Αυστηρές εντολές στις ελληνικές τράπεζες να επιταχύνουν δραστικά την εξυγίανση των χαρτοφυλακίων τους, φέρνοντας τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό ως τέλος του 2021 και στο μέσο όρο της ευρωζώνης (περίπου 3%) το 2022 έχει δώσει, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ, προκαλώντας βεβιασμένη επιτάχυνση των προσπαθειών από τις τραπεζικές διοικήσεις, που προχώρησαν σε μεγάλη αύξηση των προγραμματισμένων τιτλοποιήσεων «κόκκινων» δανείων.
Πλέον χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς, που έχει και τον μεγαλύτερο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα (45% στα τέλη του 2020, ή 35% με συνυπολογισμό των μη ολοκληρωμένων τιτλοποιήσεων Phoenix και Vega):
- Μέχρι και την παρουσίαση αποτελεσμάτων γ' τριμήνου, τον περασμένο Νοέμβριο, η διοίκηση της τράπεζας σχεδίαζε τιτλοποιήσεις συνολικού ύψους 12 δισ. ευρώ και κεφαλαιακή ενίσχυση συνολικά κατά 1,6 δισ. ευρώ, διαβεβαιώνοντας ότι δεν υπήρχε σχεδιασμός για μέτρα κεφαλαιακής ενίσχυσης που θα αραίωναν τη συμμετοχή των μετόχων (dilutive).
- Αίφνης, όμως, η διοίκηση του Χρ. Μεγάλου παρουσίασε ένα νέο σχέδιο δραστικής μείωσης των NPE για να υποχωρήσουν σε μονοψήφιο ποσοστό φέτος, ανεβάζοντας τον πήχη των τιτλοποιήσεων από τα 12 στα 19 δισ. ευρώ. Και προχωρώντας σε μια αύξηση κεφαλαίου με χαρακτηριστικά ανακεφαλαιοποίησης, αφού χάνεται σχεδόν στο σύνολό του (4,93 από 4,98 δισ. ευρώ) το μετοχικό κεφάλαιο, προκειμένου να σχηματισθεί αποθεματικό για την απορρόφηση των μεγάλων ζημιών που θα φέρει η ολοκλήρωση των τιτλοποιήσεων.
Μιλώντας στους αναλυτές, ο κ. Μεγάλου είχε σπεύσει, πριν ερωτηθεί, να δηλώσει ότι οι κινήσεις που θα γίνουν στο πλαίσιο του σχεδίου εξυγίανσης "Sunrise" είναι "self-imposed", δηλαδή αποφασίσθηκαν από την ίδια τη διοίκηση και δεν επιβλήθηκαν από τις εποπτικές αρχές. Σημειώνεται ότι αντίστοιχα μέτρα επιτάχυνσης της εξυγίανσης ισολογισμών με νέες, μεγάλες τιτλοποιήσεις είχαν ανακοινώσει πριν την Τράπεζα Πειραιώς και οι Alpha και Eurobank, ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η Εθνική.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα περί «αυτοεπιβαλλόμενων δράσεων» είναι σχετικά, αφού από τις αρχές του έτους άρχισαν να φθάνουν στις διοικήσεις τα αυστηρά μηνύματα του εποπτικού μηχανισμού της ΕΚΤ, τα οποία προσλαμβάνουν πολύ σοβαρότερες διαστάσεις εκ του γεγονότος ότι φέτος είναι προγραμματισμένα τα stress test που αναβλήθηκαν το 2020 λόγω της πανδημίας, στο πλαίσιο των οποίων μάλιστα οι επόπτες έχουν λάβει οδηγίες από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης να προχωρήσουν ακόμη και σε επιτόπιους ελέγχους στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών με υψηλούς δείκτες μη εξυπηρετούμενων δανείων, κάτι που φέρνει τις ελληνικές τράπεζες στην πρώτη γραμμή για τη διενέργεια ελέγχων.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο SSM έχει ξεκαθαρίσει ότι η εποχή της σταδιακής εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων έχει τελειώσει για τις ελληνικές τράπεζες και έχουν πλέον αυστηρό χρονικό όριο ως το τέλος του 2022 για να ευθυγραμμισθούν με τον μέσο όρο των ποσοστών μη εξυπηρετούμενων δανείων της ευρωζώνης, για τρεις λόγους:
- Η πορεία προς την τραπεζική ένωση, με τελευταίο στάδιο την καθιέρωση της ευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων, δεν μπορεί να καθυστερήσει άλλο και, σε αυτό το πλαίσιο, το σημαντικότερο εμπόδιο είναι η άρνηση των Γερμανών να εγγυηθούν τις καταθέσεις τραπεζών του Νότου με πολύ υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ουσιαστικά, δεδομένου ότι στις υπόλοιπες χώρες η σύγκλιση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης έχει ολοκληρωθεί, μόνο τα υψηλά ποσοστά ποσοστά NPE της Ελλάδας στέκονται εμπόδιο στην πρόοδο της τραπεζικής ένωσης.
- Σε αυτό το πλαίσιο της επιτάχυνσης για την τραπεζική ένωση, το Eurogroup έλαβε μια πολύ σημαντική απόφαση στα τέλη του 2020, καθώς ενέκρινε να αρχίσει πολύ νωρίτερα η χρηματοδοτική υποστήριξη της ενιαίας εκκαθάρισης προβληματικών τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Όπως είχε δηλώσει τον Νοέμβριο ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank, Β. Ψάλτης, με αφορμή αυτή την απόφαση αναμενόταν ότι θα ενταθεί η πίεση στις τράπεζες για να επιτύχουν το στόχο της μείωσης του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στο μέσο όρο της ευρωζώνης.
- Το τρίτο στοιχείο προβληματισμού για τους επόπτες είναι η ασάφεια που επικρατεί στην Ελλάδα για τα νέα «κόκκινα» δάνεια που θα δημιουργήσει η πανδημία, κυρίως ως αποτέλεσμα της δυσκολίας δανειοληπτών να επαναφέρουν σε κανονική εξυπηρέτηση δάνεια που πέρασαν σε αναστολή. Οι τραπεζικές διοικήσεις εκτιμούν ότι μόνο 5-6 δισ. ευρώ θα είναι τα νέα δάνεια που θα «κοκκινήσουν», ενώ τα μοντέλα της Τράπεζας της Ελλάδος ανεβάζουν το ποσό σε 8-10 δισ. ευρώ. Ενόψει αυτής της αβεβαιότητας, ο SSM επιβάλλει στις τράπεζες να επιταχύνουν δραστικά την εξυγίανση χαρτοφυλακίων, ώστε να είναι καλυμμένες σε όλα τα σενάρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής, Χοσέ Μανουέλ Κάμπα, δήλωσε την Παρασκευή ότι τα επόμενα τρίμηνα αναμένεται, σε όλη την Ευρώπη, σημαντική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και κάλεσε τις τράπεζες να αναγνωρίσουν το συντομότερο δυνατό τις ζημιές τους.