Πολλοί στη δυτική πνευματική παράδοση έχουν κληρονομήσει μια ιδέα, που οφείλεται κυρίως στους αρχαίους Έλληνες, ότι το συναίσθημα και η λογική είναι αντίθετα. Έχουμε συναισθήματα και σκέψεις, είμαστε όλοι "Διόνυσος μαζί με Απόλλωνα". Ωστόσο, ο νευροεπιστήμονας Αντόνιο Νταμάζιο προσφέρει μια αντίστιξη: μιλάει για τους «σωματικούς δείκτες», φυσιολογικές αποκρίσεις που καθοδηγούν τη λήψη αποφάσεων. Με άλλα λόγια, είναι συναισθήματα που καθορίζουν τη λογική μας.
Στην επαγγελματική μας ζωή, προσπαθούμε συχνά να είμαστε «επαγγελματίες». Προσπαθούμε να είμαστε αμερόληπτοι, αντικειμενικοί, λογικοί και συμβατοί. Εξισώνουμε τους συναδέλφους και "παρκάρουμε" τις προκαταλήψεις μας έξω, με το αυτοκίνητο. Όμως η ιδέα του Νταμάζιο για τους σωματικούς δείκτες το ανατρέπει όλο αυτό:
Δε μπορούμε να αφήσουμε έξω τις συναισθηματικές μας αποσκευές. Ο εγκέφαλός μας δεν χωρίζεται σε "λογική έναντι συναισθήματος". Αυτά αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο.
Τι σημαίνουν οι "σωματικοί δείκτες" του Νταμάζιο και πώς μπορεί να επηρεάζουν τη ζωή του καθενός μας;
Οι αποσκευές που κουβαλάμε
Οι αναμνήσεις δεν είναι απλώς εγκεφαλικές, επεισοδιακές στιγμές από το παρελθόν μας. Αν σας ζητήσω να φανταστείτε μια εικόνα της μητέρας σας την πρώτη μέρα στο σχολείο ή το πρώτο σας κατοικίδιο, δεν θα έχετε μόνο μια εικόνα. Έχετε επίσης μια σειρά συνοδευτικών συναισθημάτων — συχνά μπερδεμένων. Τα πάντα σχετικά με το συνειδητό μυαλό μας εμποτίζονται με αυτόν τον τρόπο με συναίσθημα. Ό,τι μάθαμε για τον κόσμο αποθηκεύεται λογικά και συναισθηματικά. Αυτό σημαίνει ότι όταν κοιτάξουμε τις διάφορες αλληλεπιδράσεις μας με τον έξω κόσμο, θα ανακαλύψουμε συνοδευτικά συναισθήματα, τα οποία είναι γνωστά ως «σωματικοί δείκτες».
Για παράδειγμα, ας φανταστούμε ότι η "Όλγα" είχε μόνο τοξικές σχέσεις. κάθε σύντροφος που είχε ήταν κακοποιητικός. Ως εκ τούτου, έχει αναπτύξει ορισμένους σωματικούς δείκτες κάθε φορά που βιώνει τοξικές συμπεριφορές στους συντρόφους της. Όταν κάποιος την υποτιμά, είναι περιφρονητικός ή είναι ιδιαίτερα μυστικοπαθής για ορισμένα πράγματα, η Όλγα έχει μια σπλαχνική, σωματική απόκριση. Η καρδιά της χτυπάει γρήγορα, το κεφάλι της πονάει, οι παλάμες της ιδρώνουν, δεν κοιμάται και ούτω καθεξής.
Σύμφωνα με τον Νταμάζιο, αυτοί οι δείκτες θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουμε μια απόφαση. Η Όλγα μπορεί να εγκαλέσει τον σύντροφό της για τη συμπεριφορά του. Μπορεί να φύγει μακριά και να τον αφήσει. Ή μπορεί να αποφασίσει να διατηρήσει αυτή την τοξικότητα στη ζωή της.
Βρίσκουμε σωματικούς δείκτες σε κάθε τομέα της ζωής - κάθε αρένα που περιλαμβάνει σημαντικές αποφάσεις και περιλαμβάνει «ιστορία». Οι προηγούμενες συναντήσεις μας με το Χ ή το Υ θα καθορίσουν πώς θα ανταποκριθούμε σωματικά και συναισθηματικά στην εκ νέου συνάντηση του Χ ή του Υ στο μέλλον. Τα συναισθήματά μας καθορίζουν τις παραμέτρους της περίσκεψής μας.
