Ελέγχους καταθέσεων, θυρίδων, κινήσεων πιστωτικών καρτών και δανείων σε βάθος μιας δεκαετίας, μπορούν να πραγματοποιούν 8 διωκτικές Αρχές, όπως προβλέπει η διάταξη που προστέθηκε στον νέο νόμο για το ξέπλυμα χρήματος.
Για τους ελέγχους αυτούς, αίρεται τραπεζικό, επαγγελματικό και όποιο απόρρητο έναντι των δημοσίων υπηρεσιών.
Πρόκειται για το ν. 4734/2020, ο οποίος, κατόπιν εντολής της Κομισιόν, τροποποιεί τον ν. 4557/2018, ενσωματώνοντας στην εθνική νομοθεσία μεταγενέστερες Οδηγίες της ΕΕ και καθίσταται αυστηρότερος.
Με την εφαρμογή του νέου νόμου, το πλαίσιο παρακολούθησης της διακίνησης των κεφαλαίων γίνεται περισσότερο ασφυκτικό, προκειμένου να εντοπίζονται ύποπτες κινήσεις που «μυρίζουν» διακίνηση «μαύρου χρήματος» που προέρχεται από παράνομες δραστηριότητες ή είναι προϊόν φοροδιαφυγής.
Η νέα διάταξη καθιστά σαφές, πως ο έλεγχος των τραπεζικών καταθέσεων και άλλων χρηματοοικονομικών επενδύσεων, των θυρίδων, των πιστωτικών καρτών και των δανείων, μπορεί να εκτείνεται σε βάθος μια δεκαετίας πίσω, από την υποβολή του αιτήματος της αρμόδιας Αρχής Kαταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, ή από άλλο φορέα.
Οι αρχές οι οποίες είναι αρμόδιες για τη δίωξη του ξεπλύματος του βρώμικου χρήματος είναι 8 συνολικά και συγκεκριμένα οι ακόλουθες:
- Το σύνολο των υπηρεσιών της Α.Α.Δ.Ε. (π.χ. ΚΕΦΟΜΕΠ, ΚΕΜΕΠ, ΥΕΔΔΕ κ.λπ.)
- Το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος
- Τη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου του Υπουργείου Οικονομικών
- Η Οικονομική Αστυνομία,
- Οι υπηρεσίες του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) του e-ΕΦΚΑ,
- Ο οικονομικός εισαγγελέας,
- Ο εισαγγελέας εγκλημάτων διαφθοράς,
- Η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες.
Όλες οι παραπάνω Αρχές, μπορούν να έχουν πρόσβαση στο Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών (Σ.Μ.Τ.Λ. και Λ.Π.), που αποτελεί τον κεντρικό αυτοματοποιημένο μηχανισμό ηλεκτρονικής ανάκτησης δεδομένων για την έγκαιρη εξακρίβωση οποιωνδήποτε προσώπων που κατέχουν ή ελέγχουν:
- λογαριασμούς πληρωμής,
- τραπεζικούς λογαριασμούς προσδιοριζόμενους από αριθμό ΙΒΑΝ,
- θυρίδες ασφαλείας, και
- κάθε στοιχείο και πληροφορία για φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που τηρούνται από τα πιστωτικά ιδρύματα του εσωτερικού, υποκαταστημάτων ξένων τραπεζών, καθώς και των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές καρτών πληρωμών (card acquirers) με έδρα το εξωτερικό και οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
Ποια στοιχεία αναζητούνται
Τα αιτήματα παροχής πληροφοριών αφορούν σε κάθε στοιχείο και πληροφορία για κάθε πρόσωπο για την άρση του τραπεζικού και επαγγελματικού απορρήτου, καθώς και του απορρήτου των στοιχείων έναντι των αρχών και υπηρεσιών του Δημοσίου και της αυτοματοποιημένης πρόσβασής τους σε αυτό.
