Την ώρα που η κυβέρνηση πασχίζει να απελευθερώσει δημοσιονομικό χώρο, μια επικίνδυνη δημοσιονομική «νάρκη» έχει κάνει την εμφάνισή της και προκαλεί εντάσεις στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για την πέμπτη αξιολόγηση, χωρίς προς το παρόν να υπάρχει συμφωνία για τον τρόπο αποσύνδεσής της.
Η παλιά... αμαρτία του Ελληνικού Δημοσίου, με τις εγγυήσεις δανείων που μοιράζονταν αφειδώς σε αναξιοπαθούντες και ειδικές κατηγορίες επιχειρηματιών διαπιστώνεται στη διάρκεια της νέας μεταμνημονιακής αξιολόγησης ότι έχει δημιουργήσει μια «τρύπα» που υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ και αυξάνεται συνεχώς. Πρόκειτα για τις καταπτώσεις εγγυήσεων για δάνεια που δεν εξυπηρετούνται, οι οποίες όμως παραμένουν απλήρωτες από το Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς ταυτόχρονα να καταγράφονται στο δημόσιο χρέος.
Στον αμέσως προηγούμενο έλεγχο των δανειστών (στοιχεία τέλους Μαρτίου 2019), οι δανειστές είχαν διαπιστώσει ότι οι τράπεζες είχαν υποβάλει συνολικά αιτήματα στο Δημόσιο για την πληρωμή εγγυήσεων που είχαν καταπέσει ύψους 1,8 δισ. ευρώ. Τα αιτήματα αυτά αφορούσαν ένα τεράστιο αριθμό δανείων (575.908), με αποτέλεσμα καταγραφεί αδυναμία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους να τα επεξεργασθεί και να προχωρήσει γρήγορα στις πληρωμές προς τις τράπεζες.
Ακόμη χειρότερα, οι δανειστές έχουν την υποψία ότι και οι τράπεζες, σε μια προσπάθεια να διευκολύνουν το Δημόσιο, καθυστερούν να οριστικοποιήσουν την κατάπτωση εγγυήσεων, ενώ είναι πολύ πιθανό ότι και το μεγαλύτερο μέρος των υπόλοιπων δανείων που καλύπτονται με κρατική εγγύηση είναι μη εξυπηρετούμενα. Συνολικά, το Δημόσιο έχει εγγυηθεί δάνεια ύψους 3,4 δισ. ευρώ και ήδη οι καταπτώσεις εγγυήσεων ξεπερνούν το 60% του ύψους των δανείων.
Οι δανειστές είχαν ασκήσει έντονη πίεση και στη διάρκεια της προηγούμενης αξιολόγησης στην προηγούμενη κυβέρνηση να παρουσιάσει ένα σχέδιο για την εξόφληση των καταπτώσεων εγγυήσεων σε «λογικό» χρονικό ορίζοντα. Το σχέδιο που παρουσιάσθηκε τώρα από τη νέα κυβέρνηση προκάλεσε την έντονη αντίδρασή τους και απορρίφθηκε, καθώς προβλέπει εξόφληση σε βάθος 7ετίας.
Οι Θεσμοί επιμένουν, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι πρέπει να ληφθεί κάθε αναγκαίο μέτρο για να ενισχυθεί το προσωπικό και οι διαδικασίες διεκπεραίωσης της εξόφλησης εγγυήσεων, ώστε το πρόγραμμα που θα συμφωνηθεί να μην ξεπερνά τα τρία χρόνια.
Όμως, πέραν των τεχνικών προβλημάτων που πρέπει να ξεπερασθούν, σε αυτή την περίπτωση θα είναι σημαντικά αυξημένες και οι ετήσιες δαπάνες για τις καταπτώσεις εγγυήσεων, ξεπερνώντας τα 600 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να επιβαρύνουν το αποτέλεσμα του προϋπολογισμού και το δημόσιο χρέος, με αποτέλεσμα να στενέψουν τα δημοσιονομικά περιθώρια που θέλει η κυβέρνηση να δημιουργήσει για πρόσθετες ελαφρύνσεις φόρων, με κυριότερη, για το 2020, τη μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης.
Στην όλη συζήτηση, τέλος, υπάρχει και ένα έντονα παράδοξο στοιχείο: την ώρα που η κυβέρνηση εμφανίζεται ως ισχυρός εγγυητής των τιτλοποιήσεων προβληματικών δανείων που θα γίνουν με το σχέδιο «Ηρακλής», παρέχοντας συνολικές εγγυήσεις μέχρι 12 δισ. ευρώ, το ελληνικό κράτος δείχνει πλήρη αδυναμία να διαχειρισθεί τις εγγυήσεις που έχει προσφέρει, πολύ μικρότερου ύψους, σε τραπεζικά δάνεια...