Την έντονη ανησυχία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει προκαλέσει το «σκληρό» ευρώ, που απειλεί, με την ανεξέλεγκτη άνοδό του, να «τορπιλίσει» την προσπάθεια της ΕΚΤ για αύξηση του πληθωρισμού στην ευρωζώνη, ο οποίος πέρασε τον Αύγουστο σε αρνητικό έδαφος (-0,2%), παρά τα μηδενικά επιτόκια και τις τεράστιες ποσότητες χρήματος που «ρίχνει» η κεντρική τράπεζα στην αγορά.
Την ανησυχία αυτή εξέφρασε με τον πιο σαφή τρόπο από κάθε άλλη φορά στην ιστορία της νομισματικής ένωσης η Κριστίν Λαγκάρντ, δηλώνοντας σήμερα, μετά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, ότι έγινε εκτενής συζήτηση του προβλήματος από τους κεντρικούς τραπεζίτες. Μάλιστα, για πρώτη φορά περιλήφθηκε σε ομιλία επικεφαλής της ΕΚΤ μια ειδική αναφορά από την Λαγκάρντ στο θέμα της ισοτιμίας, όπου τονίζεται ότι σε ένα περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας η κεντρική τράπεζα παρακολουθεί πολύ στενά τις εξελίξεις στο θέμα της ισοτιμίας, στο βαθμό που επηρεάζει την προσπάθεια για την επιστροφή του πληθωρισμού κοντά στο στόχο της, δηλαδή πλησίον αλλά όχι πάνω από 2%.
Το πρόβλημα για την ΕΚΤ είναι ότι, σε αντίθεση με άλλες κεντρικές τράπεζες, δεν έχει στην αποστολή της τη συναλλαγματική σταθερότητα και δεν μπορεί με ευθείες παρεμβάσεις να επηρεάσει την αγορά συναλλάγματος. Ούτε με έμμεσο τρόπο κινήθηκε σήμερα η ΕΚΤ για να επηρεάσει το ευρώ, π.χ. με μια νέα μείωση στα επιτόκια, αφού ανακοίνωσε ότι όλα τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζει θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται χωρίς οποιαδήποτε αλλαγή.
Πάντως, η Λαγκάρντ φάνηκε να αφήνει έμμεσα, στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, να εννοηθεί ότι θα μπορούσαν να γίνουν στο μέλλον νέες μειώσεις στα ήδη μηδενικά ή αρνητικά βασικά της επιτόκια, παρότι προς το παρόν ως κύριο εργαλείο χρησιμοποιούνται οι αγορές ομολόγων με το ειδικό πρόγραμμα για την πανδημία.
Η αγορά συναλλάγματος φάνηκε, μάλιστα, να δοκιμάζει σήμερα την υπομονή των ιθυνόντων της ΕΚΤ, αφού, μετά τις ανακοινώσεις της Λαγκάρντ, η άνοδος έναντι του δολαρίου πλησίασε το 0,90%, έναντι 0,40% τις προηγούμενες ώρες. Το ευρώ έχει εκτιναχθεί πάνω και από το 1,19 έναντι του δολαρίου, σε υψηλό διετίας, σημειώνοντας άνοδο που ξεπερνά το 9% από τις αρχές του Απριλίου. Μάλιστα, πήρε ώθηση από τις νέες προβλέψεις της ΕΚΤ, που κατεβάζουν την εκτίμηση για τη φετινή ύφεση από 8,7% σε 8%.
