Νέα αύξηση κατέγραψαν τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τον ΕΦΚΑ, τα οποία στο πρώτο τρίμηνο εκτοξεύτηκαν στα 43 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,8 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021.
Μάλιστα σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, δηλαδή σε ένα εξάμηνο τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία αυξήθηκαν κατά 4 δισ. ευρώ, ενώ σύγκριση με τον Μάρτιο του 2021 η αύξηση ανέρχεται σε 5,1 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για εφιαλτική εξέλιξη, καθώς η άνοδος των χρεών ασφαλισμένων συνέβη σε μια περίοδο που υπήρχε ενεργή η ρύθμιση των οφειλών σε έως και 72 δόσεις, στην οποία όμως εντάχθηκαν ελάχιστοι, ενώ πλέον, δεν υπάρχουν διαθέσιμες ρυθμίσεις πλην της «πάγιας».
Η έκρηξη των χρεών αναδεικνύει και την οικονομική αδυναμία των ασφαλισμένων, καθώς δεν είναι δυνατόν τα «φέσια» να προέρχονται αποκλειστικά από στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Παράλληλα η καθυστέρηση πληρωμής των οφειλών, πλήττει τον προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών (ΚΕΑΟ) στο τέλος του Μαρτίου 2022 το συνολικό ποσό των οφειλών προς τα ασφαλιστικά Ταμεία ανήλθε σε 42,84 δισ. ευρώ, από 41,02 δις. ευρώ που ήταν την 31η Δεκεμβρίου 2021.
Δηλαδή το πρώτο τρίμηνο του 2022, τα ληξιπρόθεσμα και αρρύθμιστα χρέη σημείωσαν αύξηση κατά 1,82 δισ. ευρώ. Η μεταβολή αφορούσε προήλθε από την αύξηση κατά 1,36 δισ. ευρώ των κύριων οφειλών και κατά 459,6 εκατ. ευρώ στις προσαυξήσεις.
Συγχρόνως, από τα αναλυτικά στοιχεία του ΕΦΚΑ προκύπτει ότι:
- Υπάρχει συγκέντρωση πλήθους οφειλετών στις χαμηλότερες κλίμακες οφειλών με 1.993.856 οφειλέτες (82,27% των οφειλετών) να έχουν οφειλή έως 15.000 ευρώ ο καθένας
- Το 90,47% των οφειλετών (2.192.524 οφειλέτες) έχουν οφειλή έως 30.000 ευρώ ο καθένας
- Μεγάλο μέρος του υπολοίπου οφειλών αφορά 85.656 οφειλέτες που έχουν οφειλή από 50.000 - 100.000 ευρώ (14,03% του τρέχοντος υπολοίπου).
- Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλο-οφειλέτες με οφειλές άνω του 1 εκ. ευρώ (2.313 οφειλέτες συγκεντρώνουν το 23,13% του υπόλοιπου οφειλών).
- Πάνω από το 50% του συνολικού χρέους ήτοι 22,17 δισ. ευρώ, προέρχεται από 555.446 οφειλέτες του πρώην ΙΚΑ, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι επιχειρήσεις.
- 536.118 ελεύθεροι επαγγελματίες ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ έχουν συσσωρεύσει χρέος 12,88 δισ. ευρώ.
- Το 68,34% του συνολικού χρέους, ή 29,27 δισ. ευρώ, έχουν δημιουργηθεί πριν από το 2009, δηλαδή είναι προ μνημονίων, και προέρχεται από 679.492 οφειλέτες.
- Τα υπόλοιπα, 13,56 δισ. ευρώ χρέους, δημιουργήθηκαν μετά το 2009 και προέρχονται από 1.744.306 οφειλέτες.
- Στο τέλος Μαρτίου 2022 οι ενεργές και ολοκληρωμένες ρυθμίσεις στο Κ.Ε.Α.Ο. έφτασαν σε πλήθος τις 863.033 για οφειλές ύψους 6,6 δισ. ευρώ.
Το κυνήγι των οφειλετών
Προκειμένου να πιέσει τους οφειλέτες το ΚΕΑΟ εφαρμόζει την κεντρική παρακολούθηση των οφειλετών. Στο πλαίσιο αυτό αναλύει και επεξεργάζεται τα διαθέσιμα δεδομένα, ώστε να ελεγχθούν μεταξύ άλλων και ενδεχόμενες περιπτώσεις έντονης παραβατικότητας και συστηματικής δημιουργίας οφειλών, καθώς και να διακριβωθεί το modus operandi στις περιπτώσεις αυτές.
Κοινό χαρακτηριστικό των περιπτώσεων αυτών είναι η συνεχής δημιουργία οφειλών και η ανυπαρξία περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του φορέα.
Η απουσία περιουσιακών στοιχείων μπορεί να είναι και αποτέλεσμα μεθόδευσης με σκοπό την αδυναμία εντοπισμού των πραγματικών υπευθύνων της επιχείρησης.
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω περιπτώσεων, άμεσης προτεραιότητας ζήτημα είναι η ενεργοποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού για τον καταλογισμό των εισφορών στους πράγματι ωφελούμενους από την παράνομη δραστηριότητα.
Τα πρόσωπα αυτά είναι που έχουν την υποχρέωση αλλά και την οικονομική δυνατότητα να αποκαταστήσουν τη ζημία των ασφαλιστικών οργανισμών που προκλήθηκε από τη δραστηριότητά τους.
Έλεγχος αφερεγγυότητας
Επιπρόσθετα, στο Κ.Ε.Α.Ο. εντείνεται ο έλεγχος αφερεγγυότητας των Κοινών Επιχειρήσεων που είναι οφειλέτες Κ.Ε.Α.Ο. Ο δείκτης αφερεγγυότητας μιας κοινής επιχείρησης οφειλέτη Κ.Ε.Α.Ο., προκύπτει από στοιχεία που αφορούν:
- στην υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών
- στην δραστηριότητα της επιχείρησης (επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικοί όμιλοι, κέντρα αισθητικής)
- στο αν πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας
- στα χαρακτηριστικά των υπευθύνων (π.χ. ορισμός ως υπεύθυνων πρώην εργαζομένων της επιχείρησης)
- στη νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες, ΕΠΕ, ΙΚΕ)
- στο αν οι ειδικότητες των απασχολουμένων στην επιχείρηση είναι άσχετες με τις δραστηριότητες της επιχείρησης (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση επιχείρησης με δραστηριότητα “καθαρισμοί” με απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς)
- στην όλη συμπεριφορά της επιχείρησης.
