Ενδεικτικά της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στην ελληνική κοινωνία και οικονομία της χώρας είναι τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας και κάνουν λόγο για κάμψη κατά 50% του αριθμού των νέων επιχειρήσεων από το 2008. Όπως αναφέρει μελέτη της Endeavor Greece, με βάση τα στοιχεία του ΓΕΜΗ ιδρύθηκαν 28.615 νέες επιχειρήσεις το 2016, 33% λιγότερες σε σχέση με το 2012.
Αυτή η δραματική μείωση είναι η βασική αιτία του αρνητικού ισοζυγίου συστάσεων/διαγραφών, καθώς ο αριθμός των επιχειρήσεων που διέκοψαν τη λειτουργία τους εμφανίζεται να μειώνεται, σε σχέση με το 2012 κατά 5.500 περίπου και διαμορφώνεται στις 35.159. Ωστόσο, το 2016 ξεπέρασαν κατά 6.500 τις νέες συστάσεις, οδηγώντας για πρώτη φορά σε αρνητικό ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών.
Η ελληνική επιχειρηματικότητα, παρά την πρωτοφανή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, παραμένει εστιασμένη σε μη παραγωγικούς και εσωστρεφείς τομείς, όπως η εστίαση, η λιανική τροφίμων και το λιανεμπόριο γενικότερα χωρίς να στρέφεται μαζικά σε εξαγωγικές δραστηριότητες. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο κλάδος του τουρισμού, στον οποίο και ο αριθμός νέων επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 31% μεταξύ 2012-2016, και το ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών ήταν καθαρά θετικό.
Συγκεκριμένα, το 84% των νέων επιχειρήσεων συνεχίζουν να εστιάζονται σε κλάδους με κατά βάση εγχώριο προσανατολισμό (π.χ. εστίαση, μπαρ, καφετέριες, λιανεμπόριο, λογιστικές/συμβουλευτικές υπηρεσίες). Το ποσοστό είναι μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο 88% του 2012, ωστόσο η μείωση δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή για να επιταχύνει το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ενδεικτικά, ορισμένες «δημοφιλείς» κατηγορίες νέων επιχειρήσεων για το 2016 είναι οι εξής:
-Εστιατόρια, μπαρ, catering, λιανική τροφίμων: 5.613 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 41% σε σχέση με το 2012
-Λοιπό λιανεμπόριο: 3.200 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 49% σε σχέση με το 2012
-Τουρισμός: 1.347 νέες επιχειρήσεις, αυξημένες κατά 31% σε σχέση με το 2012
-Κατασκευές: 1.320 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 25% σε σχέση με το 2012
-Μεταποίηση: 1.192 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 29% σε σχέση με το 2012
-Λογιστικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες: 966 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 16% σε σχέση με το 2012
Με την εξαίρεση του τουρισμού, η συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων υπέστη μειώσεις κατά μέσο όρο μεγαλύτερες του 30%. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στον κλάδο της ενέργειας, ο οποίος ουσιαστικά εξαϋλώθηκε με μείωση που έφτασε το 93%.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και κλάδοι με διεθνή προσανατολισμό, όπως η μεταποίηση τροφίμων ή η τεχνολογία σημείωσαν μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων κατά 38% και 27% αντίστοιχα.
Βάσει της έρευνας, πέρα από τη μείωση του αριθμού συστάσεων, είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε το ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών ανά κλάδο για το 2016. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο είναι αρνητικό σε κλάδους όπως:
Λιανεμπόριο (955 περισσότερες διαγραφές από συστάσεις)
Κατασκευές (640 περισσότερες διαγραφές από συστάσεις)
Μεταποίηση (424 περισσότερες διαγραφές από συστάσεις)
Αντίθετα, το ισοζύγιο έχει θετικό πρόσημο κατά βάση στον τουρισμό (622 περισσότερες συστάσεις από διαγραφές), τις ιατρικές υπηρεσίες, τον αγροτικό τομέα, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, αλλά και την εστίαση.
Παρά τη μείωση τους σε απόλυτα μεγέθη, οι νέες εταιρείες που ιδρύονται σε κλάδους με εξαγωγικό προσανατολισμό αυξήθηκαν οριακά ως ποσοστό του συνόλου από 12% το 2012 σε 16% το 2016, αύξηση που οφείλεται κατά 75% στον τουρισμό.
Συμπερασματικά, μετά από 8 χρόνια ύφεσης, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αναζητεί νέο σημείο ισορροπίας. Ωστόσο, με τη μοναδική φωτεινή εξαίρεση του κλάδου του τουρισμού, δεν έχει καταφέρει ως σύνολο να ξεφύγει από τη στασιμότητα, την εσωστρέφεια και την έμφαση στην κατανάλωση. Η ελληνική οικονομία εγκλωβίζεται σε μια επικίνδυνη στασιμότητα, στην οποία ναι μεν τα «λουκέτα» δεν αυξάνονται, αλλά εξασθενεί συνεχώς η δημιουργία νέων υγιών επιχειρήσεων που είναι και η μόνη λύση για την μεσοπρόθεσμη αποκλιμάκωση της ανεργίας και την αντιστροφή του κύματος μετανάστευσης των πιο ταλαντούχων Ελλήνων.