Τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει τώρα η Τουρκία, δημιουργούν ευκαιρίες για την Ελλάδα, αλλά παράλληλα μπορεί να αποδειχθούν πηγή κινδύνων για τη χώρα μας και την ευρύτερη περιοχή.
Το ζήτημα είναι ποιο δρόμο θα επιλέξει ο «σουλτάνος» Ερντογάν, προσπαθώντας να κρατήσει όρθια την παραπαίουσα οικονομία της χώρας του και να βρεί modus vivendi με τον πρόεδρο Τραμπ και τις ΗΠΑ, ή με νέους ισχυρούς «φίλους» στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Στα ελληνοτουρκικά υπάρχει μια μεγάλη ατζέντα εκκρεμών θεμάτων και διαφορών μεταξύ των δύο χωρών, που απαιτούν λύσεις. Η συγκυρία ίσως αναγκάσει τον αλαζονικό και απρόβλεπτο Ερντογάν να καθίσει στο τραπέζι των συζητήσεων προς αναζήτηση αμοιβαία επωφελών λύσεων, που μπορεί να περιλαμβάνουν και άμεσο δημοσιονομικό όφελος, με μείωση των αμυντικών δαπανών. Αλλωστε η οικονομική κατάσταση και στις δύο χώρες επιβάλλει να δοθεί προτεραιότητα στη σταθερότητα της περιοχής, στις επενδύσεις και στην ανάπτυξη.
Δεν αποκλείεται βέβαια να συμβεί ακριβώς το αντίθετο – όπως έγινε πολλές φορές στην ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων: Αν δεν μπορέσει να βρει λύση στα προβλήματα της οικονομίας και στην αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, ενδέχεται να καταφύγει στη συνήθη πρακτική της Αγκυρας τις τελευταίες δεκαετίες: Την εξαγωγή της εσωτερικής κρίσης και τη μετατροπή της σε περιφερειακή-διεθνή, με προκλητικές ενέργειες κατά γειτονικών χωρών και με αύξηση της έντασης στο Αιγαίο και στην Κύπρο.
Προς το παρόν φαίνεται ότι επιλέγει την οδό της «σωφροσύνης» και της διπλωματίας. Προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τις πιέσεις των ΗΠΑ και τα χτυπήματα οικονομικού πολέμου από τον Τραμπ – που οδηγούν την Τουρκία στην «αγκαλιά» του ΔΝΤ, ο Ερντογάν στρέφεται προς την Ευρώπη και το Βερολίνο για να εξασφαλίσει στήριξη.
Βάζει λοιπόν νερό στο κρασί του, δίνει δείγματα «συνετής» συμπεριφοράς και ετοιμάζεται για δυνατό «παζάρι» με Μακρόν και Μέρκελ, που θα είναι οι επόμενοι Ευρωπαίοι συνομιλητές του.
Αυτή η μεταστροφή έφερε ήδη το πρώτο θετικό αποτέλεσμα για την Ελλάδα: Την απελευθέρωση των δύο στρατιωτικών. Είναι μια κίνηση σωστά υπολογισμένη από την Αγκυρα – ακόμη και ως προς το timing – που θα βοηθήσει να βελτιωθεί το κλίμα στις διμερείς σχέσεις και να εκτονωθεί η ένταση που υπήρχε τους τελευταίους μήνες.
Η στάση της Τουρκίας μπορεί βέβαια να αλλάξει γρήγορα, ανάλογα με τις συγκυριακές ανάγκες της εξωτερικής πολιτικής της. Η Αγκυρα δεν ήταν ποτέ – και πολύ περισσότερο επί Ερντογάν – σταθερός φίλος κανενός.
Τώρα ο «σουλτάνος» έχει ανοίξει πολλά μέτωπα ταυτόχρονα και παίζει πόκερ υψηλού ρίσκου, διακυβεύοντας πολλά. Η Αθήνα μπορεί να επωφεληθεί, αν κατορθώσει να σύρει την Αγκυρα σε βήματα αποκλιμάκωσης της έντασης και οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Χ. ΝΙΑΚΑΣ