Η Νότια Αφρική υποφέρει από σοβαρή εισοδηματική ανισότητα — μία από τις χειρότερες στον κόσμο. Το ποσοστό ανεργίας της, εν τω μεταξύ, είναι πάνω από 30%. Αλλά η κυβέρνησή της εξετάζει σοβαρά μια δραστική λύση: ένα καθολικό βασικό εισόδημα.
Η ιδέα έχει ευρεία πολιτική υποστήριξη και το μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα της χώρας, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο, δήλωσε πρόσφατα ότι δεσμεύεται να εφαρμόσει ένα καθολικό βασικό εισόδημα εντός δύο ετών.
Κάποτε ουτοπική φαντασία ιδεολόγων ονειροπόλων, το παγκόσμιο βασικό εισόδημα - τακτικές άμεσες πληρωμές σε μετρητά στον πληθυσμό, χωρίς όρους - έχει πλέον κερδίσει σοβαρό έδαφος και στους οικονομικο-πολιτικούς κύκλους , ειδικά μετά την επιτυχία των πακέτων τόνωσης της εποχής του COVID. Και οι οραματιστές της τεχνολογίας, που αγωνίζονται για την ανάπτυξη ολοένα πιο προηγμένης τεχνητής νοημοσύνης, έχουν προτείνει την εφαρμογή ενός καθολικού βασικού εισοδήματος. Λένε ότι θα βοηθήσει να μετριαστούν οι απώλειες θέσεων εργασίας από την τεχνητή νοημοσύνη.
Αρκετές άλλες χώρες έχουν πειραματιστεί με εκδοχές ενός καθολικού βασικού εισοδήματος. Η Κένυα, για παράδειγμα, προσφέρει πληρωμές άνευ όρων σε περίπου 20.000 άτομα σε 200 διαφορετικές πόλεις.
Στις ΗΠΑ, πολλές πόλεις και ορισμένες Πολιτείες πειραματίζονται σε μικρή κλίμακα με εγγυημένα βασικά εισοδήματα, τα οποία προσφέρουν πληρωμές χωρίς όρους, αλλά μόνο σε επιλεγμένες ομάδες ανθρώπων που έχουν ανάγκη. Ενώ οι μελέτες έχουν δείξει ότι αυτά τα αμερικανικά προγράμματα είναι επιτυχημένα, έχουν επίσης αντιμετωπίσει σημαντικές πολιτικές αντιδράσεις.
Αλλά στη Νότια Αφρική, τα περισσότερα πολιτικά κόμματα είναι υπέρ αυτού. Απλώς πρέπει να επεξεργαστούν τις λεπτομέρειες.
«Το ANC έχει δεσμευτεί να καταρτίσει μια ολοκληρωμένη πολιτική για τη βασική επιχορήγηση εισοδήματος εντός δύο ετών από τη νέα διοίκηση του ANC, διασφαλίζοντας ευρεία διαβούλευση και ταχεία δράση», ανέφερε το κυβερνών κόμμα της Νότιας Αφρικής σε δήλωση.
Αυτή η δήλωση έγινε μια εβδομάδα πριν από τις έντονες γενικές εκλογές της 29ης Μαΐου, κατά τις οποίες το ANC έχασε την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο. Το ANC εργάζεται τώρα για να σχηματίσει μια κυβέρνηση ενότητας και η δέσμευση για την εφαρμογή ενός καθολικού βασικού εισοδήματος θα προκύψει σχεδόν σίγουρα στις διαπραγματεύσεις.
Σύμφωνα με το κόμμα, μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ έδειξε ότι η πλειονότητα των Νοτιοαφρικανών πολιτών «υποστηρίζει πλήρως την καθιέρωση επιχορήγησης βασικής εισοδηματικής στήριξης».
Ενώ η Νότια Αφρική παρέχει πληρωμές σε ορισμένες ομάδες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας μέσω του προγράμματος επιχορήγησης Social Relief Distress, το σχέδιο ANC θα επέτρεπε την επιλεξιμότητα σε όλους τους ενήλικες της Νότιας Αφρικής, σημείωσε ο Guardian.
Το ANC είπε ότι «διερευνά» επιλογές, όπως νέα φορολογικά μέτρα και νέο φόρο κοινωνικής ασφάλισης για τη χρηματοδότηση του προγράμματος. Το κόμμα λέει επίσης ότι στόχος του για το πρόγραμμα δεν είναι να αντικαταστήσει τα υπάρχοντα προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης, αλλά να τα συμπληρώσει.
Εάν προχωρήσει, το σχέδιο του ANC θα καταστήσει τη Νότια Αφρική την πρώτη χώρα που θα παρέχει καθολικό βασικό εισόδημα.