Και να που φτάνει η κρίσιμη μέρα για την Τουρκία. Σχεδόν 59 εκατομμύρια Τούρκοι προσέρχονται στις κάλπες – τα τρία εκατομμύρια εξ αυτών που ζουν στο εξωτερικό έχουν ψηφίσει ήδη. ‘Ο,τι και να συμβεί, το αποτέλεσμα θα είναι καθοριστικό για το μέλλον της Τουρκίας.
Εάν ο Ταγίπ Ερντογάν κερδίσει την προεδρία και το κόμμα του έχει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, θα έχει εδραιώσει αποφασιστικά την πολιτική του δύναμη. Εάν τόσο οι προεδρικές όσο και οι βουλευτικές εκλογές αποφέρουν ένα αποτέλεσμα αρνητικό για εκείνον, το πολιτικό τοπίο στην Τουρκία θα έχει αλλάξει ζιρικά. Ομως εάν η προεδρία πάει προς τη μια μεριά και η βουλή προς την άλλη, θα σημάνει μια περίοδο πολιτικής αστάθειας στη χώρα για τα επόμενα χρόνια. Οι δημοσκοπήσεις μέχρι την τελευταία στιγμή δείχνουν ότι όλα παίζονται – αλλά δεν είναι πάντα αξιόπιστες.
Το περιοδικό Foreign Policy πάντως, δεν αναρωτιέται. «Ο Ερντογάν θα κάνει τα πάντα για να κερδίσει», υποστηρίζει. «Το να χάσει δεν αποτελεί επιλογή για εκείνον». Οταν προκήρυξε αυτές τις πρόωρες εκλογές ο Ερντογάν ήθελε να τις εμφανίσει ως το τελικό στάδιο για το πέρασμα της Τουρκίας από το κοινοβουλευτικό στο προεδρικό σύστημα, με ένα τεράστιο κομμάτι της εξουσίας να μεταφέρεται στον πρόεδρο. Το υπουργικό συμβούλιο, όλοι εκλεγμένα μέλη του κοινοβουλίου, καταργείται και ο πρόεδρος θα διορίζει συμβούλους και συνεργάτες για να κυβερνάται η χώρα.
Το κοινοβούλιο, ιδιαίτερα εάν παραμείνει στα χέρια του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν, θα λειτουργεί ως άλλοθι. Ο 64χρονος Ταγίπ πασά, στα 15 χρόνια που κυβερνά την Τουρκία έχει διαμορφώσει προς όφελός του τους θεσμούς της χώρας και έχει εκτοπίσει οποιονδήποτε θα μπορούσε να αποτελεί απειλη για εκείνον. Ελάχιστοι θεσμοί διατηρούν την ανεξαρτησία τους.
Ο Ερντογάν δεν έχει αφήσει τίποτα για αυτές τις εκλογές στην τύχη – καμία λεπτομέρεια δεν είναι τόσο μικρή ώστε να ξεφύγει της προσοχής του. Προώθησε αρκετές αλλαγές στον εκλογικό νόμο, δύο εκ των οποίων μπορεί να κρίνουν το αποτέλεσμα. Η πρώτη είναι η κατάργηση της απαίτησης όλοι οι φάκελοι με τα ψηφοδέλτια να σφραγίζονται από αξιωματούχους. Αυτή η πρακτική δημιουργεί άπειρες πιθανότητες νοθείας – αυτή ήταν η αλλαγή της τελευταίας στιγμής που επέτρεψε στην κυβέρνηση να διεκδικήσει την νίκη στο δημοψήφισμα του 2017 για την αλλαγή του Συντάγματος.
Η δεύτερη αλλαγή στον εκλογικό νόμο αφορά τις κάλπες για τους κατοίκους του εξωτερικού. Στο παρελθόν τα κόμματα όριζαν εκπροσώπους τους ενώ τώρα οι επιτηρητές της ψηφοφορίας ήταν τοπικοί αξιωματούχοι που διορίζονταν από την τουρκική κυβέρνηση. ‘Αλλο ένα παράθυρο ανοιχτό στην νοθεία.
Και δεν τελειώνει εδώ. Πρόσφατα τα εκλογικά τμήματα για περίπου 140.000 Κούρδους ψηφοφόρους μεταφέρθηκαν σε μέρη που είναι δύσκολα προσβάσιμα. Η κουρδική ψήφος είναι κρίσιμη μια και εάν το φιλο-κουρδικό κόμμα του Σελαχατίν Ντεμιρτάς (που είναι κλεισμένος στη φυλακή με την κατηγορία της τρομοκρατίας) καταφέρει να πιάσει το όριο του 10%, το ΑΚΡ δεν έχει καμία ελπίδα να κερδίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
Ο Ερντογάν ελέγχει πλέον το δικαστικό σύστημα και τον στρατό και σε μεγάλο μέρος τα ΜΜΕ. Κι όμως, παρ’ όλα αυτά, δείχνει να μην είναι σίγουρος, κυρίως διότι οι οικονομικές προοπτικές δεν ειναι καθόλου θετικές. Ελέγχει μια σταθερή βάση περίπου 40% του εκλογικού σώματος, οπαδούς που ωφελήθηκαν στη διάρκεια της εξουσίας του. Οι τούρκοι ψηφοφόροι γνωρίζουν ότι εάν κερδίσει αυτές τις εκλογές, μπορεί να παραμείνει στην εξουσία για άλλα 10 με 15 χρόνια.