Η ακρίβεια “ζει και βασιλεύει” παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να την ελέγξει, οι ανατιμήσεις συνεχίζονται, το “καλάθι” της νοικοκυράς γίνεται όλο και πιό ακριβό. Ομως το πρόβλημα δεν εντοπίζεται πλέον στα τρόφιμα, που παραμένουν βασικός τροφοδότης του πληθωρισμού και οι ανατιμήσεις τους δίνουν τον τόνο στην αγορά.
Η “φωτιά” εξαπλώνεται και νέες εστίες εμφανίζονται, δυσχεραίνοντας τις ούτως ή άλλως άκαρπες μέχρι στιγμής προσπάθειες πυρόσβεσης. Είναι ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο, που παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις στην Ελλάδα, λόγω ατελούς λειτουργίας των αγορών και απουσίας ρυθμιστικών παρεμβάσεων.
Τρία ακόμη μέτωπα δημιουργούνται στους τομείς στέγασης, ένδυσης-υπόδησης και υπηρεσιών, που αντιπροσωπεύουν πολύ μεγάλο μέρος των οικογενειακών προϋπολογισμών για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά – κατά κανόνα μέσων και χαμηλών εισοδημάτων.
Τα ενοίκια
Το επιβεβαιώνουν τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που δείχνουν ότι ο δείκτης τιμών στον τομέα στέγασης ανέβηκε 5,5% το τελευταίο 12μηνο, ενώ στα είδη ένδυσης-υπόδησης οι τιμές αυξήθηκαν κατά 6,2%. Τα στοιχεία αυτά αμφισβητούνται μάλιστα από παράγοντες της κτηματαγοράς, που εκτιμούν ότι η μέση αύξηση των ενοικίων σε μικρά διαμερίσματα έως 80 τετραγωνικών μέτρων είναι τουλάχιστον 10% από τον Αύγουστο του 2023.
Μόνον τον τελευταίο μήνα, εν μέσω θερινών διακοπών, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 2,8% σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Αυτός είναι ο μέσος όρος. Οπως επισημαίνουν κτηματομεσίτες, στα μικρά διαμερίσματα παλιών πολυκατοικιών που νοικιάζονται συνήθως από φοιτητές, νέα ζευγάρια και χαμηλόμισθους εργαζόμενους μικρής ηλικίας, οι αυξήσεις ήταν της τάξεως του 5%.
Χιλιάδες διαμερίσματα αυτής της κατηγορίας παραμένουν κλειστά όχι επειδή οι ιδιοκτήτες τους δεν θέλουν να τα νοικιάσουν, αλλά επειδή ζητούν υπερβολικά ενοίκια, παροτρυνόμενοι από τους μεσίτες που αποδύονται σε μεταξύ τους ανταγωνισμό για την προσέλκυση πελατών και υπόσχονται υψηλές αποδόσεις.
Οι "αθόρυβες" ανατιμήσεις
Κι ενώ η κυβέρνηση αναζητά τρόπους και ανακοινώνει μέτρα για την αντιμετώπιση του σύνθετου στεγαστικού προβλήματος (υψηλά ενοίκια, μικρή προσφορά κατοικιών προς ενοικίαση), νέες σημαντικές επιβαρύνσεις φέρνουν στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς οι μεγάλες αυξήσεις τιμών στα είδη ένδυσης-υπόδησης, που έχουν πάρει τη σκυτάλη των ανατιμήσεων από τα τρόφιμα.
Χωρίς να σημειωθούν μεγάλες ξαφνικές ανατιμήσεις που θα προκαλούσαν αίσθηση στην αγορά και στους καταναλωτές, ο δείκτης τιμών αυτής της κατηγορίας προϊόντων ευρείας κατανάλωσης, αυξήθηκε κατά 6,2% το τελευταίο 12μηνο. Συγκριτικά επισημαίνεται ότι στο ίδιο χρονικό διάστημα ο δείκτης τιμών των τροφίμων ανέβηκε κατά 2,8%
Υγεία και εκπαίδευση
Ενας άλλος τομέας που προβληματίζει το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο είναι οι υπηρεσίες, όπου ο δείκτης τιμών ανεβαίνει αργά αλλά σταθερά. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο δείκτης τιμών στις υπηρεσίες υγείας-περίθαλψης αυξήθηκε κατά 3,1% στο 12μηνο, βάσει των επίσημων τιμοκαταλόγων ιατρικών εξετάσεων και νοσηλείας, την ώρα που τα στοιχεία δείχνουν ότι οι υπηρεσίες αυτές είναι απρόσιτες για το 11% του πληθυσμού, λόγω κόστους.
Μία ακόμη ¨εστία φωτιάς” που τροφοδοτεί τον πληθωρισμό είναι ο τομέας εστίασης (εστιατόρια, καφέ κλπ), όπου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 6,6% στο 12μηνο σύμφωνα με τους δείκτες ης ΕΛΣΤΑΤ και πάνω από 8% σύμφωνα με τις εκτιμήσεις επιχειρηματιών του κλάδου.
Στον τομέα των υπηρεσιών πρέπει να συνυπολογιστεί και η καταγραφόμενη άνοδος 3,5% του κόστους υπηρεσιών εκπαίδευσης, που αντιπροσωπεύει σε δίδακτρα σχολείων, σχολών και φροντιστηρίων.
Οικονομικοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι οι ανατιμήσεις που τροφοδοτούν τον πληθωρισμό είναι πλέον γενικευμένο φαινόμενο σε πολλούς κλάδους και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιμέρους μέτρα και με σπασμωδικές κυβερνητικές παρεμβάσεις.