Τους κινδύνους που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση και η έξαρση του πληθωρισμού για την οικονομία και τον κρατικό προϋπολογισμό υπογραμμίζουν οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί στη νέα έκθεση ενισχυμένης εποπτείας, παρότι αναγνωρίζουν ότι η οικονομία βρίσκεται σε πορεία ισχυρής ανάκαμψης και σημειώνουν την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προωθήσει τις συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις.
Εμμέσως πλην σαφώς, οι Θεσμοί διατυπώνουν δύο συστάσεις πολιτικής προς την κυβέρνηση: να αποφύγει μια αύξηση στον κατώτατο μισθό που θα πλήξει την ήδη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και να αποφύγει υπερβολές στις επιδοτήσεις για το κόστος της ενέργειας, που θα μπορούσαν να εξαντλήσουν τα όρια αντοχής του ειδικού λογαριασμού για τις ΑΠΕ και να φορτώσουν με πρόσθετες δαπάνες τον προϋπολογισμό.
Στις γενικές της προβλέψεις για την οικονομία, η Κομισιόν παραμένει αισιόδοξη. Όπως τονίζει, η Ελλάδα έχει επιτύχει ρυθμό ανάπτυξης 8,5% το 2021, επιστρέφοντας στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν από την πανδημία, ενώ οι προοπτικές για το 2022 παραμένουν ισχυρές (ανάπτυξη 4,9%), βοηθούμενες από μία υποστηρικτική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική. Το πρωτογενές έλλειμμα προβλέπεται ότι θα ανέλθει στο 7,6% του ΑΕΠ το 2021 για να υποχωρήσει στο 1,2% στο τέλος του 2022, όπως είχε προβλέψει η Επιτροπή και στην πρόσφατη έκθεσή της για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Η Κομισιόν σπεύδει να υπογραμμίσει ότι «οι κίνδυνοι για την πρόβλεψη παραμένουν αυξημένοι». Σημειώνει ότι η εξέλιξη της πανδημίας εξακολουθεί να αποτελεί μια πηγή αβεβαιότητας, τόσο για τις αφίξεις τουριστών όσο και για ενδεχόμενη παράταση των προβλημάτων στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα.
Η έξαρση των πληθωριστικών πιέσεων, εξάλλου, θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερη επίδραση από όσο προβλέπεται σήμερα στην οικονομία. Η πρόβλεψη, τονίζει η Κομισιόν, ενσωματώνει μόνο περιορισμένο αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγή από την αξιοσημείωτη αύξηση του κόστους παραγωγής. Στον αντίποδα, το μεγάλο απόθεμα αποταμιεύσεων που έχουν συσσωρεύσει τα νοικοκυριά στη διάρκεια της πανδημίας θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση, ενώ ώθηση μπορεί να λάβει η οικονομία εάν συνεχισθεί η ισχυρή αύξηση των εξαγωγών.
Για τους δημοσιονομικούς κινδύνους, η Κομισιόν τονίζει ότι παραμένουν υψηλοί και προσθέτει: η αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας παραμένει ο κύριος παράγοντας κινδύνου, ιδίως όσον αφορά την ανάγκη για περαιτέρω μέτρα στήριξης και την πιθανή
ενεργοποίηση των κρατικών εγγυήσεων που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Για πρώτη φορά, η Επιτροπή τονίζει τους κινδύνους για τον προϋπολογισμό, εάν υπάρξουν υπερβολικές επιδοτήσεις για την ηλεκτρική ενέργεια. Όπως τονίζει, οι νέες επιδοτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας θα απαιτήσουν στενή παρακολούθηση λόγω του μεγάλου μεγέθους τους, ιδίως όσον αφορά την κάλυψη των εν λόγω επιδοτήσεων από τον ειδικό λογαριασμό για τις ΑΠΕ. Θα πρέπει να διασφαλισθεί, τονίζεται, ότι ο λογαριασμός των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν θα περάσει σε έλλειμμα, μεταφέροντας πιέσεις στον κρατικό προϋπολογισμό.
Σχετικά με τον κατώτατο μισθό, η Κομισιόν σημειώνει ότι αποφασισθεί τον Απρίλιο νέα αύξηση, που θα τεθεί σε ισχύ τον Μάιο, μια αύξηση που εντάσσεται στο πλαίσιο της αύξησης του πληθωρισμού και της ισχυρής ανάκαμψης. Η Επιτροπή σημειώνει με νόημα όμως, προφανώς για να περιορίσει τις... ορέξεις για μια μεγάλη αύξηση του κατώτατου μισθού, ότι, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας μετά το 2018, οι εξαγωγές της Ελλάδας εξακολουθούν να επικεντρώνονται σε προϊόντα χαμηλής τεχνολογικής πολυπλοκότητας και ο λόγος εξαγωγών προς το ΑΕΠ είναι χαμηλός. Εμμέσως πλην σαφώς, η σύσταση προς την κυβέρνηση είναι να αποφύγει μια αύξηση του κατώτατου μισθού που θα επηρεάζει δυσμενώς την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές.
Σε ό,τι αφορά βασικά σημεία υστέρησης, που καταγράφονται συνεχώς και σε προηγούμενες εκθέσεις, καταγράφονται τα εξής:
- Για την εξόφληση των μη συνταξιοδοτικών οφειλών του κράτους, σημειώνεται η μείωση του αποθέματος στα 238 εκατ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου 2021, με μια μείωση κατά 316 εκατ. ευρώ από τον Σεπτέμβριο, χωρίς όμως να επιτευχθεί ο στόχος που έχει τεθεί. Οι οφειλές αυτής της κατηγορίας αναμένεται να έχουν εκκαθαρισθεί πλήρως ως το τέλος Φεβρουαρίου 2022.
- Στις οφειλές από εκκρεμείς συντάξεις, καταγράφεται πρόοδος, καθώς το απόθεμα μειώθηκε τον Δεκέμβριο στα 267 εκατ. ευρώ, δηλαδή κατά 93 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο. Αυτή η βελτίωση αποδίδεται στα μέτρα που έχει λάβει το υπ. Εργασίας, αλλά σημειώνεται ότι δεν έχουν εμπλακεί ακόμη στον αναμενόμενο βαθμό οι ιδιώτες που θα αναλάμβαναν την εκκαθάριση συντάξεων, κυρίως επειδή είναι χαμηλός ο βαθμός επιτυχίας στις σχετικές εξετάσεις.
- Απελπιστική καθυστέρηση καταγράφεται και στο νέο σύστημα εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών σε τράπεζες και Δημόσιο. Η Κομισιόν σημειώνει ότι υπήρξαν 43.795 αιτήσεις στα τέλη Δεκεμβρίου,όμως μόνο 393 ή 0,9% του συνόλου είχαν υποβληθεί οριστικά, ενώ άλλοι 28.141 αιτούντες βρίσκονταν στο στάδιο της συλλογής δεδομένων από πιστωτές.
