Φαίνεται ότι ως κοινωνία συνολικά έχουμε μία πολύ στρεβλή αντίληψη όσο αφορά τον εθισμό και ειδικότερα το πως λειτουργεί και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς. Όπως και ο καρκίνος, ο εθισμός σκοτώνει εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Όμως, σε αντίθεση με ότι συνηθίζεται στις περιπτώσεις καρκίνου ή οποιασδήποτε απειλητικής για τη ζωή πάθησης, συχνά τον εθισμό οι συγγενείς των πασχόντων δεν επιχειρούν να τον αντιμετωπίσουν στα αρχικά του στάδια, αλλά περιμένουν μέχρι το άτομο να φτάσει ένα βήμα πριν το θάνατο – όταν αντιλαμβάνονται δηλαδή ότι «έπιασε πάτο»- και μόνο τότε τον στέλνουν για θεραπεία. Ή, έχοντας κουραστεί ψυχολογικά και φυσικά -και ίσως εξουθενωθεί οικονομικά- όταν κάποιες προσπάθειες αποτύχουν, παύουν να προσπαθούν και να φροντίζουν τον άνθρωπο, σαν να τον"ξεγράφουν".
Όμως, εάν ένας δικός μας άνθρωπος ταλαιπωρείται από κάποιον εθισμό και θέλουμε πραγματικά να ανακάμψει, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να φερθούμε σαν να επρόκειτο για την πολυαγαπημένη μας μητέρα που αρρώστησε. Σαν να ήταν η μητέρα που μας φρόντισε, έκανε θυσίες για εμάς, αγρύπνησε νύχτες στο πλευρό μας όταν ήμασταν άρρωστοι και έσπευδε να μας βοηθήσει σε κάθε τι που μας προβλημάτιζε. Εάν αρρώσταινε η μητέρα μας, δεν θα κάναμε οτιδήποτε είναι δυνατό για να αναρρώσει -και δεν θα ήμασταν στο πλευρό της για όσο καιρό κι αν χρειαζόταν;
Ορίστε τι σημαίνει αυτό όσο αφορά έναν άνθρωπο που ταλαιπωρείται από εθισμό:
Αναζητήστε θεραπεία άμεσα
Υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι η έγκαιρη παρέμβαση και θεραπεία στις περιπτώσεις εθισμού είναι πιο αποτελεσματική και λιγότερο κοστοβόρα.
Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι άτομα στα οποία μετεγχειρητικά δίνονται οπιοειδή παυσίπονα μπορεί να αναπτύξουν εθισμό. Εάν παρακολουθήσουμε προσεκτικά αυτούς τους ασθενείς και παρέμβουμε γρήγορα εάν αρχίσει να διαφαίνεται μία διαδικασία εθισμού, συχνά μπορεί να προληφθεί η ανάπτυξη της εξάρτησης.
Εάν βλέπουμε ότι κάποιος δικός μας άνθρωπος αρχίζει να χάνει τον έλεγχο στη χρήση αλκοόλ ή κάποιας ουσίας, τότε αυτή ακριβώς είναι η στιγμή να αναζητήσουμε βοήθεια.
Όταν ένας άνθρωπος έχει φτάσει στο σημείο να ζει στο δρόμο ή να νοσηλεύεται τακτικά λόγω υπερβολικής δόσης ή έχει αποκοπεί εντελώς από τους φίλους και την οικογένειά του ή έχει κολλήσει κάποια σοβαρή ασθένεια που αλλάζει τη ζωή του, όπως HIV ή ηπατίτιδα, τότε πλέον η θεραπεία είναι πιο δύσκολη και δαπανηρή.
Βρείτε φροντίδα υψηλής ποιότητας
Συχνά, η αντίληψη της οικογένειας και των φίλων είναι ότι η ανάρρωση από τον εθισμό είναι θέμα θέλησης –ότι εάν κάποιος το θέλει αληθινά, θα μπορέσει να τα καταφέρει με λίγη στήριξη από ένα πρόγραμμα 12 βημάτων. Ας βγάλουμε τις παρωπίδες! Είναι κατηγορηματικά γνωστό ότι χωρίς πρόσθετη θεραπεία τα προγράμματα 12 βημάτων έχουν ποσοστό επιτυχίας μικρότερο του 10%.
