Δίκοπο μαχαίρι είναι για τους ευάλωτους δανειολήπτες η συμφωνία στην οποία κατέληξαν η κυβέρνηση και οι Θεσμοί για να αποφύγουν τους πλειστηριασμούς εξώσεις μέχρι να δημιουργηθεί ο ειδικός φορέας που θα αγοράζει τα σπίτια των φτωχών και θα τους τα εκμισθώνει για δώδεκα χρόνια.
Οι δανειολήπτες αυτής της κατηγορίας, με εισόδημα που αρχίζει από τα 7.000 ευρώ, βρίσκονται σήμερα νομικά μετέωροι, αφού η ίδρυση του φορέα κατοικίας καθυστερεί απελπιστικά και τυπικά οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης δανείων έχουν τη δυνατότητα να επισπεύσουν πλειστηριασμούς εις βάρος τους.
Η κυβέρνηση έχει βρει από πέρυσι μια εμβαλωματική λύση, συμφωνώντας άτυπα με τις τράπεζες να αναστείλουν προσωρινά τους πλειστηριασμούς. Όμως, στο πλαίσιο της 13ης αξιολόγησης από τους Θεσμούς έπρεπε να βρεθεί μια επίσημη διαδικασία αναστολής των πλειστηριασμών, κάτι που προσέκρουε σε έντονες αντιδράσεις των δανειστών, οι οποίοι φοβούνται ότι θα προκληθεί χαλάρωση της κουλτούρας πληρωμών.
Για να ξεπερασθεί το αδιέξοδο, οι τράπεζες πρότειναν και το υπουργείο Οικονομικών δέχθηκε να καταβάλλεται στους ευάλωτους δανειολήπτες το στεγαστικό επίδομα των 70 – 210 ευρώ, ώστε να λαμβάνουν μια πληρωμή οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης δανείων για όσο χρόνο καθυστερούν τους πλειστηριασμούς. Υπολογίσθηκε ότι πρόκειται για έως και 5.000 δανειολήπτες που θα μπορούσαν να επιδοτηθούν με αυτό τον τρόπο, με ένα συνολικό ποσό της τάξεως των 10 εκατ. ευρώ ετησίως.
Όμως, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες αυτής της ρύθμισης, καθώς δεν θα είναι αρκετό να δηλώσει ένας δανειολήπτης τα εισοδήματά του για να χαρακτηρισθεί ως ευάλωτος και να πάρει την επιδότηση (που θα πηγαίνει κατευθείαν στην αποπληρωμή του δανείου και όχι στον ίδιο), ώστε να αποφύγει τον πλειστηριασμό και την έξωση.
Οι ενδιαφερόμενοι δανειολήπτες θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν την ειδική πλατφόρμα της ειδικής γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για να υπαχθούν στις διατάξεις του νέου πτωχευτικού νόμου για τη λεγόμενη δεύτερη ευκαιρία και να εξασφαλίσουν τη βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη, που θα είναι και το «διαβατήριο» για να εγκριθεί η στεγαστική επιδότηση.
Η «δεύτερη ευκαιρία», όμως, συνδέεται από το νομό με την πλήρη ρευστοποίηση περιουσίας υπέρ των πιστωτών. Όπως αναφέρεται στην πλατφόρμα της ειδικής γραμματείας, εξάλλου, για να λάβει κάποιος τη βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη θα πρέπει να έχει κηρυχθεί σε πτώχευση, να έχει κατασχεθεί η κύρια κατοικία του και να έχει καταρτίσει σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών.
Με άλλα λόγια, οι ευάλωτοι δανειολήπτες που θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν με αυτό τον τρόπο τον πλειστηριασμό της κύριας κατοικίας τους και την έξωση, θα πρέπει να συνομολογήσουν ότι χάνουν όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία για να ικανοποιηθούν οι πιστωτές.
Πρόκειται για μια πολύ «βαριά» διαδικασία για τους οφειλέτες, που οι περισσότεροι δικηγόροι συνιστούσαν ως τώρα να την αποφεύγουν, με την ελπίδα ότι θα βρίσκονταν άλλοι τρόποι για να μην χάνουν τα πάντα οι οφειλέτες. Δεν είναι τυχαίο ότι από τους χιλιάδες δανειολήπτες που υπολογίζεται ότι υπάγονται στην κατηγορία των ευάλωτων, μόνο περίπου 100 έχουν χρησιμοποιήσει ως τώρα την πλατφόρμα για να εξασφαλίσουν βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη.
Έτσι, το νέο σχέδιο προσωρινού «παγώματος» πλειστηριασμών και εξώσεων, ενώ στα χαρτιά φαίνεται ικανοποιητικό για να μην ξεσπάσει απότομα ένα μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα, είναι αμφίβολο πώς θα λειτουργήσει στην πράξη, εάν οι ενδιαφερόμενοι δανειολήπτες, είτε επειδή δεν έχουν επαρκή ενημέρωση, ή επειδή θέλουν να αποφύγουν το… πικρό ποτήρι των διατάξεων του πτωχευτικού νόμου, αποφασίσουν να μη ζητήσουν βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη. Σε αυτή την περίπτωση, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης δανείων θα είναι υποχρεωμένες να αρχίσουν να επισπεύδουν πλειστηριασμούς για τις κατοικίες των φτωχών…