Εκτός κατασχέσεων από την εφορία παραμένει η πρώτη κατοικία των οφειλετών του δημοσίου, όπως προκύπτει και από νέα εγχειρίδια της ΑΑΔΕ, όπως και τον νέο Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων εσόδων.
Στις περιπτώσεις ληξιπρόθεσμων χρεών προς το δημόσιο και αφού ο οφειλέτης δεν ανταποκριθεί στις ειδοποιήσεις της ΑΑΔΕ, για την τακτοποίηση των χρεών, τότε μπαίνουν σε εφαρμογή οι κατασχέσεις.
Πρώτος στόχος των κατασχέσεων είναι οι τραπεζικές καταθέσεις, καθώς είναι πολύ εύκολη η διαδικασία, αφού υλοποιείται με μια απλή εντολή στις τράπεζες, όπως και οι κατασχέσεις εις χείρας τρίτων, δηλαδή χρήματα που έχει λαμβάνειν ο οφειλέτης από τρίτους (μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιδοτήσεις κ.λπ.).
Εφόσον οι κατασχέσεις των κινητών περιουσιακών στοιχείων δεν αποδώσουν, επειδή δεν καλύπτουν το ποσό της οφειλής, τότε ακολουθεί η κατάσχεση και των ακινήτων του οφειλέτη.
Όπως αναφέρει το «Εγχειρίδιο» της ΑΑΔΕ, ο αρμόδιος για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής Προϊστάμενος Δ.Ο.Υ., Ελεγκτικών Κέντρων ή εισπρακτικών Κέντρων, εκδίδει την εντολή κατάσχεσης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ξεκινά τον πλειστηριασμό, με την ακόλουθη διαδικασία:
- Επί κατάσχεσης κινητών, μετά την παρέλευση τουλάχιστον, 15 ημερολογιακών ημερών από την επιβολή της κατάσχεσης.
- Επί κατάσχεσης ακινήτου, μετά την παρέλευση 40 ημερολογιακών, ημερών ή το αργότερο σε τέσσερις (4) μήνες από την επιβολή της κατάσχεσης στο ακίνητο περιουσιακό στοιχείο του οφειλέτη.
Σημειώνεται όμως, ότι από τον πλειστηριασμό των ακινήτων διασώζεται η κύρια κατοικία του οφειλέτη εφόσον η αντικειμενική της αξία είναι κοντά στα όρια της απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης, για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.
Στο «Εγχειρίδιο» της ΑΑΔΕ σημειώνεται χαρακτηριστικά πως «η ανωτέρω προθεσμία δεν τηρείται, εφόσον υφίσταται σπουδαίος λόγος (π.χ. όταν πρόκειται για ακίνητο που αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του οφειλέτη, η οποία καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες στέγασης, η αξία της οποίας δεν απέχει σημαντικά από τα όρια που τίθενται κατά τις κείμενες διατάξεις για την απαλλαγή του Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων - Φ.Μ.Α., ως πρώτης κατοικίας), ο οποίος θα πρέπει να μνημονεύεται σε σχετική έκθεση του επισπεύδοντος τον πλειστηριασμό Προϊσταμένου».
Πότε διασώζεται η α΄ κατοικία
Στο πλαίσιο αυτό, τίθεται εκτός της λίστας των πλειστηριασμών, η πρώτη κατοικία των οφειλετών, η αξία της οποίας βρίσκεται κοντά στα όρια της απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης, για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.
Σήμερα, το όριο είναι 200.000 ευρώ για τον άγαμο, 250.000 για το ζευγάρι και 275.000 για τον έγγαμο ΑμΕΑ. Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 25.000 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 30.000 ευρώ για καθένα από τα επόμενα παιδιά.
Εφόσον η αντικειμενική αξία της κατοικίας είναι κάτω από τα συγκεκριμένα όρια, τότε η Εφορία δεν προχωρεί στον πλειστηριασμό της, αλλά προφανώς θα επιδιώξει την είσπραξη των οφειλών με άλλα μέσα, όπως την κατάσχεση άλλων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, ήτοι άλλων ακινήτων, ή τραπεζικών καταθέσεων κ.λπ.
Αναλυτικότερα τα όρια απαλλαγής από τον Φόρο Μεταβίβασης Ακινήτων και, ταυτόχρονα, της προστασίας από τους πλειστηριασμούς της Εφορίας είναι τα ακόλουθα:
- Άγαμος: 200.000 ευρώ
- Έγγαμος: 250.000 ευρώ
- Έγγαμος: ΑΜΕΑ 275.000
- Έγγαμος με ένα παιδί: 275.000
- Έγγαμος με δύο παιδιά: 300.000 ευρώ
- Έγγαμος με τρία παιδιά: 330.000 ευρώ
- Έγγαμος με τέσσερα παιδιά: 360.000 ευρώ.