Οι τιμές κατοικιών έχουν “απογειωθεί” την τελευταία διετία, τα επιτόκια βρίσκονται επίσης στα ύψη, οι υποψήφιοι δανειολήπτες είναι επιφυλακτικοί, διστάζοντας να αναλάβουν βάρη και ρίσκο εν αναμονή αποκλιμάκωσης των επιτοκίων χορηγήσεων.
Παράλληλα οι τράπεζες θέτουν αλληλοαναιρούμενους στόχους και “αντιφάσκουν”: Θέλουν να αυξήσουν τις χορηγήσεις και τα έσοδα από τόκους, παράλληλα όμως θέτουν αυστηρά κριτήρια για τις εγκρίσεις νέων στεγαστικών δανείων. Περνούν από... “τρία κόσινα” τις αιτήσεις και για όσες εγκρίνουν, είναι “φειδωλές” με τα χορηγούμενα ποσά, καλύπτοντας κατά κανόνα του 65% με 70% της αξίας του αγοραζόμενου ακινήτου.
Ετσι οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης στον τομέα της στεγαστικής πίστης είναι πολύ χαμηλοί – αρκετά χαμηλότεροι απ' ό,τι θα ήθελαν οι τράπεζες και απ' ό,τι χρειάζεται η αγορά για να διατηρήσει την ανοδική δυναμική τους.
Μηδενική επέκταση
Στο πρώτο τρίμηνο της περυσινής χρονιάς η πιστωτική επέκταση στα στεγαστικά ήταν σχεδόν μηδενική: Οι τράπεζες έδωσαν συνολικά σε νέα δάνεια περίπου όσα εισέπραξαν από δόσεις και εξοφλήσεις παλιότερων δανείων. Νέο, πρόσθετο χρήμα δεν μπήκε στην αγορά, η ζήτηση παρέμεινε ασθενική κι όσες αγορές έγιναν χρηματοδοτήθηκαν κατά μεγάλο μέρος από τις αποταμιεύσεις και τα “σεντούκια”
Γι αυτό άλλωστε τα ποσά που αναγράφονται στα συμβόλαια αγοραπωλησιών, κατά κανόνα απέχουν πολύ από τα τιμήματα που πραγματικά καταβάλλονται και από τις πραγματικές αγοραίες αξίες των μεταβιβαζόμενων ακινήτων:
- Οταν η αγορά χρηματοδοτείται με τραπεζικό δανεισμό, δηλώνεται “φουσκωμένο” τίμημα – ώστε το ποσό του δανείου να είναι μεγαλύτερο.
- Αντίθετα, αν μεγάλο μέρος του τιμήματος καταβάλλεται με μετρητά, δηλώνεται χαμηλότερο τίμημα – για προφανείς λόγους.
Το ανησυχητικό για την αγορά είναι ότι παράλληλα με την επιβράδυνση των χορηγήσεων, μειώθηκαν και τα ποσά των τραπεζικών δανείων – τα οποία είχαν μειωθεί και τον προηγούμενο χρόνο: Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος το μέσο δάνειο ήταν 68.700 ευρώ, έναντι78.800 το 2022.
Θέλουν να δώσουν
Αν διατηρηθεί αυτή η τάση, η κτηματαγορά- κυρίως η αγορά κατοικίας – θα “φρενάρει” σε λίγος μένες και στη συνέχεια οι τιμές θ' αρχίσουν να υποχωρούν με ατγό ρυθμό.
Οι τράπεζες θέλουν να την κρατήσουν “ζωντανή” και παράλληλα να αυξήσουν τις χορηγήσεις τους. Γι αυτό φροντίζουν να πάρουν τα μέτρα τους, ετοιμάζοντας νέα “προϊόντα” στεγαστικής πίστης, που μπορεί να δελεάσουν όσους έχουν “πρόσωπο” να δανειστούν και μπορούν να πληρώνουν δόσεις.
Εχουν θέσει μάλιστα υψηλούς στόχους όσον αφορά την πιστωτική τους επέκταση στα στεγαστικά, υπολογίζοντας ότι θα είναι της τάξεως των 4,5 δισ, στη διάρκεια του έτους.
Νέα προγράμματα
Για να το επιτύχουν λανσάρουν νέα προγράμματα χορηγήσεων με καλύτερους όρους για τους δανειολήπτες συγκεκριμένων κατηγοριών.
Το πρώτο βήμα έγινε από την Εθνική, που παρουσίασε το νέο στεγαστικό δάνειο «Το Πρώτο Σπίτι μου» για δανειολήπτες μέχρι 45 ετών. Η χρηματοδότηση φτάνει έως το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, που πρέπει να είναι ενεργειακής κλάσης τουλάχιστον Γ΄. Το δάνειο είναι έως 350.000 ευρώ, με δυνατότητα επιλογής σταθερού επιτοκίου που ξεκινάει από 3% και διάρκεια αποπληρωμής έως 40 έτη, εφόσον στη λήξη του δανείου ο δανειολήπτης είναι 75 ετών.
Ακολούθησε η Eurobank, με πρόγραμμα, για πελάτες έως 45 ετών. Χρηματοδοτεί έως το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, δεν χρεώνει έξοδα δανείου μέχρι τις 30 Ιουνίου και στη συνέχεια τα έξοδα αυτά θα είναι μειωμένα στο ήμισυ. Η διάρκεια του δανείου μπορεί να φτάσει τα 35 χρόνια, εφόσον η ηλικία του δανειολήπτη δεν ξεπερνά τα 75 χρόνια στη λήξη του δανείου (π.χ. αν ο δανειολήπτης είναι σήμερα 45 ετών, η διάρκεια αποπληρωμής δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 30 χρόνια).
Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα τα δύο πρώτα χρόνια να πληρώνονται μόνο οι τόκοι, ώστε να είναι χαμηλή η δόση. Σε όποιους επιλέξουν σταθερό επιτόκιο για περισσότερα από 10 χρόνια, παρέχεται έκπτωση 10 μονάδων βάσης σε σχέση με τα αντίστοιχα στεγαστικά προϊόντα της τράπεζας
Θα ακολουθήσουν με ανάλογα προγράμματα και οι άλλες τράπεζες, που διεκδικούν μεγαλύτερο κομμάτι από μιά "πίτα" που δεν πρόκειται να μεγαλώσει φέτος - εκτός αν προχωρήσει πολύ γρήγορα η αποκλιμάκωση των επιτοκίων.