Εξαιρετικά δυσχερής και όχι αρκούντως αποτελεσματική αποδεικνύεται μέχρι στιγμής η προσπάθεια χρηματοδοτικής στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που πλήττονται από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Παρά παρά τα αλλεπάλληλα μέτρα, τους σύνθετους σχεδιασμούς και τα πολλά χρηματοδοτικά εργαλεία που επιστρατεύει η κυβέρνηση, “ζεστό” χρήμα δεν έχει αρχίσει να ρέει – και πιθανότατα δεν θα φθάσει ποτέ σε δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις, που το έχουν ανάγκη για να σταθούν στα πόδια τους και να μπορέσουν να προχωρήσουν στην μετά-κορονοϊό περίοδο.
Ανασταλτικό παράγοντα αποτελούν οι προϋποθέσεις που τίθενται για την ένταξη των επιχειρήσεων στα διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τα δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου και την “επιστρεπτέα προκαταβολή”.
Εξαιρετικά δύσκολη αποδεικνύεται για τις ΜμΕ και η αξιοποίηση των ποικίλων χρηματοδοτικών εργαλείων που έχουν δημιουγηθεί για τη διοχέτευση ρευστότητας μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Τραπεζικά κριτήρια
Το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότερες ΜμΕ, κυρίως οι μικρές, δεν έχουν πιστοληπτική ικανότητα. Αντιμετωπίζονται λοιπόν με επιφυλακτικότητα και δυσπιστία από τις τράπεζες, ακόμη και κατά την αξιολόγηση για τη χορήγηση δανείων που δίνονται με εγγύηση του Δημοσίου ή της Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Αν και το ρίσκο τους περιορίζεται κατά κανόνα μόνο στο 20% του δανείου – καθώς το υπόλοιπο καλύπτεται με εγγύηση, οι τράπεζες δύσκολα αποφασίζουν να επωμισθούν έστω και αυτόν τον μικρό κίνδυνο: Επειδή στο παρελθόν “κάηκαν στον χυλό” καταλήγοντας να συσσωρεύσουν βουνά κόκκινων δανείων, τώρα “φυσάνε και το γιαούρτι”.
Προσπαθώντας να παρακινήσει τις τράπεζες να δείξουν μεγαλύτερη “τόλμη” σ' αυτόν τον τομέα και να δώσουν περισσότερα εγγυημένα δάνεια σε επιχειρήσεις που δεν πληρούν απολύτως τα χρηματοδοτικά τους κριτήρια, η ΤτΕ αποφάσισε να θεωρεί “μηδενικού ρίσκου” τα ανοίγματα τους προς την Επενδυτική Τράπεζα, τα οποία εξομοιώνονται πλέον με τα αντίστοιχα προς το Δημόσιο. Ετσι δεν θα χρειάζεται να διενεργούν προβλέψεις επισφαλειών και δεν θα επηρεάζονται δυσμενώς οι κεφαλαιακοί δείκτες τους.
"Δίψα" για ρευστότητα
Κι ενώ από πλευράς τραπεζών υπάρχει απροθυμία – εύλογη ως ένα βαθμό, μετά την οδυνηρή εμπειρία των συσσωρευμένων κόκκινων δανείων, υπάρχει εξαιρετικά μεγάλη ζήτηση δανείων με ευνοϊκούς όρους ή/και με εγγύηση.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στις 5 ημέρες που έμεινε ανοιχτό το πρόγραμμα χρηματοδότησης του ΤΕΠΙΧ ΙΙ για τις επιχειρήσεις που πλήττονται από τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας υποβλήθηκαν στις τράπεζες 30.644 αιτήματα χρηματοδότησης για συνολικό ποσό 4,11 δισ. ευρώ – τριπλάσιο(!) από τα διαθέσιμα κονδύλια, που είναι 1,3 δισ. ευρώ.
Λόγω αυτής της μεγάλης υπέρβασης, το σύστημα έκλεισε προσωρινά προκειμένου να γίνει μια πρώτη αξιολόγηση των αιτήσεων από τις τράπεζες. Θα ξανανοίξει για στις 20 Μαΐου για την υποβολή κι άλλων αιτήσεων από ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, ενώ το αρχικό κονδύλι θα αναπροσαρμοσθεί.
Μέσω του προγράμματος ΤΕΠΙΧ ΙΙ, παρέχονται άτοκα δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ανέστειλαν τη λειτουργία τους ή περιόρισαν δραστικά τις δραστηριότητες τους λόγω της πανδημίας.
Ποιές παίρνουν το χρήμα
Ομως ο στόχος στήριξης μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται: Η μερίδα του λέοντος από τα διατιθέμενα χρηματοδοτικά κονδύλια πηγαίνει στις μεγαλύτερες ΜμΕ, σε επιχειρήσεις που πληρούν τα πιστοδοτικά κριτήρια των τραπεζών – βρίσκονται δηλαδή σε καλή οικονομική κατάσταση και κατά τεκμήριο είναι αυτές που χρειάζονται λιγότερο τη στήριξη.
Μόνο ένα μικρό μέρος διοχετεύεται σε μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες κατά κανόνα δεν έχουν πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και χρειάζονται περισσότερο τη χρηματοδοτική στήριξη για να επιβιώσουν.
Ενδεικτικά είναι τα πρώτα ανεπίσημα στοιχεία για τις υποβληθείσες αιτήσεις στο ΤΕΠΙΧ ΙΙ και τις πρώτες εγκρίσεις:
- Στην Τρ. Πειραιώς υποβλήθηκαν 13.490 αιτήσεις. Στο εργάσιμο τριήμερο μετά το κλείσιμο του συστήματος εγκρίθηκαν 243 δανειοδοτικά αιτήματα, για συνολικό ποσό 28,4 εκατ. ευρώ.
- Στη Eurobank, από τις 5.485 που υποβλήθηκαν έχουν εξετασθεί λίγες και εγκρίθηκαν 46 δάνεια συνολικού ποσού 5,5 εκατ. ευρώ
- Δάνεια του ίδιου συνολικού ποσού (περίπου 5,5 εκατ. ευρώ) έχουν εγκριθεί επίσης από την Εθνικής και την Alpha.
Οπως διαπιστώνεται, οι πρώτες εγκριθείσες αιτήσεις αφορούν δάνεια μέσου ποσού 120.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι προέρχονται από μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν τα “φόντα” να διεκδικήσουν – και οι τράπεζες να τους εμπιστευθούν – τέτοια ποσά για κεφάλαιο κίνησης.
Οι μικρές επιχειρήσεις που κατατάσσονται χαμηλά στην κλίμακα των ΜμΕ, θα περάσουν από “ψιλό κόσκινο” και οι περισσότερες “θα φθάσουν στη βρύση όταν θα έχει στερέψει”.
Η εξέταση των αιτήσεων θα συνεχισθεί αυτή την εβδομάδα με εντατικούς ρυθμούς. Σήμερα αναμένεται να ανακοινωθούν κάποια στοιχεία από τις τράπεζες για τον αριθμό αιτήσεων, τις εγκρίσεις και τα χορηγούμενα ποσά.
