Ιδιαίτερη κινητικότητα παρατηρείται το τελευταίο διάστημα σε σχέση με το αίτημα επανυπολογισμού οφειλών ασφαλισμένων του παλιού ΟΑΕΕ, για τα έτη 2009 – 2016, πριν η κυβέρνηση προχωρήσει στην όποια νέα ρύθμιση.
Είναι ενδεικτική η πρόσφατη συνάντηση της υπουργού Εργασίας Έφης Αχτσιόγλου με τον βουλευτή Φθιώτιδας του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Βέττα, κατά την οποία συζητήθηκε το «καυτό» ζήτημα που απασχολεί χιλιάδες οφειλέτες του παλιού ΟΑΕΕ (υπολογίζονται σε άνω των 500.000).
Οι πρωτοβουλίες ανάδειξης του θέματος αναμένεται να ενταθούν τις επόμενες εβδομάδες, εν όψει και της ανακοίνωσης από κυβερνητικής πλευράς της νέας ρύθμισης για οφειλέτες των ασφαλιστικών ταμείων.
Τι ζητούν οι ελεύθεροι επαγγελματίες
Το αίτημα των παγιδευμένων οφειλετών του παλιού ΟΑΕΕ συνίσταται στον επανυπολογισμό των χρεών τους, για το διάστημα της κρίσης (2009 – 2016), με βάση τα εισοδήματά τους εκείνη την περίοδο. Με άλλα λόγια ζητούν από την κυβέρνηση, τώρα που η χώρα βγήκε από την μνημονιακή επιτροπεία, να προχωρήσει στην αναδρομική εφαρμογή, για τα χρόνια της κρίσης, όσων ισχύουν σήμερα με τον ασφαλιστικό νόμο (νόμος Κατρούγκαλου).
Σύμφωνα με στοιχεία της ομάδας «ΟΑΕΕ Δράση τώρα» το 70% των οφειλών στον τ. ΟΑΕΕ δημιουργήθηκε στα μνημόνια, κυρίως λόγω του παλιού τεκμαρτού υπολογισμού, αλλά και της αυτόματης ανόδου κλίμακας εισφορών (ανά τριετία).
Στο κείμενο – πρωτοβουλίας οι ελεύθεροι επαγγελματίες εξηγούν, γιατί τα χρέη που φορτώθηκαν στην κρίση είναι παράνομα και ζητούν από την κυβέρνηση να εφαρμόσει τις θέσεις του πρωθυπουργού για πάγωμα και επανυπολογισμό με αναλογικότητα των οφειλών, που εξήγγειλε το 2016 αλλά δεν μπόρεσε να εφαρμόσει μέχρι τώρα:
«Υπήρχαν και πριν το 2008 που άρχισε η κρίση, οφειλές στον ΟΑΕΕ, τότε ΤΕΒΕ. Οι οφειλές εκείνες όμως δεν έχουν καμία σχέση με εκείνες από την κρίση μέχρι σήμερα.
Ό,τι πληρώναμε τότε αντιστοιχούσαν στο ΙΚΑ ενός εργαζόμενου γιατί απλούστατα είχαμε πλήρη εργασία, δουλεύαμε. Και όταν χρειαζόμαστε ενημερότητα μπορούσαμε να ρυθμίσουμε την οφειλή μας, μπορούσαμε να δανειστούμε από μια τράπεζα όπως δανειζόμαστε για να χρηματοδοτήσουμε τις δουλειές μας και τα έργα μας γιατί απλούστατα υπήρχε δουλειά - δουλεύαμε.
Με τον ερχομό της κρίσης οι οφειλές προέκυψαν από ένα άκαμπτο μη αναλογικό των εισοδημάτων σύστημα. Ποιών εισοδημάτων; Κανείς δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει με δανεισμό τη δουλειά του, ούτε καν να ρυθμίσει για να πάρει ενημερότητα αφού συσσώρευσε δεκάδες χιλιάδες οφειλής για χρήματα που δεν εισέπραξε ποτέ! Αυτό είναι το μεγάλο έγκλημα του ΟΑΕΕ: με το μέχρι τις αρχές του 2017 άκαμπτο, μη αναλογικό του εισοδήματος, σύστημα χρέωσης εισφορών, χρέωνε παράνομα εισφορές πλήρους εργασίας σε σχεδόν άνεργους επαγγελματίες!
Σαν να χρέωνε το ΙΚΑ 25 ένσημα (εισφορές εργαζόμενου-εργοδότη) τον μήνα ενώ ο εργαζόμενος εργαζόταν 5-10 μέρες όλες και όλες τον μήνα...
