Την απόφαση να... γειώσει την πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος για bad bank που θα αναλάβει τη γρήγορη μείωση των «κόκκινων» δανείων έχει λάβει η κυβέρνηση, συμπορευόμενη σε αυτό το θέμα με τις διοικήσεις των τραπεζών, που προτιμούν να συνεχίσουν να μειώνουν εκ του ασφαλούς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μέσω τιτλοποιήσεων με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Από την πλευρά της κυβέρνησης δεν γίνεται καν μια προσπάθεια να κρύψει ότι έχει απορρίψει την πρόταση του Γιάννη Στουρνάρα, που έχει παραληφθεί επίσημα στα τέλη Σεπτεμβρίου, ενώ στις διοικήσεις των τραπεζών παρουσιάσθηκε με όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες πριν από λίγες ημέρες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 77 σελίδες του σχεδίου κυβερνητικής πολιτικής για το 2021, που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα το Μέγαρο Μαξίμου, δεν βρέθηκε... χώρος ούτε για μια διπλωματική αναφορά λίγων λέξεων στο σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος, ώστε να αφεθεί ανοικτό το ενδεχόμενο να ενεργοποιηθεί η bad bank μέσα στο επόμενο έτος, που θα είναι και εξαιρετικά κρίσιμο για την πορεία της εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών, αφού θα κάνουν την εμφάνισή τους και τα νέα «κόκκινα» δάνεια από την περίοδο της πανδημίας.
Στο σχετικό εδάφιο του πολυσέλιδου κειμένου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι:
- Στο πλαίσιο επίτευξης του στόχου για ενίσχυση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της ρευστότητας για το 2021, επιδιώκεται η περαιτέρω μείωση των κόκκινων δανείων (...)
- Ειδικότερα, συνεχίζεται η προσπάθεια για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, και με επέκταση του επιτυχημένου σχεδίου «Ηρακλής».
Ουσιαστικά, αυτό που προαναγγέλεται είναι η επιμονή στην ίδια στρατηγική για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δηλαδή στην επέκταση του σχεδίου «Ηρακλής» με πρόσθετες κρατικές εγγυήσεις άνω των 10 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια επιλογή που συμβαδίζει απόλυτα με τις επιδιώξεις των τραπεζών, αλλά έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ:
- Οι τράπεζες θέλουν τις τιτλοποιήσεις με κρατικές εγγυήσεις, όπως έχε γράψει το Σin, επειδή η κρατική εγγύηση στο πιο «ποιοτικό» κομμάτι των δανείων που τιτλοποιούνται και το οποίο κρατούν οι ίδιες οι τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους ανεβάζει την αξία αυτών των τίτλων και περιορίζει τις ζημιές που θα έπρεπε να εγγράψουν οι τράπεζες λόγω της διαφοράς ανάμεσα στη λογιστική αξία των δανείων στα βιβλία τους και στην πραγματική τους αξία. Αντίθετα, αν τα ίδια δάνεια περνούσαν στην bad bank, χωρίς τη «μαγική» επίδραση της κρατικής εγγύησης, οι ζημιές θα ήταν πολύ υψηλότερες, έστω και αν η ΤτΕ προτείνει να αναγνωρισθούν σε βάθος χρόνου (5ετία).
- Η Τράπεζα της Ελλάδος, όμως, με τις διαπιστώσεις της οποίας προφανώς συμφωνεί και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έχει προειδοποιήσει ότι το σχέδιο «Ηρακλής» δεν είναι αρκετό για να αντιμετωπισθούν όλα τα παλαιά «κόκκινα» δάνεια, αλλά και τα νέα, που θα δημιουργηθούν από την κρίση της πανδημίας και μπορεί να φθάσουν τα 10 δισ. ευρώ. Επιπλέον, η ΤτΕ έχει τονίσει ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι μόνο η μία πλευρά του προβλήματος των τραπεζικών ισολογισμών. Η άλλη, επίσης σοβαρή και που δεν αντιμετωπίζεται με το σχέδιο «Ηρακλής» αλλά μόνο μέσω της bad bank, είναι η χαμηλή ποιότητα των τραπεζικών κεφαλαίων, που σε ποσοστό άνω του 60% αποτελούνται από αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις.
Η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να διευκολύνει τις τράπεζες, αγνοώντας αυτές τις επισημάνσεις και δημιουργώντας τον κίνδυνο να προχωρήσει με αργό βηματισμό η εξυγίανση των τραπεζών, αλλά και να μείνει ατελής, στο βαθμό που οι τράπεζες θα συνεχίσουν να στηρίζονται σε αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και όχι σε πραγματικά κεφάλαια. Όμως, αυτή η στάση της οδηγεί όλο και περισσότερο σε αντιπαράθεση και με τον SSM, ο οποίος έχει ρίξει το βάρος του υπέρ της γρήγορης εκκαθάρισης προβληματικών δανείων σε όλη την ευρωζώνη, με βασικό εργαλείο τις bad banks σε εθνικό επίπεδο, κάτι που υιοθετήθηκε πρόσφατα και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μιλώντας πριν λίγες ημέρες στη γερμανική οικονομική εφημερίδα Börsen-Zeitung, ο επικεφαλής του SSM, Αντρέα Ενρία, ξεκαθάρισε ότι δεν θα γίνει ανεκτό από τον SSM να καθυστερήσουν και πάλι οι τράπεζες της ευρωζώνης να μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια, όπως συνέβη στην προηγούμενη κρίση. Επιπλέον, ο Ενρία επανέλαβε ότι το καλύτερο εργαλείο για τη γρήγορη μείωση των «κόκκινων» δανείων είναι οι εθνικές bad banks. Σε ερώτηση για τη διστακτικότητα που δείχνουν οι τράπεζες να χρησιμοποιήσουν αυτό το εργαλείο και αν θα πρέπει να δοθούν κάποια κίνητρα («καρότα») από την εποπτική αρχή, ο Ενρία είπε κάτι που έχει μεγάλο ενδιαφέρον: απέκλεισε να δοθούν «καρότα» και τόνισε ότι ο SSM θα χρησιμοποιήσει το «μαστίγιο», δηλαδή θα μεγιστοποιήσει την πίεση στις τράπεζες να σχηματίσουν όλες τις προβλέψεις που απαιτούνται για προβληματικά δάνεια και να τα μειώσουν γρήγορα, με νέα σχέδια που θα κληθούν να παρουσιάσουν στον SSM.