Μερικούς μήνες μετά τις επεισοδιακές συναντήσεις του Χρ. Σταϊκούρα με τους εκπροσώπους των τραπεζών, μια νέα δοκιμασία των σχέσεων της κυβέρνησης με τις τράπεζες αρχίζει σήμερα και θα έχει στο επίκεντρο εκ νέου το θέμα των επιτοκίων, καθώς ο νέος υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης ανακοίνωσε δύο παρεμβάσεις για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, που έχουν προκαλέσει δυσφορία στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών.
Στον προηγούμενο γύρο αντιπαραθέσεων κυβέρνησης - τραπεζών, όπου ο Χρ. Σταϊκούρας είχε αποκαλύψει ότι σε συναντήσεις ανταλλάσσονταν... "μπινελίκια" με τους τραπεζίτες, δύο ήταν τα θέματα που είχαν βρεθεί στο επίκεντρο: οι αργοί ρυθμοί έγκρισης αιτήσεων για τον εξωδικαστικό από τις τράπεζες και το άνοιγμα της ψαλίδας στα επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων.
Το τελευταίο δίμηνο, μετά και τις αλλαγές που έγιναν στο πλαίσιο για τον εξωδικαστικό, οι τράπεζες επιτάχυναν τις εγκρίσεις ρύθμισης δανείων, που σημείωσαν ρεκόρ τον Ιούνιο. Ωστόσο, στο νέο επιτελείο του ΥΠΟΙΚ, όπως και στο Μαξίμου, δεν επικρατεί ανάλογη ικανοποίηση και για το θέμα των περιθωρίων επιτοκίου, τα οποία εμφανίζονται στα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος να αυξάνονται συνεχώς και έχουν ήδη ανέλθει στο 5,76% τον Μάιο για τα νέα δάνεια και καταθέσεις.
Ο υπουργός Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης ανακοίνωσε το Σάββατο στη Βουλή δύο πρωτοβουλίες που έχουν στόχο, όπως είπε, να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό στα δάνεια και τις καταθέσεις, ώστε να αρχίσει να κλείνει η ψαλίδα στα επιτόκια. Δύο πρωτοβουλίες, που αποτέλεσαν και το βασικό αντικείμενο της συζήτησης στη σημερινή του συνάντηση με τους εκπροσώπους της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών:
- Οσον αφορά τα δάνεια, στόχος της κυβέρνησης είναι να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο, ώστε να σπάσει το μονοπώλιο των τραπεζών στη χορήγησή τους. Αυτό συμβαίνει ήδη εδώ και χρόνια στην Ευρωζώνη, όπου περισσότερα από ένα στα τέσσερα δάνεια δίνονται από "μη τράπεζες" (non banks), δηλαδή απ΄;ο εταιρείες fintech, επενδυτικά funds και άλλους οργανισμούς που δεν έχουν λάβει τραπεζικές άδειες.
Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περισσότερες από δέκα εταιρείες fintech, με μεγαλύτερη η οποία διαθέτει και τραπεζική άδεια και πλέον ελέγχεται κατά 48,5% από την JP Morgan. Με την είσοδο μη τραπεζικών φορέων στη χορήγηση δανείων, η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός ιδιαίτερα για τα επιχειρηματικά δάνεια των μικρομεσαίων, ώστε να πιεσθούν και οι τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια.
- Στην πλευρά των καταθέσεων, το μέτρο που θέλει να ενεργοποιήσει ο Κ. Χατζηδάκης είναι η κατάργηση του φόρου 15% στους τόκους των εντόκων γραμματίων και των ομολόγων, ώστε να γίνουν ακόμη πιο ανταγωνιστικά προς τις τραπεζικές καταθέσεις προθεσμίας, οι οποίες ήδη υπολείπονται κατά πολύ σε απόδοση έναντι των κρατικών τίτλων
Επισημαίνεται ότι για καταθέσεις προθεσμίας διάρκειας δύο ετών το μέσο τραπεζικό επιτόκιο είναι 1,70%, όταν η ετήσια απόδοση των εντόκων γραμματίων ξεπερνά το 3,5%.
Με αυτή την πρωτοβουλία, η κυβέρνηση θέλει να μεγιστοποιήσει την πίεση στις τράπεζες για να αυξήσουν γρηγορότερα τα επιτόκια των καταθέσεων προθεσμίας.
Από την πλευρά τους, οι τράπεζες έχουν κατ' επανάληψη τονίσει ότι η ψαλίδα των επιτοκίων, όπως την υπολογίζει η Τράπεζα της Ελλάδος, φαίνεται πολύ μεγάλη επειδή λαμβάνονται υπόψη και τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια των καταθέσεων πρώτης ζήτησης (μίας ημέρας). Στην πραγματικότητα είναι μικρότερη, αν ληφθούν υπόψη μόνο τα επιτόκια των καταθέσεων προθεσμίας.
Σε κάθε περίπτωση, οι τραπεζίτες λένε ότι τα spread μειώνονται με βάση αυτόν τον υπολογισμό και δεν έχουν μεγάλες διαφορές από τα αντίστοιχα της Ευρωζώνης.