Ειδικά για την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, οι πληροφορίες αυτές είναι άμεσα προσβάσιμες, απευθείας και χωρίς παρεμβολές.
Η Αρχή παρέχει εγκαίρως, κατόπιν αιτήματος από Μονάδες Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ) άλλου κράτους/μέλους, πληροφορίες που ανακτώνται μέσω του μηχανισμού ανταλλαγής στοιχείων που έχει συσταθεί.
Οι πληροφορίες που είναι προσβάσιμες και μπορεί να αναζητηθούν μέσω του μηχανισμού είναι οι ακόλουθες:
- Για τον κάτοχο λογαριασμού πελάτη: το ονοματεπώνυμο, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται, σύμφωνα με την περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 13 είτε με ένα μοναδικό αριθμό αναγνώρισης,
- Για τον πραγματικό δικαιούχο του κατόχου λογαριασμού πελάτη: το ονοματεπώνυμο, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 13 είτε με έναν μοναδικό αριθμό αναγνώρισης,
- Για τον τραπεζικό λογαριασμό ή τον λογαριασμό πληρωμών: ο αριθμός ΙΒΑΝ ή ο μοναδικός αριθμός λογαριασμού και η ημερομηνία ανοίγματος και κλεισίματος του λογαριασμού και το προοδευτικό υπόλοιπο, καθώς και η κίνηση του λογαριασμού για τη χρονική περίοδο των τελευταίων – από το αίτημα – δέκα (10) ετών.
- Για την ενεργή θυρίδα ασφαλείας: το ονοματεπώνυμο του μισθωτή, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 13 είτε έναν ενιαίο αριθμό αναγνώρισης και τη διάρκεια της περιόδου μίσθωσης.
- Για τον λογαριασμό χορηγήσεων: η ημερομηνία ανοίγματος και κλεισίματος του λογαριασμού, καθώς και η κίνηση αυτού για τη χρονική περίοδο των τελευταίων – από το αίτημα – δέκα (10) ετών,
- Για τις πιστωτικές κάρτες: η ημερομηνία ανοίγματος και κλεισίματος της κάρτας, καθώς και η κίνηση αυτής για τη χρονική περίοδο των τελευταίων – από το αίτημα δέκα (10) ετών.
Το επίμαχο άρθρο με τις αλλαγές
Ειδικότερα, μετά το άρθρο 21 του ν. 4557/2018 προστέθηκε το άρθρο 21Α που προβλέπει τα ακόλουθα:
Κεντρικός αυτοματοποιημένος μηχανισμός ηλεκτρονικής ανάκτησης δεδομένων
1. Το Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών (Σ.Μ.Τ.Λ. και Λ.Π.) του άρθρου 62 του ν. 4170/2013 (Α΄ 163) αποτελεί τον κεντρικό αυτοματοποιημένο μηχανισμό ηλεκτρονικής ανάκτησης δεδομένων για την έγκαιρη εξακρίβωση οποιωνδήποτε προσώπων κατέχουν ή ελέγχουν:
α) λογαριασμούς πληρωμής,
β) τραπεζικούς λογαριασμούς προσδιοριζόμενους από αριθμό ΙΒΑΝ, όπως ορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 260/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Μαρτίου 2012 σχετικά με την καθιέρωση τεχνικών απαιτήσεων και επιχειρηματικών κανόνων για τις μεταφορές πίστωσης και τις άμεσες χρεώσεις σε ευρώ και με την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΚ) υπ’ αρ. 924/2009 (L 94) ή από μοναδικό αριθμό λογαριασμού,
γ) θυρίδες ασφαλείας, και
δ) κάθε στοιχείο και πληροφορία για φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που τηρούνται από τα πιστωτικά ιδρύματα του ν. 4261/2014 (Α΄ 107), συμπεριλαμβανομένων και των υποκαταστημάτων αλλοδαπών πιστωτικών ιδρυμάτων, των ιδρυμάτων πληρωμών του ν. 4537/2018 (Α΄ 84) και των ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος του ν. 4021/2011 (Α΄ 218) που λειτουργούν στην Ελληνική Επικράτεια, με ή χωρίς φυσική εγκατάσταση, και τηρούνται στο Μητρώο της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς και των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές καρτών πληρωμών (card acquirers) με έδρα το εξωτερικό και οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, εξυπηρετώντας επιχειρήσεις στην Ελληνική Επικράτεια.
