Παραίνεση στις τράπεζες της ευρωζώνης να διευκολύνουν τους δανειολήπτες που πιέζονται από τα αυξημένα επιτόκια των στεγαστικών δανείων απευθύνει η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, τονίζοντας ότι υπάρχει κίνδυνος να μείνουν με κόκκινα δάνεια στους ισολογισμούς τους.
Μιλώντας στην ισπανική εφημερίδα El Correo, η Λαγκάρντ ερωτήθηκε «ποιο είναι το μήνυμά σας για τα εκατομμύρια των ισπανικών οικογενειών που έχουν στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου και υποφέρουν από υψηλότερα επιτόκια». H απάντηση που έδωσε είχε σημαντικά μηνύματα για τις τραπεζικές διοικήσεις.
«Τα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου είναι δίκοπο μαχαίρι», τόνισε. «Όταν τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά, οι άνθρωποι επωφελούνται από μειωμένες πληρωμές. Όταν όμως τα επιτόκια αυξάνονται, όπως χρειάστηκε για να δαμάσουμε τον πληθωρισμό, αυξάνονται οι μηνιαίες πληρωμές. Είμαι βέβαιη ότι πολλές τράπεζες είναι έτοιμες να διαπραγματευτούν προκειμένου να ελαφρύνουν την επιβάρυνση των νοικοκυριών με την πάροδο του χρόνου. Είναι προς το συμφέρον των τραπεζών να το πράξουν, διότι γνωρίζουν ότι όταν ο πληθωρισμός τεθεί υπό έλεγχο, τα επιτόκια τελικά θα μειωθούν. Και δεν θέλουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια στους ισολογισμούς τους».
Σε άλλη ερώτηση, άφησε να εννοηθεί ότι δεν ευνοεί προτάσεις που έχουν διατυπωθεί στην Ισπανία για επιβολή πλαφόν στα κυμαινόμενα επιτόκια στεγαστικών δανείων και στράφηκε εκ νέου στην πλευρά των τραπεζών, σημειώνοντας:«Είμαι βέβαιη ότι πολλές τράπεζες είναι έτοιμες να επανεξετάσουν τους όρους δανεισμού και είναι έτοιμες να κατανείμουν τις αποπληρωμές με την πάροδο του χρόνου. Και όχι από φιλανθρωπία. Οι τράπεζες έχουν τις νόμιμες δραστηριότητές τους και αποτελούν μέρος της λύσης. Είναι προς το συμφέρον τους να αποφεύγουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να έχουν δανειολήπτες με καλή πίστη».
Αλματώδης άνοδος επιτοκίων
Οι παραινέσεις της Λαγκάρντ προς τους τραπεζίτες της ευρωζώνης για ευέλικτες ρυθμίσεις στα στεγαστικά, ώστε να μειώνεται η μηνιαία επιβάρυνση των δανειοληπτών από τις δόσεις, έρχονται σε μια κρίσιμη περίοδο και για πολλά ελληνικά νοικοκυριά, που δοκιμάζονται από τη μεγάλη αύξηση των επιτοκίων και βλέπουν συνεχώς τις δόσεις να «φουσκώνουν».
- Είναι χαρακτηριστικό ότι, πριν αρχίσει, το περασμένο καλοκαίρι, η αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ, το μέσο επιτόκιο στα στεγαστικά κυμαινόμενου επιτοκίου ήταν 2%, ενώ τον Ιανουάριο είχε διπλασιασθεί, στο 4% και τον Φεβρουάριο αυξήθηκε περαιτέρω.
Η αυξητική πορεία αναμένεται να συνεχισθεί τους επόμενους μήνες, καθώς για τον Μάρτιο αναμένεται άλλη μια αύξηση κατά μισή μονάδα στα επιτόκια της ΕΚΤ και ήδη αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες ζητούν με δημόσιες δηλώσεις τους να συνεχισθούν οι αυξήσεις με τον ίδιο ρυθμό τους επόμενους μήνες, καθώς ο πληθωρισμός -και ιδιαίτερα ο δομικός, που δεν περιλαμβάνει την ενέργεια και τα τρόφιμα- κινείται ανοδικά, μακριά από τις προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας για αποκλιμάκωση.
Με αυτές τις προβλέψεις, εκτιμάται ότι τα κυμαινόμενα επιτόκια των στεγαστικών είναι πολύ πιθανό να φθάσουν και στο 7% στο τέλος αυτού του ανοδικού γύρου των ευρωπαϊκών επιτοκίων, επιβαρύνοντας σημαντικά τον προϋπολογισμό πολλών νοικοκυριών, τα οποία ήδη πιέζονται από τη μεγάλη αύξηση του κόστους ζωής. Στην τελευταία έρευνα του ΙΟΒΕ για την οικονομική εμπιστοσύνη είναι χαρακτηριστικό ότι αυξήθηκε από 61% σε 67% το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν ότι «μόλις τα βγάζουν πέρα».
Ρυθμίσεις από ανάγκη
Από την πλευρά τους, οι διοικήσεις των τραπεζών έδωσαν «μάχη» με τον υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα, για να αποτρέψουν την εφαρμογή ενός νέου προγράμματος τύπου «Γέφυρα», το κόστος του οποίου θα επιβάρυνε τις ίδιες, όπως πρότεινε το υπουργείο Οικονομικών, ενώ αντιστάθηκαν σθεναρά και σε γενικού χαρακτήρα ρυθμίσεις δανείων, όπως αυτές που έγιναν στην Ισπανία. Τελικά, από αυτή τη συζήτηση υπήρξαν πενιχρά αποτελέσματα: οι τράπεζες δέχθηκαν μόνο ένα πρόγραμμα επιδότησης δόσης για περιορισμένο αριθμό ευάλωτων νοικοκυριών, με ελάχιστο κόστος για τις ίδιες -υπολογίζεται σε λίγα περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ-, το οποίο μάλιστα ενέταξαν στα προγράμματα κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.
Οι τράπεζες, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν είναι εντελώς αρνητικές σε ρυθμίσεις που θα μειώσουν τις μηνιαίες δόσεις δανείων, όπου κρίνουν ότι υπάρχει πραγματική ανάγκη και ο δανειολήπτης είναι πιθανόν να σταματήσει να εξυπηρετεί το δάνειό του.
Προς το παρόν, οι διοικήσεις αναφέρουν ότι δεν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα αύξησης των καθυστερήσεων, ενώ είναι λίγα τα νοικοκυριά που ζητούν κάποιας μορφής διευθέτηση. Όμως, όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε στα μισά αυτής της δύσκολης, ανοδικής διαδρομής στα επιτόκια. Tο μεγάλο ερώτημα είναι αν από το δεύτερο εξάμηνο του 2023, ή στις αρχές του 2024, θα αρχίσουν να «λυγίζουν» όλο και περισσότερα νοικοκυριά.