Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας με τους δανειστές και εν αναμονή των πρώτων εκταμιεύσεων, η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει κλίμα αισιοδοξίας για την πορεία της οικονομίας, διαμηνύοντας σε όλους τους τόνους ότι η χώρα «αλλάζει σελίδα» και ότι βρίσκεται πλέον στην έξοδο του τούνελ. Ομως, πέρα από τις διακηρύξεις και τις «εντυπώσεις», οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και δημιουργούν μια ζοφερή εικόνα για την κατάσταση της οικονομίας. Μετά την –έστω και προσωρινή – διευθέτηση του προβλήματος του δημοσίου χρέους, μείζον πρόβλημα καθίσταται το ιδιωτικό χρέος.
Η κυβέρνηση καλείται τώρα να διαχειριστεί αυτό το ζήτημα σε συνεργασία με τις τράπεζες, οι οποίες διαθέτουν μεν την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις από τη χιονοστιβάδα κόκκινων δανείων, αλλά δεν μπορούν ταυτόχρονα να προσφέρουν την αναγκαία ρευστότητα για να «πάρει μπροστά» η παραγωγική μηχανή της οικονομίας.
Σε συνεργασία με την ΤτΕ και τις διοικήσεις των εμπορικών τραπεζών το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο εξετάζει διάφορα σενάρια μέτρων και κινήσεων που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην άμβλυνση του προβλήματος. Πέραν της εξεύρεσης νέων χρηματοδοτικών εργαλείων και της διευθέτησης των κόκκινων δανείων, ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η δημιουργία προσδοκιών στην αγορά.
Στο ΥΠΟΙΚ εκτιμούν ότι αν η κυβέρνηση κατορθώσει να πείσει ότι «έρχονται καλύτερες μέρες» στην οικονομία, η εγχώρια ζήτηση θα αυξηθεί, θα επανέλθει στις τράπεζες και στην κυκλοφορία μεγάλο μέρος από τα 38 δισ. που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος, θα αυξηθούν οι πληρωμές ληξιπρόθεσμων χρεών και θα κινητοποιηθούν παραγωγικές δυνάμεις.
Οι αριθμοί που τρομάζουν
Προς το παρόν, προβληματισμό στην κυβέρνηση και «ανατριχίλα» στις τράπεζες προκαλεί το συσσωρευμένο ιδιωτικό χρέος.
Οι συνολικές υποχρεώσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών προς τράπεζες, Δημόσιο και ασφαλιστικά Ταμεία είναι τώρα περίπου 340 δισ. ευρώ, προσεγγίζοντας το 200%(!) του ΑΕΠ.
Από το ποσό αυτό, τα 220 δισ. είναι χρέη προς τις τράπεζες, εκ των οποίων 108 δισ. έχουν «κοκκινίσει» (και κάποια έχουν ρυθμισθεί, αλλά δεν εξυπηρετούνται κανονικά).
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς το Δημόσιο υπερβαίνουν πλέον τα 85 δισ. ευρώ και συνεχίζουν να αυξάνονται με ρυθμό 800 εκατ. ανά μήνα. Ο ρυθμός αναμένεται να επιταχυνθεί με την εφαρμογή των φορολογικών μέτρων του νέου μνημονίου.
Στα ασφαλιστικά Ταμεία επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενοι ελεύθεροι επαγγελματίες οφείλουν συνολικά περίπου 27 δισ. ευρώ από μη καταβληθείσες εισφορές, πρόστιμα και προσαυξήσεις. Ρυθμίσεις γίνονται συνεχώς, αλλά «πέφτουν» με τον ίδιο ρυθμό. Καθώς οι οφειλέτες βρίσκονται σε αντικειμενική αδυναμία πληρωμής.
Το πρόβλημα με τα Ταμεία μπορεί να αμβλυνθεί με μία νέα «γενναία» συνολική ρύθμιση, που θα προσαρμόζεται κατά περίπτωση στις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητες κάθε οφειλέτη.
Στο κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο και στο ΥΠΟΙΚ γνωρίζουν άριστα την κατάσταση που επικρατεί στην οικονομία και το μέγεθος του προβλήματος των ιδιωτικών χρεών. Ελπίζουν πάντως ότι μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, τις πρώτες εκταμιεύσεις και τις αναμενόμενες αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας από διεθνείς οίκους, το κλίμα θ’ αρχίσει να βελτιώνεται και θα υπάρχουν μεγαλύτερα περιθώρια χειρισμών για την αντιμετώπιση του προβλήματος.