Ύφεση 0,3% για το 2016 και ανάπτυξη 2,7% για το 2017 αναμένει η Κομισιόν για την ελληνική οικονομία, σύμφωνα με τη φθινοπωρινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το ελληνικό ΑΕΠ θα επιστρέψει σταδιακά σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης στο β’ εξάμηνο του 2016 και θα επιταχυνθεί σημαντικά το 2017 (+2,7%) και το 2018 (3,1%), ενώ η ανάπτυξη θα εδραστεί κυρίως, στο βελτιωμένο οικονομικό κλίμα, ως απόρροια της ολοκλήρωσης της α’ αξιολόγησης και της σταθεροποίησης των δημοσιονομικών μεγεθών.
Πιο αναλυτικά, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ισχυροί ρυθμοί ανάπτυξης θα προέλθουν από την αύξηση των επενδύσεων, τη βελτίωση της αγοράς εργασίας, την ενίσχυση των εξαγωγών και την τόνωση της εγχώριας ζήτησης. Στο θετικό κλίμα θα συνεισφέρει και η βελτίωση των πιστωτικών συνθηκών, χάρη στους ευνοϊκούς όρους δανειοδότησης, στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος βοήθειας.
Παράλληλα, εκτιμά ότι η ανεργία θα συνεχίσει να μειώνεται, υποχωρώντας στο 23,5% το 2016 και στο 22,2% το 2017, ενώ στο μέτωπο των δημοσιονομικών, προσδοκά σε μείωση του χρέους στο 179,1% το 2017 και στο 172,4% το 2018 - από 181,6% το 2016.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, αναμένει επιστροφή σε θετικό έδαφος και συγκεκριμένα, στο 0,1% φέτος, προτού ενισχυθεί στο 1,1% το 2017 και στο 1% το 2018. Στο ίδιο πλαίσιο, εκτιμά ότι οι μισθοί θα αρχίσουν να αυξάνονται, σε ποσοστά ανάλογα της ανάκαμψης της οικονομίας.
Παρ’ όλα αυτά, η Κομισιόν δεν παραλείπει να προειδοποιήσει για μία σειρά προκλήσεων, οι οποίες εκπορεύονται από τη β’ αξιολόγηση, τονίζοντας ότι τυχόν καθυστερήσεις θα αντιστρέψουν το θετικό κλίμα και τις ευνοϊκές εκτιμήσεις. Στο αρνητικούς παράγοντες συγκαταλέγονται επίσης, τόσο οι γεωπολιτικές εντάσεις, όσο και η προσφυγική κρίση.
Σχετικά με την πορεία των εσόδων, η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα ισχυρά δημόσια έσοδα οφείλονται κυρίως, στη βελτίωση αφενός, των μακροοικονομικών μεγεθών της χώρας και αφετέρου, της αποτελεσματικότητας των φοροεισπρακτικών μηχανισμών.
Καταλήγοντας βέβαια, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου τόσο για τις μειωμένες δαπάνες, όσο και για τις αβεβαιότητες στην εφαρμογή του νέου φορολογικού και ασφαλιστικού συστήματος.
Μέτρια ανάπτυξη στην Ευρωζώνη
Ρυθμό ανάπτυξης 1,7% φέτος, 1,5% το 2017 και 1,7% το 2018 προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ εκτιμά πως ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 0,3% φέτος και στο 1,4% του χρόνου και το 2018. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η Ευρωπαϊκή οικονομία έχει διατηρήσει την πορεία της μέτριας ανάπτυξης των τριών πρώτων τριμήνων του έτους, με μια σειρά υποστηρικτικών παραγόντων να αντισταθμίζουν τα εμπόδια για την ανάπτυξη.
Στα εμπόδια αυτά περιλαμβάνονται η αυξημένη γεωπολιτική και πολιτική αβεβαιότητα, η επιβραδυνόμενη ανάπτυξη εκτός ΕΕ και το αδύναμο παγκόσμιο εμπόριο.
Σε αρκετά κράτη-μέλη, η «κληρονομιά» της κρίσης, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, το υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος και η διαδικασία απομόχλευσης, καθώς και μια συνεχιζόμενη διαδικασία εξορθολογισμού των τραπεζικών ισολογισμών, επίσης συνέχισαν να λειτουργούν επιβαρυντικά.