Αλλά στο ΙΚΑ ποτέ δεν ίσχυσε αυτή η αδικία που εφάρμοζε ανέκαθεν το ΤΕΒΕ και μετά ο ΟΑΕΕ στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους! Ήταν πάντα αναλογικό του εισοδήματος (βάσει των ημερομισθίων) το σύστημα ενσήμων του ΙΚΑ.
Και σήμερα χάρη στην ενοποίηση των ταμείων, αναγνωρίστηκε αυτή η αδικία ειδικά απέναντι στους ελεύθερους επαγγελματίες: ότι δηλαδή μόνο από το εισόδημά σου φαίνεται πόσο δούλεψες και τι εισφορές οφείλεις και όχι από οτιδήποτε άλλο. Όμως, αν και αναγνωρίστηκε η αδικία, δεν διορθώθηκε!»
Χαρακτηριστικά δηλώνει στο «Σin» εγκλωβισμένος ελεύθερος επαγγελματίας, που χρεώθηκε για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που δεν λάμβανε και για εισοδήματα που δεν είχε: «Έχουμε πληρώσει τους γιατρούς από την τσέπη μας, έχουμε δώσει άπειρες προκαταβολές ρυθμίσεων που πήγαν στους τόκους και το κεφάλαιο δεν μειώθηκε, έχουμε χάσει εισόδημα και δουλειές, έχουμε εγκλωβιστεί και δεν παίρνουμε σύνταξη λόγω των ψεύτικων οφειλών, πεινάσαμε, κλείσαμε μαγαζιά κι όλα αυτά επειδή το ΤΕΒΕ, ΟΑΕΕ μας λήστευε συστηματικά και μετά μας κυνηγούσε για χρέη και μας άφηνε να πεθάνουμε όταν αρρωσταίναμε»!
Οι εισφορές μέχρι το 2016 - Μέτρα ανακούφισης
Η ομάδα «ΟΑΕΕ Δράση τώρα» έδωσε στη δημοσιότητα και τον παρακάτω πίνακα εισφορών μέχρι το 2016, επεξηγώντας:
«Οι εισφορές που πληρώναμε ή χρεωνόμαστε ως οφειλή μέχρι τα τέλη του 2016. Κάθε μήνα. Για κάθε εταίρο στην επιχείρηση. Ανεξαρτήτως εισοδήματος.
Ακόμη και χωρίς εισόδημα...
Στην δεύτερη στήλη η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που οι πεντακόσιες χιλιάδες οφειλέτες δεν λάμβαναν, αν και την χρεωνόντουσαν...
Στην πρώτη στήλη οι κλίμακες που αυξάνονταν αυτόματα ανά τριετία - έτσι ακόμη και μέσα στην κρίση και χωρίς δουλειά άλλαζες κλίμακα = αυξάνονταν οι εισφορές...»
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ομάδας, από το πάγωμα και τον επανυπολογισμό των οφειλών, ο ΕΦΚΑ θα αυξήσει σημαντικά τα έσοδά του: «Τα έσοδα θα έρθουν με πολλούς τρόπους: ενεργοποίηση ΑΦΜ, επιστροφή χιλιάδων στην κανονική οικονομία, που τώρα δουλεύουν μαύρα αφού τους κατάσχονται οι εισπράξεις, εκατοντάδες χιλιάδες ρυθμίσεις αφού θα μπορούν, όχι μόνο 40.000 που πληρώνουν λίγες δόσεις και φεύγουν, επίσης αύξηση φόρων από την αύξηση όγκου συναλλαγών και δραστηριότητας επαγγελματιών, μείωση ανεργίας κλπ».
Συγκεκριμένες προτάσεις ανακούφισης των χιλιάδων οφειλετών του παλιού ΟΑΕΕ παρουσίασε πρόσφατα και η Ομοσπονδία Εμπορικών Συλλόγων Πελοποννήσου & Νοτιοδυτικής Ελλάδος, με επιστολή της προς όλους τους βουλευτές. Στο κείμενο αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Όπως γνωρίζετε αναφορικά με το ασφαλιστικό, κατά τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης (2009-2017), δημιουργήθηκαν δυσβάστακτες οφειλές σε χιλιάδες ανασφάλιστους, οι οποίες ανέρχονται (ανά άτομο) περίπου στις 60.000€.
Ο μέσος όρος οφειλών από το 2012 έως το 2016 είναι 40.000€, ενώ ο τρέχων τόκος κάθε μήνα για το ποσό αυτό είναι περίπου 200-230€.
Από τους 701.148 ασφαλισμένους, οι 538.087 είναι είτε οφειλέτες (296.720 άτομα) είτε έχουν κάνει διακοπή και οφείλουν στο Ταμείο (241.367 άτομα).