Εφαρμογή των δεικτών
Αν γνωρίζουμε ότι φέρνουμε πολλά από τον εαυτό μας σε κάθε κατάσταση, πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε; Πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε την υπόθεση του Νταμάζιο στην καθημερινή μας ζωή; Ακολουθούν τρεις συμβουλές:
Αποκατάσταση και επισκευή:
Μόλις είχες μια σκληρή συζήτηση με κάποιον - έναν συνάδελφο, έναν προϊστάμενο ή έναν εργαζόμενο στην ομάδα σας. Δεν ήταν μια επίσημη προειδοποίηση, αλλά δεν απείχε και πολύ. Όντας άνθρωπος, έχεις μπει σε αμυντική και άβολη κατάσταση. Αποφεύγεις αυτό το άτομο όσο το δυνατόν περισσότερο. Η επικοινωνία μειώνεται στο ελάχιστο. Ο «σωματικός δείκτης» τώρα είναι ένας δείκτης έντασης. Το πρόβλημα είναι ότι πρέπει να συνεργαστείτε με αυτό το άτομο. Δεν μπορείτε απλώς να "παγώσετε" ένα μέλος της ομάδας σας.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2016 σχετικά με τις «δύσκολες συνομιλίες» που αφορούν νοσοκόμες από την Αυστραλία, ένα από τα βασικά στοιχεία για την αποκατάσταση μιας σχέσης μετά τη συνομιλία είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Η «απώλεια προσώπου» είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας που βλάπτει μια σχέση. Έτσι, ο καλύτερος τρόπος για να το επιδιορθώσετε είναι να υπενθυμίσετε σε κάποιον τις επιτυχίες του. Δώστε του πάλι εργασίες. Δείξτε ότι εξακολουθείτε να τον/την εμπιστεύεστε και να τον/την σέβεστε.
Συναισθηματική συνήχηση:
Η αξιοποίηση της δύναμης των σωματικών δεικτών είναι βασικό στοιχείο του μάρκετινγκ και είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες (αν όχι με την ορολογία του Νταμάζιο). Ο Ντον Ντρέιπερ των "Mad Men" - χρησιμοποιώντας μία φράση της Μάγια Αγγέλου μέσα από την έντεχνη πλοκή του σεναρίου - είπε: «Οι άνθρωποι δεν θα ξεχάσουν ποτέ πώς τους κάνεις να νιώθουν» - και υπάρχει αλήθεια σε αυτό.
Όταν πουλάς ένα προϊόν, χρειάζεται αυτό να συνδεθεί με κάποιο είδος συναισθήματος. Πρέπει να έχει ένα αφήγημα. Εάν αυτό που λες δεν έχει συναισθηματική απήχηση, τότε δεν θα πάει καλά. Για να το κάνεις αυτό, πρέπει να σκεφτείς μία ιστορία με την οποία οι άνθρωποι να μπορούν να σχετιστούν συναισθηματικά.
Πέρα από την περιγραφή της θέσης:
Οι σωματικοί δείκτες αναθεωρούν ένα σημαντικό σημείο της συναισθηματικής νοημοσύνης ευρύτερα: ο καθένας έχει τις δικές του ιστορίες να πει και το δικό του ταξίδι στο τώρα. Όταν κάποιος μπαίνει στο δωμάτιο, έχει στην πλάτη του ένα φορτηγό με αποσκευές. Αυτό μπορεί να έχει να κάνει με έννοιες, όπως "Πώς μοιάζει η σκληρή δουλειά;" ή μπορεί να είναι συναισθηματικοί σωματικοί δείκτες.
Έτσι, χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί στις αντιδράσεις των συναδέλφων μας και, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, να επικοινωνούμε ουσιαστικά μεταξύ μας. Μάθετε λίγα πράγματα για τη ζωή κάποιου. Είναι εύκολο σε έναν χώρο εργασίας να πηγαίνετε από συνάντηση σε συνάντηση και να βλέπετε την εργασιακή ιδιότητα κάποιου πριν από την ετικέτα του ονόματός του. Αλλά το να συναναστρεφόμαστε ουσιαστικά ο ένας με τον άλλο δεν είναι μόνο συναισθηματικά έξυπνο. Θα κάνει επίσης πιο αποτελεσματικές τις αλληλεπιδράσεις μας. Θα μας κάνει όλους καλύτερους (και) στη δουλειά μας.