Ο κίνδυνος της υστέρησης –ότι οι αδύναμες οικονομικές επιδόσεις των τελευταίων ετών μπορεί να έχουν επιζήμιες επιπτώσεις στις μελλοντικές προοπτικές- δεν έχει ακόμα ξεπεραστεί.
Αν και τα στοιχεία για την ανεργία δείχνουν σταδιακή μείωση, η βραδύτητα στην αγορά εργασίας παραμένει ουσιαστική.
Επιπλέον, οι χαμηλές επενδύσεις τα τελευταία χρόνια επιβαρύνουν την δυνητική ανάπτυξη, ενώ οι προσδοκίες για χαμηλή ανάπτυξη στη συνέχεια λειτουργούν ως τροχοπέδη στην επενδυτική δραστηριότητα.
Η επιμονή αυτής της βραδύτητας εγείρει ερωτήματα ως προς την ισχύ της ανάκαμψης και υποδηλώνει πως υπάρχει περιθώριο το ΑΕΠ να αυξηθεί ταχύτερα χωρίς να αυξηθεί ο πληθωρισμός.
Τα επόμενα χρόνια, η ευρωπαϊκή οικονομία δεν θα μπορεί πλέον να βασιστεί στο ασυνήθιστο επίπεδο στήριξης από εξωτερικούς παράγοντες, από τους οποίους επωφελούνταν, καθώς η ισχύς τους ήδη ελαττώνεται. Το κέρδος από τις χαμηλές τιμές ενέργειας από το 2014 έχει σε μεγάλο βαθμό καταναλωθεί, οι τιμές ενέργειας άρχισαν και πάλι να αυξάνονται και ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τα επόμενα τρίμηνα.
Αυτή η ομαλοποίηση είναι καλοδεχούμενη, υποδηλώνει όμως επίσης το τέλος στην ώθηση που λάμβανε η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Ομοίως, η υποτίμηση του ευρώ από το 2014 βοήθησε τους Ευρωπαίους εξαγωγείς να αυξήσουν πέρυσι το μερίδιο αγοράς, όμως δεν αναμένεται να υπάρξει περαιτέρω αύξηση καθώς η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έχει προσφάτως ανατιμηθεί.
Ωστόσο, η νομισματική πολιτική είναι υποστηρικτική για την ανάπτυξη και αναμένεται να συνεχίσει να είναι τα επόμενα χρόνια. Η δημοσιονομική πολιτική έχει χαλαρώσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια και δεν αναμένεται να ξαναγίνει περιοριστική.
Τους πρώτους μήνες από το δημοψήφισμα της Βρετανίας για την παραμονή ή όχι στην ΕΕ, η ευρωζώνη φαίνεται να μην επηρεάζεται από το αποτέλεσμα, όμως η απότομη αύξηση της πολιτικής αβεβαιότητας που σχετίζεται με το Brexit αναμένεται να διατηρηθεί και να επιβαρύνει την οικονομική δραστηριότητα καθ' όλη την χρονική περίοδο που καλύπτει η πρόβλεψη. Πέραν της Βρετανίας, η πολιτική αβεβαιότητα έχει αυξηθεί στο πλαίσιο μιας αυξανόμενης δυσαρέσκειας για την παγκοσμιοποίηση και τις επιπτώσεις της στη διανομή εισοδήματος στις αναπτυγμένες οικονομίες.
Γενικά, έχοντας αγγίξει το 2% το 2015, ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της ευρωζώνης θα επιβραδυνθεί κατά τι και θα παραμείνει γενικά σταθερός μεταξύ του 1,5% και του 1,7% κατά την περίοδο 2016-2018. Της επέκτασης αυτής αναμένεται να ηγηθεί η εγχώρια ζήτηση, που θα υποστηριχθεί από την σταθερή ανάπτυξη της απασχόλησης.
Η ανάπτυξη του παγκόσμιου ΑΕΠ έχει επιβραδυνθεί περαιτέρω τους τελευταίους μήνες και προβλέπεται να αναπτυχθεί φέτος με τον βραδύτερο ρυθμό από το 2009. Η ανάπτυξη εκτός ΕΕ αναμένεται να «πιάσει πάτο» στο 3,2% το 2016, οριακά χαμηλότερα απ' όσο το 2015, και να αυξηθεί ελαφρά στο 3,7% του χρόνου και στο 3,8% το 2018.