Σε δεινή θέση έχει περιέλθει ο κλάδος της εστίασης λόγω της πανδημίας, που πλήττει με σφοδρότητα από μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις ως τους εταιρικούς γίγαντες του κλάδου, όπως η Vivartia (Goody's, Everest). Σύμφωνα με ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας, η προβλεπόμενη πολύ μεγάλη πτώση του τζίρου στην εστίαση δημιουργεί πρωτοφανείς ανάγκες κεφαλαίου κίνησης και, μάλιστα, η εστίαση είναι ο μοναδικός κλάδος όπου προβλέπεται ότι μεγάλο μέρος των αναγκών για ρευστότητα θα μείνουν ακάλυπτες, με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέλλον χιλιάδων επιχειρήσεων.
Όπως φαίνεται σε γράφημα που συνοδεύει την ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας, η οποία προσεγγίζει το συνολικό ισολογισμό του εταιρικού τομέα της χώρας με βάση δείγμα 30.000 επιχειρήσεων, η εστίαση είναι ο μεγάλος ασθενής του ελληνικού επιχειρηματικού τομέα, καθώς:
- Συνολικά στον εταιρικό τομέα, οι ανάγκες ρευστότητας φθάνουν στο 15% των πωλήσεων, ποσοστό υψηλό μεν, αλλά που μπορεί σε μεγάλο βαθμό να καλυφθεί από τα αποθέματα ρευστότητας των επιχειρήσεων (μωβ χρώμα της μπάρας), την κρατική στήριξη με τα προγράμματα που έχουν ενεργοποιηθεί (πράσινο χρώμα) και τον τραπεζικό δανεισμό. Η γκρίζα περιοχή της μπάρας, η οποία αντιστοιχεί στις ανάγκες ρευστότητας που υπολογίζεται ότι τελικά θα μείνουν ακάλυπτες, οδηγώντας σε συρρίκνωση δραστηριοτήτων ή λουκέτα και απόλυση προσωπικού, δεν είναι μεγάλη.
- Ωστόσο, η εικόνα του κλάδου της εστίασης είναι πολύ διαφορετική και άκρως ανησυχητική. Εκτιμάται ότι οι ανάγκες κεφαλαίου κίνησης, για να καλυφθεί η πολύ μεγάλη πτώση του τζίρου, φθάνουν το 55% των πωλήσεων. Δηλαδή, σε μια επιχείρηση με ετήσιο τζίρο 100.000 ευρώ, ανοίγει μια «μαύρη τρύπα» 55.000 ευρώ, που πρέπει να καλυφθεί για να αποφύγει τα χειρότερα, ακόμη και το λουκέτο. Οι ανάγκες ρευστότητας είναι πολύ μεγάλες για να καλυφθούν από τα «μαξιλάρια» των επιχειρήσεων, την κρατική στήριξη και, όπως φαίνεται στο γράφημα, εκτιμάται ότι περίπου το 1/3 των αναγκών θα μείνουν τελικά ακάλυπτες (γκρίζα περιοχή της μπάρας). «Οι πιο επείγουσες ανάγκες κεφαλαίου κίνησης εντοπίζονται στην εστίαση», τονίζουν οι αναλυτές της Εθνικής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω υπολογισμοί γίνονται με βάση το σχετικά αισιόδοξο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο δεν θα επιβληθεί δεύτερος γύρος αυστηρών περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας και το ποσοστό της ύφεσης για το 2020 δεν θα ξεπεράσει το 8%. Όμως, ήδη από τον Αύγουστο, η εστίαση άρχισε και πάλι να δοκιμάζεται από νέα περιοριστικά μέτρα (π.χ.: κλείσιμο καταστημάτων σε πολλές περιοχές τα μεσάνυκτα), ενώ τα μέτρα συνεχώς γίνονται αυστηρότερα, ιδιαίτερα στην Αττική, χωρίς να αποκλείεται εντελώς ένα δεύτερο lockdown, που θα είχε καταστροφικές συνέπειες στον κλάδο -με το lockdown του Απριλίου, οι απώλειες πωλήσεων ξεπέρασαν το 70%.
Η ώρα της αλήθειας για μικρούς και μεγάλους του κλάδου
Μετά το τέλος του γ' τριμήνου, η εστίαση θα πλησιάσει την ώρα της αλήθειας, εκτιμούν παράγοντες του κλάδου και αναλυτές. Οι επιχειρήσεις, κατά κανόνα μικρές, πολύ μικρές, ή μικρομεσαίες, που είναι στην πλειονότητά τους οικογενειακές, δεν θα έχουν πολλές επιλογές για τα επόμενα βήματα. Όπου η ιδιοκτησία διατηρεί αποθέματα κεφαλαίου και κρίνει ότι μπορεί να στηρίξει την επιχείρηση, αυτή θα έχει ελπίδες να συνεχίσει τη λειτουργία της, ενώ αναπόφευκτη θα είναι για πολλές επιχειρήσεις η συρρίκνωση ή και η παύση εργασιών.
Το πλήγμα είναι μεγάλο ακόμη και για τους εταιρικούς γίγαντες του τομέα, όπως η Vivartia που ανήκει στον όμιλο της MIG, αλλά τις προηγούμενες ημέρες εισήλθε αιφνιδίως σε τροχιά πώλησης στο fund CVC, προκειμένου να βρεθούν κεφάλαια για να συνεχίσει την εξυπηρέτηση του χρέους και τη λειτουργία της. Η Vivartia αντλεί (στοιχεία 2019) σχεδόν το 1/3 των πωλήσεών της από τον τομέα της εστίασης (Goody's, Everest) με τη διοίκηση να έχει εκτιμήσει, κατά τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων 2019, ότι οι απώλειες εσόδων λόγω της πανδημίας θα φθάσουν σε ετήσια βάση το 30% - 40%, κυρίως εξαιτίας της μείωσης της τουριστικής κίνησης.
Όπως ανέφερε η διοίκηση, «η σημαντική πτώση των πωλήσεων και κατ’ επέκταση του EBITDA του κλάδου Εστίασης που προβλέπεται σε επίπεδο έτους σε σχέση με το 2019 λόγω της πανδημίας COVID-19, εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει σημαντικές επιπρόσθετες ταμειακές ανάγκες τόσο σε αντιμετώπιση αναγκών κεφαλαίου κίνησης που δημιουργήθηκαν λόγω της υγειονομικής κρίσης, όσο και για τη κάλυψη υφιστάμενων δανειακών υποχρεώσεων (δόσεων κεφαλαίου και τόκων) του κλάδου Εστίασης για τους επόμενους 12 μήνες από την υπογραφή των παρουσών χρηματοοικονομικών καταστάσεων». Επισημαινόταν, μάλιστα, ο κίνδυνος «αθέτηση των συνολικών υποχρεώσεων (cross-default) όλων των συμβάσεων των Κοινών Ομολογιακών Δανείων του Ομίλου Vivartia», που θα οδηγούσε το μεγάλο όμιλο τροφίμων και εστίασης σε «ουσιώδης αβεβαιότητα που σχετίζεται με τη συνέχιση της δραστηριότητας», όπως ανέφεραν οι ορκωτοί ελεγκτές στην έκθεσή τους.