Μια νέα ελπιδοφόρα θεραπεία ενηλίκων ασθενών με ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα, που φέρει τη μετάλλαξη BRAF V600 αποτελεί ο συνδυασμός κομπιμετινίμπης (Cobimetinib) και βεμουραφενίμπης (Vemurafenib).
Η θεραπεία εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Η κομπιμετινίμπη είναι ένας αναστολέας της MEK, μιας πρωτεΐνης που συμμετέχει στο μονοπάτι MAPK του κυτταρικού πολλαπλασιασμού. Στο μελάνωμα με μετάλλαξη BRAF V600 παράγεται μια μη φυσιολογική μορφή της πρωτεΐνης BRAF, η οποία ενεργοποιεί την πρωτεΐνη MEK, γεγονός που συμβάλλει στην ανάπτυξη του καρκίνου λόγω του μη ελεγχόμενου πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων. Η κομπιμετινίμπη δρα αναστέλλοντας απευθείας τη ΜΕΚ και εμποδίζοντας την ενεργοποίησή της από τη μη φυσιολογική μορφή της BRAF, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης και εξάπλωσης του καρκίνου. Η βεμουραφενίμπη, ήταν ο πρώτος αναστολέας BRAF που έλαβε έγκριση το 2012 στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με τη συγκεκριμένη μετάλλαξη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου 232.000 είναι τα νέα περιστατικά με μελάνωμα που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο σε όλον τον κόσμο, ενώ η μετάλλαξη BRAF V600 εμφανίζεται στο 30% - 70% των περιστατικών της νόσου. Παρά το γεγονός ότι το μελάνωμα αντιπροσωπεύει μόνο το 4% του συνόλου των δερματικών καρκίνων, εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 75% των θανάτων που σχετίζονται με δερματικά νεοπλάσματα. Η εμφάνιση της μετάλλαξης BRAF V600, η οποία προκαλεί μη φυσιολογική σηματοδότηση σε ορισμένα καρκινικά κύτταρα με αποτέλεσμα την ανάπτυξη του όγκου, κυμαίνεται από 30% έως 70% των περιστατικών της νόσου με βάση τη βιβλιογραφία. Τα τελευταία χρόνια, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη θεραπεία του προχωρημένου μελανώματος, και οι ασθενείς έχουν πλέον περισσότερες επιλογές. Ωστόσο, συνεχίζει να είναι ένα σοβαρό θέμα υγείας με σταθερά αυξανόμενη επίπτωση κατά τα τελευταία 30 χρόνια και υψηλή επιστημονική ανάγκη για νέες πιο αποτελεσματικές θεραπείες.
Η ευρωπαϊκή έγκριση βασίστηκε στα αποτελέσματα της μελέτης φάσης III coBRIM που έδειξαν ότι η συνδυαστική θεραπεία με κομπιμετινίμπη και βεμουραφενίμπη βοηθά τους ασθενείς με μη προ-θεραπευμένο θετικό στη μετάλλαξη BRAF V600 προχωρημένο μελάνωμα να ζήσουν για περισσότερο από ένα χρόνο χωρίς επιδείνωση της νόσου τους, καταστέλλοντας πιο αποτελεσματικά την ανάπτυξη του καρκίνου συγκριτικά με τη μονοθεραπεία με βεμουραφενίμπη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης φάσης III coBRIM, τα άτομα που δεν είχαν λάβει προηγούμενη θεραπεία για το θετικό στη μετάλλαξη BRAF V600 προχωρημένο μελάνωμα και έλαβαν θεραπεία με κομπιμετινίμπη σε συνδυασμό με βεμουραφενίμπη έζησαν για διάμεσο διάστημα χωρίς επιδείνωση της νόσου τους ή θάνατο (επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου, PFS) ενός έτους (12,3 μήνες) συγκριτικά με τους 7,2 μήνες της μονοθεραπείας με βεμουραφενίμπη. Οι αντικειμενικές ανταποκρίσεις έφτασαν το 70% και η μέση συνολική επιβίωση πλησίασε τα 2 χρόνια, έναντι 50% και 17,4 μήνες για το σκέλος της μονοθεραπείας.
Στο πλαίσιο της εβδομάδας κατά του καρκίνου του δέρματος (8-12 Μαΐου), η καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κα. Ελένη Γκόγκα επεσήμανε ότι η συνδυαστική θεραπεία με κομπιμετινίμπη και βεμουραφενίμπη, αποτελεί το επόμενο βήμα στη θεραπεία του θετικού στη μετάλλαξη BRAF V600 μεταστατικού μελανώματος, καθώς ο διπλός αποκλεισμός του μονοπατιού MAPK με έναν αναστολέα ΜΕΚ και έναν αναστολέα BRAF φαίνεται πως παρέχει ισχυρότερη αναστολή της ογκογόνου σηματοδότησης, σε σχέση με το BRAF αποκλεισμό μόνο, και συνεπώς μεγαλύτερο όφελος για τον ασθενή.
Ενώ, ο κος Δημήτριος Μπαφαλούκος, Διευθυντής της Α’ Ογκολογικής κλινικής στο Νοσοκομείο Metropolitan και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μελανώματος, σημείωσε ότι το προφίλ ασφάλειας της κομπιμετινίμπης σε συνδυασμό με βεμουραφενίμπη είναι συνεπές με την προηγούμενη αναφορά δεδομένων ασφάλειας όπως αυτά αναφέρθηκαν στη μελέτη φάσης Ι. Όπως είπε, τα συχνότερα ανεπιθύμητα συμβάντα είναι η διάρροια, το εξάνθημα, η ναυτία, ο πυρετός, η ευαισθησία στον ήλιο, οι ηπατικές εργαστηριακές ανωμαλίες, η αυξημένη κρεατινική φωσφοκινάση και o έμετος. Γενικά, τα ανεπιθύμητα συμβάντα είναι αναστρέψιμα και εύκολα διαχειρίσιμα, αν αντιμετωπίζονται από ειδικούς ιατρούς και ακολουθούνται οι κατάλληλες οδηγίες.