Δε χρειάζεται κάθε εξαρτημένος «κλειστή» θεραπεία (δηλαδή να διαμένει για ένα σημαντικό διάστημα στο χώρο κάποιου προγράμματος) και ειδικά εάν η θεραπεία ξεκινήσει σε αρχικά στάδια. Όμως όλοι οι άνθρωποι που ταλαιπωρούνται από εθισμό χρειάζονται εντατική ψυχολογική υποστήριξη και ψυχοθεραπεία, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις υποκείμενες αιτίες της εξάρτησης και να βρουν νέα εργαλεία και εσωτερικούς πόρους για να αντέχουν το στρες και άλλα προβλήματα.
Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει μία οικογένεια να βρει τη σωστή υποστηρικτική φροντίδα για ένα εξαρτημένο μέλος της -και φυσικά, βοήθεια και υποστήριξη και για τα μη εξαρτημένα μέλη της οικογένειας. Μία «υψηλής ποιότητας φροντίδα» αναμένεται να περιλαμβάνει πολλές υποστηρικτικές υπηρεσίες, από ψυχοθεραπεία έως μία σειρά συμπληρωματικών ιατρικών πρακτικών.
Εάν το άτομο βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο εθισμού και ήδη αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα λόγω αυτού, συνήθως χρειάζεται ένα μακροχρόνιο «κλειστό» πρόγραμμα θεραπείας και φροντίδας.
Μην εγκαταλείπετε την ελπίδα –και τον άνθρωπό σας
Στις περιπτώσεις καρκίνου, εάν ο πρώτος ή ο δεύτερος γύρος αγωγής δεν έχει αποτέλεσμα, δεν τα παρατάς και ξεγράφεις τον άνθρωπό σου που ασθενεί. Πολλές φορές και η θεραπεία των εξαρτήσεων δεν επιτυγχάνει την πρώτη –τη δεύτερη ή την τρίτη- φορά. Συχνά, όταν ο πάσχων αρχίζει να αισθάνεται καλύτερα σωματικά και ψυχικά και να βάζει τη ζωή του σε μια σειρά, διακόπτει τη θεραπεία που κατέστησε δυνατή αυτή την επιτυχία. Αυτό είναι σαν να διέκοψες την αντιβίωση πριν ολοκληρώσεις τον κύκλο που πρέπει να κάνει: συμβαίνει υποτροπή.
Το σημαντικότερο όσο αφορά την υποτροπή, είναι να παραμείνει όσο το δυνατόν πιο σύντομη. Να μπορέσει να γίνει απλώς μία διδακτική στιγμή. Συχνά, όταν κάποια άτομα φεύγουν από ένα «κλειστό» πρόγραμμα θεραπείας πρόωρα και τελικά υποτροπιάζουν, επιστρέφουν πίσω άμεσα και ολοκληρώνουν τον κύκλο της θεραπείας. Αυτό μπορεί να αποτελέσει θετική εμπειρία, διότι βοηθάει το εξαρτημένο άτομο να πάρει σοβαρά τη διαδικασία ανάρρωσης και να συμμετάσχει ενεργά τόσο στη θεραπεία του, όσο και στη μετέπειτα παρακολούθηση και επανένταξη.
Εάν ο άνθρωπός σας κάνει υποτροπή, μη χάσετε την ελπίδα σας. Βοηθήστε τον να επανέλθει άμεσα στη θεραπευτική διαδικασία χωρίς καθυστερήσεις.
Είναι μύθος το ότι οι εθισμένοι πρέπει κατά κάποιο τρόπο να «πιάσουν πάτο» για να ενταχθούν σε θεραπεία. Στις περιπτώσεις αυτές συχνά ο «πάτος» είναι... ο θάνατος.
Γι’ αυτό, φερθείτε στον εθισμένο άνθρωπό σας σαν να ήταν η αγαπημένη σας μητέρα. Βοηθήστε τον να πάρει εξειδικευμένη υποστήριξη και φροντίδα όσο είναι νωρίς –και συνεχίστε πάντα να το επιδιώκετε, παραμείνετε αισιόδοξοι και υποστηρικτικοί και προσφέρετέ του την καλύτερη δυνατή ποιότητα θεραπείας και φροντίδας.
Και φυσικά, φροντίστε να έχετε και εσείς και όλη η οικογένεια ειδική υποστήριξη και θεραπεία, μιας και τα προβλήματα εξαρτήσεων προέρχονται μέσα από τις ίδιες τις δομές και τα προβλήματα της εκάστοτε οικογένειας και συνεχίζουν να επηρεάζουν όλα τα μέλη της, εμφανώς ή όχι.