Η Επιτροπή ενέκρινε νομοθετική πρόταση με σκοπό να καταστούν οι άμεσες πληρωμές σε ευρώ διαθέσιμες σε όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που διατηρούν τραπεζικό λογαριασμό στην ΕΕ και στις χώρες του ΕΟΧ. Στόχος της πρότασης είναι να διασφαλιστεί ότι οι άμεσες πληρωμές σε ευρώ είναι οικονομικά προσιτές, ασφαλείς και απρόσκοπτες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Οι άμεσες πληρωμές δίνουν στους πολίτες τη δυνατότητα να μεταφέρουν χρήματα ανά πάσα στιγμή εντός δέκα δευτερολέπτων. Είναι πολύ ταχύτερες σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεταφορές πιστώσεων, τις οποίες παραλαμβάνουν οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών μόνο κατά τις εργάσιμες ώρες και δεν φθάνουν στον λογαριασμό του δικαιούχου παρά την επόμενη εργάσιμη ημέρα, γεγονός που μπορεί να απαιτήσει έως και τρεις ημερολογιακές ημέρες. Για τους καταναλωτές, οι άμεσες πληρωμές συνεπάγονται πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα και ευκολία, για παράδειγμα όταν πρέπει να πληρώσουν λογαριασμούς ή να λάβουν επείγουσες μεταφορές χρημάτων (λ.χ. σε περίπτωση έκτακτης ιατρικής ανάγκης). Επιπλέον, συμβάλλουν στην ουσιαστική βελτίωση των ταμειακών ροών και στην εξοικονόμηση κόστους για τις επιχειρήσεις, ιδίως για τις ΜΜΕ, καθώς και των εμπόρων λιανικής. Αποδεσμεύουν χρήματα επί του παρόντος εγκλωβισμένα, κατά τη μεταφορά, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα (σχεδόν 200 δισεκατομμύρια ευρώ που είναι δεσμευμένα κάθε ημέρα): πρόκειται για τις λεγόμενες «επιπλέουσες πληρωμές» οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν νωρίτερα για κατανάλωση ή για επενδύσεις. Ωστόσο, στις αρχές του 2022, μόνο το 11 % όλων των μεταφορών πιστώσεων σε ευρώ στην ΕΕ ήταν άμεσες. Η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στην άρση των φραγμών που εμποδίζουν την ευρύτερη διάδοση των άμεσων πληρωμών και των οφελών που απορρέουν από αυτές.
Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, ανέφερε ότι «οι άμεσες πληρωμές αποτελούν όλο και περισσότερο τον κανόνα σε πολλές χώρες. Θα πρέπει να είναι προσβάσιμες σε όλους και στην Ευρώπη, ώστε να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο και να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις ευκαιρίες καινοτομίας που προσφέρει η ψηφιακή εποχή. Οι μεν πολίτες κερδίζουν με περισσότερες επιλογές και ευκολίες, οι δε επιχειρήσεις κερδίζουν με καλύτερο έλεγχο των ταμειακών ροών τους και χαμηλότερο λειτουργικό κόστος. Η σημερινή πρόταση θα ενισχύσει την οικονομία μας, θα την καταστήσει αποτελεσματικότερη και θα την βοηθήσει να αναπτυχθεί.»
Η Μαρέιντ Μαγκίνες, επίτροπος Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών, Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Ένωσης Κεφαλαιαγορών, δήλωσε ότι «η μετάβαση από τις μεταφορές της ‘επόμενης ημέρας' στις μεταφορές των ‘δέκα δευτερολέπτων' είναι σωστή επανάσταση, ανάλογη με τη μετάβαση από το ταχυδρομείο στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Ωστόσο, σήμερα σχεδόν εννέα μεταφορές πιστώσεων σε ευρώ στις δέκα εξακολουθούν να διεκπεραιώνονται ως παραδοσιακές «αργές» μεταφορές. Δεν υπάρχει κανένας λόγος τόσοι πολίτες και τόσες επιχειρήσεις στην ΕΕ να μην είναι σε θέση να αποστέλλουν και να λαμβάνουν άμεσα χρήματα, δεδομένου ότι η τεχνολογία για την παροχή άμεσων πληρωμών εφαρμόζεται από το 2017. Αυτή η δυνατότητα αποστολής και λήψης χρημάτων σε δευτερόλεπτα είναι ιδιαίτερα σημαντική σε μια εποχή κατά την οποία οι λογαριασμοί για τα νοικοκυριά και τις ΜΜΕ αυξάνονται και μετράει το κάθε λεπτό του ευρώ. Η πρωτοβουλία αυτή θα ωφελήσει άμεσα τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.»
