Η δύσκολη εξίσωση των ελληνοτουρκικών δεν πρόκειται να λυθεί στη σημερινή συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ταγίπ Ερντογάν. Έγινε, μάλιστα, πιο… περίπλοκη μετά την απόφαση της Άγκυρας να επικηρύξει τους οκτώ Τούρκους στρατιωτικούς που έχουν λάβει πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια ενέργεια που βάζει «μπουρλότο» στην επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία, αφού εγείρει και μάλιστα με άκρως προκλητικό τρόπο, ένα θέμα που αποτέλεσε «πεδίο» έντονης διαμάχης ανάμεσα στις δύο χώρες.
Ουδείς στο Μαξίμου έχει τη ψευδαίσθηση ότι το ταξίδι Τσίπρα στην Τουρκία, θα σηματοδοτήσει μια νέα… βελτιωμένη σχέση Ελλάδας και Τουρκίας. Αντιθέτως ο πήχης των προσδοκιών έχει τοποθετηθεί χαμηλά, ελέω της πρότερης κακής «εμπειρίας» από την επίσκεψη του Τούρκου πρόεδρου στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2018, αλλά και της επιθετικής ρητορικής που συνεχίζει να χρησιμοποιεί η Άγκυρα.
Η σημερινή απόφαση για επικήρυξη των Τούρκων στρατιωτικών (700.000 ευρώ το κεφάλι) καταδεικνύει τις προθέσεις της Αγκυρας… Χθες, δόθηκε μια καλή πρόγευση, καθώς ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ιμπραχίμ Καλίν, φρόντισε να υπενθυμίσει ότι η χώρα του επιδιώκει να «ανοίξει» την ατζέντα των ελληνοτουρκικών, θέτοντας και πάλι το ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη αλλά και των «γκρίζων» και αμφισβητούμενων ζωνών στο Αιγαίο. Μεταξύ άλλων ο κ.Καλίν επανέλαβε την πάγια θέση κορυφαίων Τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων για το Αιγαίο και την Κύπρο, λέγοντας ότι «η Τουρκία στο Αιγαίο, στην Κύπρο, στη Μαύρη θάλασσα θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τα κυριαρχικά της δικαιώματα με την ίδια αποφασιστικότητα».
Τι επιδιώκει η Ελλάδα
Παρά τις δυσκολίες του ταξιδιού και τις λιγοστές ελπίδες για πρόοδο, η Αθήνα θεωρεί ότι η σημερινή συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν ήταν απαραίτητη, προκειμένου: να παραμείνουν ανοιχτοί και αποτελεσματικοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη γειτονική χώρα, να καταστούν σαφείς οι θέσεις εκατέρωθεν και να αποφευχθούν παρανοήσεις και να διατηρηθεί η διάλογος όπου υπάρχει αντιπαράθεση.
Οι ιθύνοντες του ελληνικού ΥΠΕΞ υποστηρίζουν ότι η διακοπή του διαλόγου με την Άγκυρα, αποτελεί μια επιλογή που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, που θα λειτουργούσε ως επιταχυντής κλιμάκωσης της έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες.
Κορυφαία ζητήματα στην ελληνική ατζέντα είναι η μείωση της έντασης στο Αιγαίο (περιορισμός των παραβάσεων σε θάλασσα και αέρα), όπως επίσης και το προσφυγικό. Επί τάπητος θα τεθούν και άλλα μείζονα θέματα όπως το Κυπριακό αλλά και η ενεργειακή συνεργασία στην ευρύτερη περιοχή.
Αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο
Σε ό,τι αφορά τη μείωση της έντασης στο Αιγαίο, κυβερνητικές πηγές τονίζουν, πως η Ελλάδα έχει καταστήσει σαφές σε αμυντικό και διπλωματικό επίπεδο ότι προασπίζεται και θα προασπίσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, ενώ διευκρινίζει ότι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου είναι απαραίτητος για την προώθηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε υγιείς βάσεις. Το κριτήριο αυτό έχει τεθεί και για τις ευρωτουρκικές σχέσεις τόσο στο πλαίσιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2018 όσο και κατά την πρόσφατη Σύνοδο των Ευρωπαϊκών Χωρών του Νότου στη Λευκωσία. Οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν τις προοπτικές επανεκκίνησης των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και μείωσης της έντασης, στο πλαίσιο του διαύλου των Υπουργών 'Αμυνας και των Γενικών Γραμματέων ΥΠΕΞ Ελλάδας και Τουρκίας.
Κυπριακό
Ως προς το Κυπριακό, η Ελλάδα θα δώσει το μήνυμα ότι η μόνη λύση είναι η επανένωση της Κύπρου στη βάση των Αποφάσεων του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ο Αλέξης Τσίπρας θα υπογραμμίσει ότι δίκαιη και βιώσιμη λύση μπορεί να υπάρξει μόνο με κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, θα συζητηθεί η προώθηση προπαρασκευαστικών επαφών σε επίπεδο Υπουργείων Εξωτερικών, για την διερεύνηση των προϋποθέσεων επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό.
Οικονομική και ενεργειακή συνεργασία
Στο επίπεδο της οικονομίας, με την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση, τη ραγδαία αύξηση του τουρισμού και την αναβάθμιση του ρόλου της ως κόμβου εμπορίου και μεταφορών στην περιοχή, δημιουργούνται προϋποθέσεις για ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας και του τουρισμού των Ελλάδας και Τουρκίας. Τα δύο Υπουργεία Οικονομίας θα λάβουν οδηγίες για αναβάθμιση της σχετικής συνεργασίας με έμφαση, μεταξύ άλλων, στην ολοκλήρωση της ακτοπλοϊκής σύνδεσης Θεσσαλονίκης-Σμύρνης, την προώθηση της σιδηροδρομικής διασύνδεσης Κωνσταντινούπολης-Θεσσαλονίκης, την αναβάθμιση της τελωνειακής διάβασης Κήπων-Υψάλλων και την τόνωση των επενδύσεων.
Στον τομέα της ενέργειας θα τονισθεί η σημασία που έχει η ενεργειακή συνεργασία για την ευρύτερη περιοχή και η ανάγκη για σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα συζητηθεί, επίσης, η συνεργασία των δύο χωρών στο πλαίσιο του αγωγού TAP καθώς και οι προοπτικές συνεργασίας για επέκταση του αγωγού Turkish Stream.
Προσφυγικό
Σχετικά με το μεταναστευτικό, τις περιφερειακές εξελίξεις και την ασφάλεια θα υπογραμμισθεί η σημασία που έχει η συνεχιζόμενη συνεργασία των δύο χωρών στο πλαίσιο της Δήλωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης, θα συζητηθούν οι δυνατότητες περαιτέρω μείωσης των ροών, της συνεργασίας για την εξάρθρωση δικτύων διακινητών, καθώς και ο σημαντικός ρόλος της Τουρκίας στην φιλοξενία 4 εκατομμυρίων προσφύγων, κυρίως από την Συρία και το Αφγανιστάν. Θα δοθούν, ακόμα, οδηγίες για ενίσχυση του διαύλου των Υπουργών Μετανάστευσης, που πρόκειται να συναντηθούν σύντομα, ενώ θα συζητηθούν οι εξελίξεις σε σχέση με τη Συρία και η συνεργασία στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.
Ευρωτουρκικές σχέσεις
Σε ό,τι αφορά στις ευρωτουρκικές σχέσεις αναμένεται να συζητηθούν οι προοπτικές της ενταξιακής πορείας της γειτονικής χώρας, της συνεργασίας της με την ΕΕ σε μια σειρά τομείς και της αναθεώρησης της τελωνειακής ένωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας.
