Αν και δειλά δειλά βασικοί και επιμέρους δείκτες αναδεικνύουν μια γενικότερη ανοδική τάση στην κατασκευαστική/οικοδομική δραστηριότητα, η καθίζηση της τελευταίας 10ετίας άφησε ισχυρό αρνητικό αποτύπωμα σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, η συνολική επενδυτική δαπάνη για κατασκευαστικά έργα μειώθηκε σε 9 δισ. ευρώ το 2017 από 33,6 δισ. ευρώ το 2007, δηλαδή βρίσκεται στο 1/4 του επιπέδου του 2007, όπως καταδεικνύει νέα μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, οι επενδύσεις σε κατοικίες αντιστοιχούσαν το 2017 στο 0,6% του ΑΕΠ, έναντι 10,8% το 2007, ενώ οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές διαμορφώθηκαν κοντά στο 2,0% το 2017.
Οι επενδύσεις σε κατοικίες λειτουργούσαν ενισχυτικά στο ΑΕΠ τα περισσότερα έτη πριν το 2007, ωστόσο μετά το 2008 η μείωσή τους συνέβαλε αρνητικά στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, επιταχύνοντας την πτώση του. Η ύφεση επηρέασε τις επενδύσεις σε κατοικίες σε όλη την Ευρώπη, ωστόσο η πτώση τους στην Ελλάδα ήταν τριπλάσια.
Από τις 79.000 οικοδομικές άδειες το 2007 στις 14.000 το 2017
Η οικοδομική δραστηριότητα -παρά τις διακυμάνσεις του σχετικού δείκτη- είναι στάσιμη σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Η ραγδαία υποχώρηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας αποτυπώνεται και στα στοιχεία των νέων αδειών οικοδομών. Στις 14.000 οι άδειες το 2017, έναντι 79.000 στο μέγιστο του 2007, όπως σημειώνει το ΑΠΕ.
Ο αριθμός συναλλαγών ακινήτων συγκριτικά με το απόθεμα κατοικιών έχει υποχωρήσει δραματικά (στο 8‰), 4,5 φόρες κάτω από τα επίπεδα του 2005. Ο δραστικός περιορισμός της ζήτησης για ακίνητα οδήγησε -μεταξύ άλλων- σε μείωση των τιμών των διαμερισμάτων κατά 41% μεταξύ 2007 και 2017 (2η μεγαλύτερη στην ΕΕ των 28).
Αναγκαία η μείωση της φορολογίας
Αναφορικά με τη φορολογία, από τη μελέτη του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι οι φόροι περιουσίας στην Ελλάδα συμμετέχουν με υψηλότερο ποσοστό (8,5% το 2015) στα συνολικά φορολογικά έσοδα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (5,8% το 2015).
Η πτώση των τιμών, που θα μπορούσε να αποδοθεί στον φόρο κατοχής ακινήτων (αρχικά ΕΕΤΗΔΕ και έπειτα ΕΝΦΙΑ), είναι περίπου 19% για την πλειονότητα των κτιρίων (με αντικειμενική τιμή έως 200.000 ευρώ).
Τα συνολικά έσοδα από τη φορολογία στην ακίνητη περιουσία διαμορφώθηκαν σε 5,7 δισ. ευρώ το 2016 ή στο 3,2% του ΑΕΠ έναντι 1,9% το 2004.
Η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου ακινήτων θα βελτίωνε σημαντικά την εικόνα των αποδόσεων των ακινήτων, ενώ η κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και ενισχύει την κατανάλωση. Επιπλέον, η κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ οδηγεί σε αύξηση των τιμών των ακινήτων και τονώνει την προσφορά κατοικιών (επενδύσεις σε κατοικίες).
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, τα αποτελέσματα είναι θετικά για την απασχόληση, η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να είναι υψηλότερη κατά 33.000 θέσεις εργασίας το 2022. Η μείωση του ΦΠΑ σε 13% (με διατήρηση του φόρου μεταβίβασης) θα ενισχύσει τις επενδύσεις σε κατοικίες.
