Για πολλές δεκαετίες οι περισσότεροι συνεταιρισμοί έχοντας πρόσβαση σε άφθονα τραπεζικά δάνεια και κρατική χρηματοδότηση, μετατράπηκαν σε μηχανισμούς εξυπηρέτησης τοπικών και κομματικών συμφερόντων και έφτασαν σε σημείο να μην έχουν παρά ελάχιστη σχέση με την παραγωγή και την εξέλιξη της αγροτικής παραγωγής. Και ήταν η κρίση εκείνη που έβαλε τέρμα στην πρόσβαση σε δανεικό χρήμα με αποτέλεσμα δεκάδες συνεταιρισμοί να οδηγηθούν σε αδιέξοδο εξαιτίας της υπερχρέωσης.
Ωστόσο ένα νέο κεφάλαιο, μια δεύτερη ευκαιρία φαίνεται να δημιουργείται για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς στη χώρα µας, βελτιώνοντας σταδιακά την αρνητική εικόνα κακοδιαχείρισης, υπερχρέωσης και χρεοκοπίας των τελευταίων δεκαετιών, που είχε οδηγήσει σε απαξίωση τη συνεταιριστική ιδέα.
Σύμφωνα με το Έθνος, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που καταγράφονται στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισµών και άλλων συλλογικών φορέων, µια ηλεκτρονική βάση δεδοµένων και πληροφοριών στην οποία καταχωρίζονται οι ενεργές αγροτικές οργανώσεις, η τάση έχει αρχίσει να αντιστρέφεται, καθώς πολλές οργανώσεις ρυθµίζουν τις υποχρεώσεις τους προκειμένου να εκπληρώσουν τα κριτήρια που θέτει το νέο θεσµικό πλαίσιο.
Σήµερα στο Μητρώο είναι εγγεγραµµένοι 750 «καθαροί» συνεταιρισµοί, ενώ ο αριθµός τους αναµένεται να αυξηθεί σηµαντικά έως το τέλος του έτους, µετά και την τροποποίηση ορισµένων κριτηρίων που έθεταν εµπόδια στην ένταξη σχηµάτων µε χαµηλή οικονοµική δραστηριότητα. Στόχος της τροποποίησης, την οποία υπέγραψε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Σταύρος Αραχωβίτης, είναι η διάσωση και η ανασυγκρότηση περίπου 200 αγροτικών συνεταιρισµών, οι οποίοι, σύµφωνα µε προηγούµενη υπουργική απόφαση, έπρεπε να εµφανίζουν κύκλο εργασιών τουλάχιστον 30.000 ή 10.000 ευρώ κατά µέσο όρο στην τριετία.
Οπως επισηµαίνεται από πηγές του υπουργείου, τα συγκεκριµένα οικονοµικά όρια κρίθηκαν αποτρεπτικά για «τη συνέχιση της δραστηριότητας αγροτικών συνεταιρισµών, οι οποίοι παρουσίαζαν προοπτικές ανάπτυξης και βασίζονταν στις συνεταιριστικές αξίες, αποκλείοντάς τους επίσης από τα προνόµια που έχουν νοµοθετηθεί».
Στην κατηγορία αυτή περιλαµβάνονται αρδευτικοί συνεταιρισµοί µε περιορισµένο περιθώριο αύξησης της διάθεσης νερού, αναγκαστικοί συνεταιρισµοί διαχειρίσεως κοινής χορτονοµής που δεν έχουν παραγωγική δραστηριότητα ή εµπορική ιδιότητα, συνεταιρισµοί προώθησης της προβατοτροφίας που υλοποιούν επιχειρησιακά προγράµµατα, συνεταιρισµοί που ενοικιάζουν βοσκοτόπους και δεν έχουν παραγωγική δραστηριότητα, αλλά εξυπηρετούν τα µέλη και τις κοινότητές τους.
Παράταση
«Στόχος της κυβέρνησής µας είναι η αναβίωση των συνεταιρισµών και η ανάπτυξη του συνεταιριστικού κινήµατος, µε πραγµατικά οφέλη για την ελληνική οικονοµία» υποστηρίζουν στο υπουργείο της πλατείας Βάθη. Και προαναγγέλλουν αλλαγές στον νόµο 4384/2016, ο οποίος ψηφίστηκε επί υπουργίας Βαγγέλη Αποστόλου.
Σύµφωνα µε πληροφορίες, ο κ. Αραχωβίτης προτίθεται να παρατείνει την προθεσµία εναρµόνισης των καταστατικών των αγροτικών συνεταιρισµών και να παρατείνει την ηµεροµηνία υποβολής των τακτικών ετήσιων δηλώσεων στο Μητρώο, προκειµένου η υποβολή των οικονοµικών καταστάσεων να συµπίπτει µε την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων κ.λπ. Επίσης, θα τροποποιήσει το υπάρχον θεσµικό πλαίσιο για τις Αγροτικές Εταιρικές Συµπράξεις, ώστε να εγγράφονται όλες στο Μητρώο.
Με τις παραπάνω αλλαγές εκτιµάται πως θα ξεπεραστεί σηµαντικά ο αρχικός στόχος για ένταξη 800 ενεργών και υγιών συνεταιρισµών µέχρι το τέλος του 2019, ενώ αξίζει να σηµειωθεί πως αυτήν τη στιγµή τα «πρωτεία» στο Μητρώο κρατούν η Λάρισα µε 57 συνεταιρισµούς, το Ηράκλειο µε 42 και το Λασίθι µε 40. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στην ανάπτυξη των γυναικείων συνεταιρισµών, «λόγω του πολιτιστικού τους ρόλου, ως φορέων της γαστρονοµικής και χειροτεχνικής παράδοσης της χώρας, αλλά και ως πηγών εισοδήµατος για κατοίκους αποµακρυσµένων περιοχών».
Σήµερα υπολογίζεται ότι λειτουργούν περίπου 100 γυναικείοι συνεταιρισµοί (εγγεγραµµένοι ή µη στο Μητρώο), ενώ δηµιουργήθηκε ειδική ιστοσελίδα (womenassociations.minagric.gr), µε στόχο την προβολή των προϊόντων των γυναικείων συνεταιρισµών. Ωστόσο, αν και έχει θεσµοθετηθεί ποσόστωση, η συµµετοχή τους στα όργανα διοίκησης του συνεταιριστικού κινήµατος είναι περιορισµένη: Σε σύνολο 690 συνεταιρισµών που διενήργησαν εκλογές µετά την εφαρµογή του νόµου 4384/2016, µόνο 19 έχουν πρόεδρο γυναίκα, ποσοστό που αντιστοιχεί µόλις 2,7%!
