Στο μικροσκόπιο των ελεγκτών της ΑΑΔΕ τέθηκαν οι φορολογούμενοι που πραγματοποίησαν δωρεές χρηματικών ποσών το 2021, μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού, προκειμένου να ελεγχθεί η νομιμότητα απόκτησης των συγκεκριμένων χρημάτων και εάν τα ποσά των καταθέσεων δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα.
Από την 1η Οκτωβρίου 2021, που ισχύει η αύξηση των αφορολόγητων ορίων των δωρεών και γονικών παροχών στο ποσό των 800.000 ευρώ, καταγράφηκαν χιλιάδες δωρεές χρηματικών ποσών, οι οποίες πλέον αποτελούν αντικείμενο ελέγχων.
Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται από δύο ηλεκτρονικά συστήματα της Εφορίας και συγκεκριμένα:
- Το «Ειδικό Λογισμικό Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας», το οποίο χρησιμοποιείται (από τον Μάιο του 2017) για τον προσδιορισμό της συνολικής καθαρής ατομικής/οικογενειακής τραπεζικής περιουσίας για κάθε ΑΦΜ και τη σύγκρισή της με τα δηλωθέντα ατομικά/οικογενειακά εισοδήματα κατ’ έτος, έτσι ώστε εξάγεται εκτίμηση αποκρυβείσας ή μη φορολογητέας ύλης. Μέσω αυτοματοποιημένων λογιστικών αλγορίθμων, το σύστημα μπορεί να συσχετίζει τα στοιχεία των πρωτογενών καταθέσεων με τα δηλωθέντα εισοδήματα μέσα σε λίγη ώρα, οδηγώντας σε κάποιες πρώτες ενδείξεις πιθανής φοροδιαφυγής, που αποτελούν το έναυσμα για τον ενδελεχή φορολογικό έλεγχο.
- Το «Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών», που παρακολουθεί τις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών του ελεγχόμενου.
Οι δωρεές χρηματικών ποσών, βασικά χρησιμοποιούνται για την παράκαμψη των τεκμηρίων και ειδικά οι γονικές παροχές και οι δωρεές μετρητών μεταξύ γονέων και τέκνων και παππούδων. Στο πλαίσιο αυτό, οι έλεγχοι είναι ενδελεχείς.
Αρχικά, το πρώτο στάδιο του ελέγχου, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθόρισε η ΑΑΔΕ για τη δωρεά χρηματικών ποσών, προβλέπει τα ακόλουθα:
- Υποχρεωτικά να γίνονται με μεταφορά των ποσών μέσω τραπεζών.
- Να γνωστοποιηθούν στην οικεία Δ.Ο.Υ. είτε με email είτε με την αυτοπρόσωπη κατάθεση δήλωσης στην οποία θα αναγράφεται και το παραστατικό της τράπεζας που θα επιβεβαιώνει τη συναλλαγή.
- Αν υποβληθεί δήλωση αλλά δεν υπάρχει παραστατικό, τότε θα καταλογιστεί φόρος 10% επί του ποσού της δωρεάς.
Τι ελέγχεται σε βάθος
Αυτός είναι ο τυπικός, διαδικαστικός έλεγχος. Ακολούθως η Εφορία θα ψάξει αν το ποσό που δωρήθηκε προέρχεται από δηλωμένα και φορολογηθέντα εισοδήματα ή όχι. Πρόκειται για το «πόθεν έσχες», που σημαίνει, πως, ο δωρητής θα πρέπει να αποδείξει από που βρήκε τα χρήματα που δωρίζει.
Όμως, οι φορολογούμενοι που θα βρεθούν στο επίκεντρο των συγκεκριμένων ελέγχων, δεν θα ελεγχθούν μόνο για τη νομιμότητα της συγκεκριμένης συναλλαγής, δηλαδή της δωρεάς, αλλά οι τραπεζικοί λογαριασμοί, τόσο του δωρητή όσο και του αποδέκτη θα περάσουν «κόσκινο».
Έτσι από τον έλεγχο που θα πραγματοποιήσουν τα δύο ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης των τραπεζικών καταθέσεων, εάν διαπιστώσουν ότι κάποια πίστωση δεν δικαιολογείται, τότε ξεκινά φορολογικός έλεγχος και ο υπόχρεος θα κληθεί για εξηγήσεις.
Αν πείσει για τη νομιμότητα των καταθέσεών του έχει καλώς. Διαφορετικά, τα ποσά που θεωρεί ύποπτα η Εφορία, θα τα καταλογίσει ως «προσαύξηση περιουσίας» και θα επιβάλει φόρο 33%, ενδεχομένως ειδική εισφορά αλληλεγγύης, καθώς και προσαυξήσεις.