Η Συνθήκη που ορίζει τον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ περιγράφει και τους σκοπούς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: «Πρωταρχικός στόχος είναι η εγγύηση της σταθερότητας των τιμών» σύμφωνα με το άρθρο 282.
Τι σημαίνει όμως σταθερότητα των τιμών; Η ΕΚΤ θεωρεί ότι υπάρχει σταθερότητα των τιμών όταν ο πληθωρισμός κινείται κοντά στο 2%. Παρόμοιο στόχο είχε και η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα πριν από την εισαγωγή του ευρώ, η οποία είχε καθορίσει το ποσοστό στο 1,75%. Αλλά και άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες όπως αυτές των ΗΠΑ ή της Μεγάλης Βρετανίας θέτουν ως στόχο τον πληθωρισμό που κινείται γύρω στο 2%.
Όπως αναφέρει η Deutsche Welle, ο λόγος που τίθεται αυτός ο στόχος είναι για να αποφευχθεί ο αποπληθωρισμός. Πολλοί φοβούνται τον αποπληθωρισμό περισσότερο από τον πληθωρισμό. Στην περίπτωση του αποπληθωρισμού, οι εταιρείες καταγράφουν μειωμένα κέρδη, αποσύρουν τις επενδύσεις τους και απολύουν εργαζομένους, ενώ παράλληλα το επίπεδο των χρεών τους παραμένει σταθερό.
Απαιτούνται μακροπρόθεσμοι στόχοι
Ένας σταθερός, αξιόπιστος στόχος πληθωρισμού είναι εξαιρετικά σημαντικός για μακροπρόθεσμα σχέδια. Τα συνδικάτα λαμβάνουν υπόψη τους στόχους για τον πληθωρισμό κατά τα διάρκεια των διαπραγματεύσεών τους για το ύψος των μισθών, όπως επίσης και οι επενδυτές αλλά και οι πιστωτές. Μόνο όταν υπάρχουν μακροπρόθεσμοι στόχοι κράτη, εταιρείες και νοικοκυριά έχουν την δυνατότητα να δανείζονται με σταθερά επιτόκια, αναφέρει στη Deutsche Welle o Κάι Κάρστενσεν, καθηγητής Μακροοικονομίας στο πανεπιστήμιο του Κιέλου: «Όταν η ΕΚΤ τώρα λέει 'δεν μπορούμε να φθάσουμε τον στόχο μας και για το λόγο αυτό πρέπει να τον αλλάξουμε' τότε δημιουργείται ανασφάλεια. Τι θα κάνει η τράπεζα την επόμενη φορά όταν ο πληθωρισμός ανέβει; Θα αυξήσει το στόχο της στο 3, 4 ή 5%. Εξαιτίας αυτής της ανασφάλειας δεν υπήρχαν στην Ισπανία ή την Ελλάδα πριν από την εισαγωγή του ευρώ φθηνά μακροπρόθεσμα δάνεια».
Η ΕΚΤ χρησιμοποιεί τον χαμηλό πληθωρισμό ως επιχείρημα για την χαλαρή νομισματική πολιτική που ακολουθεί. Όρισε τα βασικά επιτόκια γύρω στο 0% και κάθε μήνα διοχετεύει 60 δισεκατομμύρια ευρώ στις αγορές. Θεωρητικά όλα αυτά βοηθούν στην αύξηση του πληθωρισμού. Παρόλα αυτά τα μέτρα όμως ο πληθωρισμός εξακολουθεί να παραμένει χαμηλός. Και ένας από τους κύριους λόγους είναι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου, όπως λέει ο Κάρστεν Μπρέσκι, επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας ING. «Σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στο πετρέλαιο. Η ΕΚΤ διατρέχει όμως τον κίνδυνο να γελοιοποιηθεί. Όλοι γνωρίζουν ότι η ΕΚΤ δεν μπορεί να επηρεάσει τις τιμές του πετρελαίου εκτός και αν αρχίσει να αγοράζει βαρέλια πετρελαίου», υπογραμμίζει ο γερμανός ειδικός.
Οι κίνδυνοι για τα υπερχρεωμένα κράτη
Για πολλούς αναλυτές η μέχρι σήμερα πολιτική της ΕΚΤ έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική. Ωστόσο ο πρόεδρός της Μάριο Ντράγκι εξακολουθεί να την υπερασπίζεται πεισματικά θεωρώντας πως η αγορά ομολόγων μέσω των οποίων θα φθάσει πάνω από ένα τρις ευρώ στην αγορά θα βοηθήσει επιχειρήσεις και καταναλωτές και κυρίως τα κράτη που υποφέρουν από την κρίση.
Ο Κάρστεν Μπρέσκι παρατηρεί επ´ αυτού: «Η ΕΚΤ χρειάζεται ένα επιχείρημα, δεν μπορεί να πει ότι το κάνουμε όλο αυτό για να αποδυναμώσουμε το ευρώ ή για να αγοράσουμε χρόνο για της χώρες της νότιας Ευρώπης. Κάτι τέτοιο δεν θα έκανε καλή εντύπωση».
Τι θα γινόταν όμως εάν ο Ντράγκι δεν ακολουθούσε αυτή την πολιτική; Το πιθανότερο είναι ότι τα υπερχρεωμένα κράτη της ευρωζώνης θα πλήρωναν τόσο υψηλά επιτόκια που η ίδια η ευρωζώνη θα τιναζόταν στον αέρα. Κάτι τέτοιο ήταν πιθανό να συμβεί το 2012, πριν υποσχεθεί ο Ντράγκι να κάνει «ό,τι είναι δυνατόν».