Έντονη ανησυχία στους τραπεζικούς κύκλους προκαλεί η αλλαγή των προβλέψεων για την κλιμάκωση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που θα συμπαρασύρει σε μεγάλη άνοδο το ευρωπαϊκό διατραπεζικό επιτόκιο, Euribor, προκαλώντας τους επόμενους μήνες συνθήκες ασφυξίας στα νοικοκυριά που εξυπηρετούν στεγαστικά δάνεια, με πρώτα «θύματα» τους δανειολήπτες που ήδη δυσκολεύονταν να πληρώσουν και είχαν προχωρήσει σε ρύθμιση των δανείων τους.
Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός στην Ευρώπη, που εκτιμάται από τη Eurostat ότι μειώθηκε τον Φεβρουάριο μόλις κατά 0,1%, από το 8,6% στο 8,5%, ενώ οι αναλυτές προέβλεπαν πολύ μεγαλύτερη μείωση, στο 8,2%, έχει πυροδοτήσει αυστηρές αντιδράσεις από τους κεντρικούς τραπεζίτες της ΕΚΤ, που αφήνουν να εννοηθεί ότι, εκτός από την επόμενη, βέβαιη αύξηση των επιτοκίων κατά μισή μονάδα, πιθανότατα θα χρειασθούν και άλλες σημαντικές αυξήσεις, οι οποίες θα ξεπεράσουν τις προβλέψεις που έκαναν οι αναλυτές μόλις πριν λίγες εβδομάδες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ, που ήταν αρνητικό πριν αρχίσει αυτός ο γύρος αύξησης των επιτοκίων (-0,5%), έχει ήδη αυξηθεί στο 2,5%, θα ανεβεί αυτόν τον μήνα στο 3% και οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις των αναλυτών το θέλουν να ανεβαίνει στο 3,75% στο τέλος του κύκλου, χωρίς να αποκλείεται και μια αύξηση στο 4%.
Το Euribor 3μήνου, που αποτελεί τη βάση για τα περισσότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου στην Ελλάδα βρίσκεται ήδη περίπου στο 2,7%, δηλαδή ξεπερνά το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ, ενώ ήταν μηδενικό πριν αρχίσει η αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων. Μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, μετά και τις επόμενες αυξήσεις από την ΕΚΤ, θα έχει ξεπεράσει το 4%. Όπως φαίνεται και στο γράφημα, η άνοδος του Euribor είναι κατακόρυφη μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο.
Η... απογείωση του Euribor 3 μηνών
Η επιβάρυνση των δανειοληπτών με στεγαστικά κυμαινόμενου επιτοκίου θα είναι δυσβάστακτη για πολλά νοικοκυριά, καθώς μαζί με το περιθώριο της τράπεζας πλέον του Euribor, το οποίο κυμαίνεται γύρω στο 3%, τα επιτόκια των στεγαστικών θα «φουσκώσουν» ίσως και πάνω από το 7%. Για ένα δάνειο 100.000 ευρώ 20ετούς διάρκειας, η διαφορά της δόσης, σε σχέση με την περίοδο πριν την αύξηση επιτοκίων, θα φθάσει τα 250 - 300 ευρώ τον μήνα.
Όπως έχει τονίσει η Τράπεζα της Ελλάδος από την έναρξη της αύξησης των επιτοκίων, «η περαιτέρω ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος το προσεχές διάστημα αναμένεται να ασκήσει σταδιακά μεγαλύτερη επίδραση στο κόστος εξυπηρέτησης των δανείων προς τα νοικοκυριά, τα οποία σε σημαντικό ποσοστό έχουν κυμαινόμενο επιτόκιο».
Τα στελέχη των τραπεζών και των εταιρειών διαχείρισης δανείων ανησυχούν περισσότερο για τα δάνεια που έχουν ήδη ρυθμισθεί και έχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να περάσουν σε καθυστέρηση. Το ύψος των δανείων σε ρύθμιση που παραμένουν στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια είναι περίπου 5 δισ. ευρώ και αυτά που βρίσκονται σε funds και τα διαχειρίζονται servicers εκτιμώνται σε 13 δισ. ευρώ.
Ενώ γενικά ως τώρα οι αυξήσεις των επιτοκίων δεν έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εξυπηρέτηση των στεγαστικών δανείων, οι μεγάλες αυξήσεις που ακολουθούν, σε συνδυασμό με τη δύσκολη οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών προκαλούν ανησυχίες για τις τάσεις που θα δημιουργηθούν από το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Στοιχεία του ΙΟΒΕ για την καταναλωτική εμπιστοσύνη δείχνουν ότι τον Φεβρουάριο ο σχετικός δείκτης επιδεινώθηκε και έπεσε στις -47,4 μονάδες, με τα νοικοκυριά να διατυπώνουν πολύ πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις για την οικονομική τους κατάσταση τους επόμενους 12 μήνες (το 58% αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση). Το ποσοστό νοικοκυριών που «μόλις τα βγάζει πέρα» αυξήθηκε ανησυχητικά, στο 67% (από 61%).