Η ηλεκτρονική ανάκτηση των δεδομένων γίνεται με σκοπό τη διευκόλυνση της διαβίβασης των αιτημάτων παροχής πληροφοριών από το σύνολο των υπηρεσιών της Α.Α.Δ.Ε. και του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος του Υπουργείου Οικονομικών, τη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου του Υπουργείου Οικονομικών, την Οικονομική Αστυνομία, το σύνολο των υπηρεσιών του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), τον οικονομικό εισαγγελέα, τον εισαγγελέα εγκλημάτων διαφθοράς, την Αρχή, καθώς και τις αρμόδιες αρχές του άρθρου 6.
2. Τα αιτήματα παροχής πληροφοριών αφορούν σε κάθε στοιχείο και πληροφορία για κάθε πρόσωπο της παρ. 1 για την άρση του τραπεζικού και επαγγελματικού απορρήτου, καθώς και του απορρήτου των στοιχείων έναντι των αρχών και υπηρεσιών του Δημοσίου του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1 και της αυτοματοποιημένης πρόσβασής τους σε αυτό. Ειδικά για την Αρχή, οι ως άνω πληροφορίες είναι άμεσα προσβάσιμες, απευθείας και χωρίς παρεμβολές. Η Αρχή παρέχει εγκαίρως, κατόπιν αιτήματος από Μονάδες Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ) άλλου κράτουςμέλους, πληροφορίες που ανακτώνται μέσω του μηχανισμού της παρ. 1, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 34.
3. Οι πληροφορίες που είναι προσβάσιμες και μπορεί να αναζητηθούν μέσω του μηχανισμού της παρ. 1 είναι οι ακόλουθες:
α) για τον κάτοχο λογαριασμού πελάτη: το ονοματεπώνυμο, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται, σύμφωνα με την περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 13 είτε με ένα μοναδικό αριθμό αναγνώρισης,
β) για τον πραγματικό δικαιούχο του κατόχου λογαριασμού πελάτη: το ονοματεπώνυμο, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 13 είτε με έναν μοναδικό αριθμό αναγνώρισης,
γ) για τον τραπεζικό λογαριασμό ή τον λογαριασμό πληρωμών: ο αριθμός ΙΒΑΝ ή ο μοναδικός αριθμός λογαριασμού και η ημερομηνία ανοίγματος και κλεισίματος του λογαριασμού και το προοδευτικό υπόλοιπο, καθώς και η κίνηση του λογαριασμού για τη χρονική περίοδο των τελευταίων – από το αίτημα – δέκα (10) ετών και
δ) για την ενεργή θυρίδα ασφαλείας: το ονοματεπώνυμο του μισθωτή, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 13 είτε έναν ενιαίο αριθμό αναγνώρισης και τη διάρκεια της περιόδου μίσθωσης.
ε) για τον λογαριασμό χορηγήσεων: η ημερομηνία ανοίγματος και κλεισίματος του λογαριασμού, καθώς και η κίνηση αυτού για τη χρονική περίοδο των τελευταίων – από το αίτημα – δέκα (10) ετών,
στ) για τις πιστωτικές κάρτες: η ημερομηνία ανοίγματος και κλεισίματος της κάρτας, καθώς και η κίνηση αυτής για τη χρονική περίοδο των τελευταίων – από το αίτημα δέκα (10) ετών.
4. Ο Κεντρικός Συντονιστικός Φορέας κοινοποιεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα χαρακτηριστικά του μηχανισμού της παρ. 1.».
