυγίανση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, ο οποίος αποδεικνύεται ότι δεν ήταν τόσο ασφαλής όσο ισχυριζόταν ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών, Γιώργος Ζερβός, που αργότερα απομακρύνθηκε από την κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που βαραίνει περισσότερο σήμερα είναι να αποφύγει η κυβέρνηση την πολιτική κατηγορία ότι άφησε ελεύθερες τις εταιρείες διαχείρισης να βγάζουν ακίνητα στο σφυρί, λίγους μήνες προ των εκλογών. Προφανώς, το θέμα θα εξετασθεί σε νέα βάση μετά τις εκλογές...