Τι ανακοίνωσε νωρίτερα η ΕΚΤ
Την ετοιμότητά της να παρέμβει για να στηρίξει εκ νέου την ευρωπαϊκή οικονομία δηλώνει η ΕΚΤ, την ώρα που εντείνονται οι ανησυχίες για τον αρνητικό πληθωρισμό του Αυγούστου και τη συνεχή άνοδο του ευρώ. Μετά τη συνεδρίασή του, σήμερα, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ ξεκαθάρισε ότι θα συνεχίσει να εφαρμόζει τα ισχυρά μέτρα στήριξης της οικονομίας (μηδενικά επιτόκια, αγορές ομολόγων, ρευστότητα στις τράπεζες με αρνητικά επιτόκια), ενώ «εξακολουθεί να είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα του, ανάλογα με την περίπτωση, για να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός κινείται προς τον στόχο του με βιώσιμο τρόπο, σύμφωνα με τη δέσμευσή του για συμμετρία», τονίζεται στην ανακοίνωση του συμβουλίου.
Ειδικότερα, οι αποφάσεις του συμβουλίου έχουν ως εξής:
- Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα στο 0,00%, 0,25% και -0,50% αντίστοιχα. Το διοικητικό συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά ή χαμηλότερα επίπεδα έως ότου έχει δει τις προοπτικές πληθωρισμού να συγκλίνουν ισχυρά σε επίπεδο αρκετά κοντά, αλλά κάτω από το 2% εντός του ορίζοντα προβολής του, και αυτή η σύγκλιση αντικατοπτρίζεται με συνέπεια στην υποκείμενη δυναμική του πληθωρισμού.
- Το διοικητικό συμβούλιο θα συνεχίσει τις αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς έκτακτης ανάγκης λόγω της πανδημίας (PEPP) με συνολικό κονδύλιο 1.350 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτές οι αγορές συμβάλλουν στη χαλάρωση της συνολικής στάσης της νομισματικής πολιτικής, συμβάλλοντας έτσι στην αντιστάθμιση του αντίκτυπου της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Οι αγορές θα συνεχίσουν να διεξάγονται με ευέλικτο τρόπο με την πάροδο του χρόνου, σε κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων και μεταξύ δικαιοδοσιών. Αυτό επιτρέπει στο διοικητικό συμβούλιο να αποτρέψει αποτελεσματικά τους κινδύνους για την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Το διοικητικό συμβούλιο θα πραγματοποιήσει καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο του PEPP έως τουλάχιστον το τέλος Ιουνίου 2021 και, σε κάθε περίπτωση, έως ότου κρίνει ότι η φάση κρίσης του κορονοϊού έχει τελειώσει. Το διοικητικό συμβούλιο θα επανεπενδύσει τις κύριες πληρωμές από τη λήξη χρεογράφων που αγοράστηκαν στο πλαίσιο του PEPP έως τουλάχιστον το τέλος του 2022. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική διάθεση του χαρτοφυλακίου PEPP θα διαχειριστεί για να αποφευχθεί η παρέμβαση στην κατάλληλη στάση νομισματικής πολιτικής.
- Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (APP) θα συνεχιστούν με μηνιαίο ρυθμό 20 δισεκατομμυρίων ευρώ, μαζί με τις αγορές στο πλαίσιο των πρόσθετων προσωρινών κονδυλίων 120 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το τέλος του έτους. Το διοικητικό συμβούλιο συνεχίζει να αναμένει ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο της εφαρμογής θα διαρκέσουν για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για την ενίσχυση της προσαρμοστικής επίδρασης των επιτοκίων πολιτικής του και θα λήξει λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Το διοικητικό συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως, τις κύριες πληρωμές από χρεόγραφα που λήγουν που αγοράστηκαν βάσει του APP για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία αρχίζει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και, εν πάση περιπτώσει, για όσο χρειάζεται διατηρούν ευνοϊκές συνθήκες ρευστότητας και άφθονο βαθμό νομισματικής διευκόλυνσης.
- Το διοικητικό συμβούλιο θα συνεχίσει επίσης να παρέχει άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης. Συγκεκριμένα, η τελευταία πράξη στην τρίτη σειρά στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO III) έχει καταγράψει μια πολύ υψηλή απορρόφηση κεφαλαίων, υποστηρίζοντας τον τραπεζικό δανεισμό σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.