Η πρόταση, η οποία τροποποιεί και εκσυγχρονίζει τον κανονισμό του 2012 σχετικά με τον ενιαίο χώρο πληρωμών σε ευρώ (κανονισμός SEPA), αποτελείται από τέσσερις απαιτήσεις σχετικά με τις άμεσες πληρωμές σε ευρώ:
*Να καταστούν καθολικά διαθέσιμες οι άμεσες πληρωμές σε ευρώ, με την υποχρέωση για τουςπαρόχους υπηρεσιών πληρωμών της ΕΕ, οι οποίοι προσφέρουν ήδη μεταφορές πιστώσεων σε ευρώ να προσφέρουν επίσης την άμεση εκδοχή τους εντός καθορισμένου διαστήματος.
*Να καταστούν οικονομικά προσιτές οι άμεσες πληρωμές σε ευρώ, με την υποχρέωση για τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών να διασφαλίζουν ότι η τιμή που χρεώνεται για τις άμεσες πληρωμές σε ευρώ δεν υπερβαίνει την τιμή που χρεώνεται για τις παραδοσιακές, μη άμεσες μεταφορές πιστώσεων σε ευρώ.
*Αύξηση της εμπιστοσύνης στις άμεσες πληρωμές, με την υποχρέωση για τους παρόχους να επαληθεύουν την αντιστοιχία ανάμεσα στον αριθμό τραπεζικού λογαριασμού (IBAN) και στο όνομα του δικαιούχου, το οποίο παρέχει ο πληρωτής, προκειμένου να ειδοποιείται ο πληρωτής για πιθανό σφάλμα ή απάτη προτού πραγματοποιηθεί η πληρωμή.
*Απλούστευση της επεξεργασίας των άμεσων πληρωμών σε ευρώ, διατηρώντας παράλληλα τον αποτελεσματικό έλεγχο των προσώπων που υπόκεινται σε κυρώσεις της ΕΕ, μέσω διαδικασίας όπου οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα επαληθεύουν τουλάχιστον καθημερινά τους πελάτες τους με βάση τους καταλόγους κυρώσεων της ΕΕ, αντί να ελέγχουν όλες τις συναλλαγές μία προς μία.
Η παρούσα πρόταση θα στηρίξει την καινοτομία και τον ανταγωνισμό στην αγορά πληρωμών της ΕΕ, σε πλήρη συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανόνες για τις κυρώσεις και την καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος. Θα συμβάλει επίσης στην επίτευξη των ευρύτερων στόχων της Επιτροπής σχετικά με την ψηφιοποίηση και την ανοικτή στρατηγική αυτονομία. Η παρούσα πρωτοβουλία ευθυγραμμίζεται με την προτεραιότητα της Επιτροπής να δημιουργήσει μια οικονομία στην υπηρεσία των ανθρώπων και να επιτύχει ένα ελκυστικότερο επενδυτικό περιβάλλον.
Ιστορικό
Η διαθεσιμότητα άμεσων πληρωμών και πιθανών σχετικών τελών διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που εμποδίζει την ανάπτυξη άμεσων μεταφορών στην ενιαία αγορά. Ως εκ τούτου, απαιτείται νομοθετική παρέμβαση για την κλιμάκωση των άμεσων πληρωμών σε ευρώ σε ολόκληρη την ΕΕ και για την αποδέσμευση των οφελών τους για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ, ιδίως τις ΜΜΕ. Οι τελευταίες θα επωφεληθούν επίσης από τη βελτίωση των ταμειακών ροών και από τη μεγαλύτερη επιλογή μέσων πληρωμής.
Η σημερινή πρόταση εκπληρώνει μια βασική δέσμευση στο πλαίσιο της στρατηγικής πληρωμών λιανικής της Επιτροπής του 2020, η οποία αποσκοπούσε στην πλήρη υιοθέτηση των άμεσων πληρωμών στην ΕΕ. Λαμβάνει τη μορφή τροποποίησης του κανονισμού του 2012 για τη δημιουργία ενιαίου χώρου πληρωμών σε ευρώ, ο οποίος περιέχει ήδη γενικές διατάξεις για όλες τις μεταφορές πιστώσεων σε ευρώ (SEPA), με την προσθήκη ειδικών διατάξεων σχετικά με τις άμεσες πληρωμές σε ευρώ (SEPA). Η πρόταση περιλαμβάνει προθεσμίες σταδιακής εφαρμογής, που διαφοροποιούνται όσον αφορά τις διάφορες συνιστώσες της πρωτοβουλίας, καθώς και ανάμεσα στα κράτη μέλη εντός ή εκτός της ζώνης του ευρώ, ώστε να παρέχεται επαρκής χρόνος εφαρμογής και πλήρης αναλογικότητα.