Στο ποσό οφειλής έχουν χρεώσει στους ασφαλισμένους τα κάτωθι:
- Τον κλάδο ασθενείας ενώ ήταν ανασφάλιστοι. Διαφορετικά, θα έπρεπε να παραμείνουν ασφαλισμένοι εφόσον χρεώνονταν τον κλάδο ασθενείας.
- Τον κλάδο σύνταξης με βάση τα χρόνια ασφάλισης, δηλαδή με τεκμαρτά εισοδήματα, ενώ, λόγω σημαντικής μείωσης των κερδών των επιχειρήσεων, θα έπρεπε να υπολογισθεί με βάση τα κέρδη, όπως γίνεται από το 2017.
- Τόκους, προσαυξήσεις και τα 30€ υπέρ ΟΑΕΔ-ΟΕΕ που τελικά δεν είχαν το δικαίωμα να λάβουν ως επίδομα ανεργίας λόγω οφειλών οι έμποροι που έκλεισαν.
- Περισσότεροι από 40.000 ασφαλισμένοι της χώρας, ενώ πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, έχουν εγκλωβιστεί, καθώς έχουν οφειλή που υπερβαίνει τις 20.000€.
- Προκειμένου να δοθεί μια βιώσιμη λύση για τους χιλιάδες ανασφάλιστους για τους οποίους αποδειγμένα δεν προέκυπταν έσοδα ικανά για να πληρώνουν τις εισφορές τους ή έσοδα από άλλες πηγές, καταθέσεις, κ.λπ. για να ρυθμίσουν ή να βγουν σε σύνταξη, προτείνουμε:
- Αφαίρεση της χρέωσης του κλάδου ασθενείας, το υπέρ ΟΑΕΔ-ΟΕΕ, τόκων και επιβαρύνσεων, στο 100%.
- Χρέωση αναδρομικά του κλάδου σύνταξης, όπως υπολογίζεται σήμερα.
- Πάγωμα των οφειλών σε όλους ανεξαιρέτως, είτε κάνουν ρύθμιση είτε όχι.
- Για όλους ανεξαιρέτως (ενεργούς και μη ενεργούς εμπόρους) που οφείλουν στον ΕΦΚΑ, να γίνει ρύθμιση σε 120 δόσεις, μόνο για ΕΦΚΑ, χωρίς προαπαιτούμενα (π.χ. ταυτόχρονη ρύθμιση σε τράπεζα, ΔΟΥ κ.λπ.), τόκους κ.ά.. Επίσης, να υπάρχει η δυνατότητα για κάποιον που δεν μπορεί να κάνει ρύθμιση, να βάζει όσα μπορεί και αυτά να αφαιρούνται από το κεφάλαιο.
- Εναλλακτικά, με επιλογή του ασφαλισμένου, για όσους αδυνατούν να κάνουν ρύθμιση, να γίνει πάγωμα και κεφαλαιοποίηση των οφειλών (έχοντας αφαιρέσει τον κλάδο ασθενείας, τόκους και επιβαρύνσεις), υπολογισμός του κλάδου σύνταξης όπως γίνεται σήμερα και παρακράτηση από την σύνταξη ή κατά την συνταξιοδότηση να γίνεται μετατροπή της κεφαλαιοποιημένης οφειλής σε ασφαλιστικό χρόνο.
- Να αυξηθεί το όριο οφειλής που παρακρατείται από την σύνταξη, από τις 20.000€ στις 50.000€ και να παρακρατείται το 15% της οφειλής από την σύνταξη ή να ρυθμίζεται σε 120 δόσεις, από 40 που είναι σήμερα.
- Το ποσό οφειλής που υπερβαίνει το προβλεπόμενο όριο να καταβάλλεται σε 12 μήνες έναντι 2 μηνών που είναι σήμερα και ταυτόχρονα να δίνεται στον ασφαλισμένο ολόκληρη η σύνταξη ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του.
- Για όσους είχαν ανέβει κλίμακα προαιρετικά και πλήρωναν χρήματα πλέον της υποχρεωτικής τους εισφοράς, η διαφορά αυτή, για όσα χρόνια πλήρωναν επιπλέον, να αφαιρεθεί από τις οφειλές που έχουν σήμερα, με συμψηφισμό.
- Για όσους έχουν καθαρό φορολογητέο ποσό άνω των 30.000€, το ποσοστό υπολογισμού του κλάδου σύνταξης να μειώνεται ώστε να μην δημιουργεί μεγάλη δαπάνη για τον ασφαλισμένο».