Μετά το ρεκόρ δεκαετίας στις χορηγήσεις νέων δανείων προς τις επιχειρήσεις, το οποίο καταγράφηκε το 2020 εν μέσω της πανδημίας, οι τράπεζες «πατούν φρένο» στις νέες χορηγήσεις δανείων και οι διοικήσεις εκτιμούν ότι οι νέες πιστώσεις θα μειωθούν κατά 20% φέτος, καθώς «σβήνουν» τα προγράμματα στήριξης της χρηματοδότησης από το κράτος.
Το 2020, οι χορηγήσεις νέων δανείων ξεπέρασαν τα 20 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, αλλά αυτή η μεγάλη αύξηση της πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα κρατικά προγράμματα στήριξης, τα οποία φέτος δεν αναμένεται να επαναληφθούν, τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό με το προηγούμενο έτος. Άλλωστε, η Ελλάδα, λόγω του μεγάλου δημόσιου χρέους, είναι ουραγός στην Ευρώπη στα προγράμματα παροχής εγγυήσεων για δανεισμό.
Με αυτά τα δεδομένα, όπως εκτιμούν οι τράπεζες, το 2021 αναμένεται σημαντική επιβράδυνση στον νέο δανεισμό, καθώς το τραπεζικό σύστημα θέτει ως πρώτη προτεραιότητα τη μείωση του κινδύνου στα χαρτοφυλάκια, παρά την ανάπτυξη των χορηγήσεων. Έτσι, εκτιμάται ότι φέτος θα έχουμε μια μείωση των νέων δανείων της τάξεως του 20%, στα 15 δισ. ευρώ, «θύμα» της οποίας θα είναι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, που έχουν χειρότερη πιστοληπτική αξιολόγηση και στηρίζονταν περισσότερο στις κρατικές εγγυήσεις για το δανεισμό τους.
Ήδη, από τον πρώτο μήνα του 2021, η επιβράδυνση αυτή έγινε αισθητή. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (βλ. γράφημα) δείχνουν ότι οι συνολικές χορηγήσεις επιχειρηματικών δανείων (σκούρα μπλε μπάρα) μειώθηκαν στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2020.
Δάνεια με κρατική στήριξη
Στην πραγματικότητα, η αύξηση του δανεισμού των επιχειρήσεων το 2020 ήταν κυρίως αποτέλεσμα των κρατικών μέτρων στήριξης, που εκδηλώθηκε μέσω των προγραμμάτων της Αναπτυξιακής Τράπεζας. Όπως τονίζει η διοίκηση της Αναπτυξιακής Τράπεζας,
- «Η μεγάλη σημασία των προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας CoViD-19 στην ρευστότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, υπογραμμίζεται στην Έκθεση Παρακολούθησης (Surveillance Report) που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συγκεκριμένα η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων (DG ECFIN).
- Στην τελευταία έκθεση της Επιτροπής (Φεβρουάριος 2021) επισημαίνεται ότι τα μέτρα στήριξης που υιοθέτησαν οι ελληνικές αρχές ενίσχυσαν περαιτέρω την πιστωτική επέκταση προς όφελος των μικρών, μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, διευκολύνοντας την πρόσβαση τους στο τραπεζικό δανεισμό.
- Η ίδια έκθεση αναφέρει ότι το Ταμείο Εγγυοδοσίας Covid-19 καθώς και η δράση επιδότησης επιτοκίου του Ταμείου Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ II), που διαχειρίζεται η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB), οδήγησαν εντός του 2020 σε δανειοδοτήσεις προς μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις ύψους 4,6 δισεκατομμυρίων και 2 δισεκατομμυρίων ευρώ αντίστοιχα (ανά πρόγραμμα), συμβάλλοντας κατά περίπου +40% στις συνολικές ακαθάριστες ροές εταιρικών δανείων κατά τη διάρκεια του έτους».
Ποιοι πήραν τα δάνεια
Σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζών, από τα νέα δάνεια που χορηγήθηκαν το 2020, το μεγαλύτερο μερίδιο, περίπου ένα τέταρτο των χορηγήσεων, έλαβαν επιχειρήσεις του εμπορίου, ενώ σχεδόν 7% των συνολικών δανείων ήταν αυτά που κατευθύνθηκαν στον τουρισμό. Παρότι δοκιμάσθηκε σκληρά από την πανδημία, εξάλλου, ο κλάδος της εστίασης ουσιαστικά έμεινε αποκλεισμένος από τον τραπεζικό δανεισμό, με μόλις 111 εκατ. ευρώ νέων δανείων, που τον φέρνουν στην τελευταία θέση της κατάταξης.