Οι σφοδρές συγκρούσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου με 32 νεκρούς στην καρδιά της πρωτεύουσας της Λιβύης ανάμεσα σε δύο πρωθυπουργούς, τον Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπέιμπα με έδρα την Τρίπολη και τον Φατί Μπασάγκα, με έδρα την πόλη Τομπρούκ, φέρνει και πάλι στο προσκήνιο τον κίνδυνο διάλυσης μιας χώρας με πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου που εποφθαλμιούν μεγάλες και μικρότερες δυνάμεις. Οι δύο πολιτικοί έχουν απωλέσει τη νομιμοποίησή τους.
Ο Ντμπέιμπα, διότι ως επικεφαλής μεταβατικής κυβέρνησης, απέτυχε να διοργανώσει τον περασμένο Δεκέμβριο βουλευτικές εκλογές, παρόλα αυτά παρέμεινε στη θέση του. Και ο Μπασάνγκα, γιατί είναι εκλεγμένος επικεφαλής μεταβατικής κυβέρνησης από το κοινοβούλιο στο Τομπρούκ που αναδείχθηκε όμως σε εκλογική αναμέτρηση το 2014.
Συμφέροντα και εύθραυστες συμμαχίες
Ως τμήμα μιας «ατέλειωτης ιστορίας» εκτιμά την κατάσταση ο Βόλφραμ Λάχερ, εμπειρογνώμων σε θέματα Λιβύης από το Ίδρυμα Επιστήμη και Πολιτική. Σημαντικό είναι αυτό που επισημαίνει και κάνει την κατάσταση δυσκολότερη: τις εύθραυστες συμμαχίες. Σημερινοί σύμμαχοι συσπειρώνονται, πολεμούν μαζί και αύριο ο ένας να βρίσκεται απέναντι από τον άλλο. Διεθνείς παράγοντες που διατηρούν ένοπλες δυνάμεις, συνεργάζονται με διαφορετικούς ηγεμονίσκους και θέλουν να κάνουν μπίζνες, δεν λείπουν. Ρωσία, ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο κατάλογος είναι ακόμη μακρύς. Ο Τόμας Φολκ, επικεφαλής του περιφερειακού προγράμματος «Πολιτικός Διάλογος στον Μεσογειακό Χώρο» με έδρα τη Τύνιδα φοβάται ότι τέτοιες συγκρούσεις μπορεί να αποβούν μοιραίες.
Και η ΕΕ τί κάνει; «Ο ρόλος της ΕΕ στη Λιβύη είναι μάλλον απογοητευτικός, δεν μπορούμε να το πούμε αλλιώς. Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μια προσέγγιση τύπου ήπιας δύναμης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στην αναπτυξιακή συνεργασία σε πολλούς τομείς. Αλλά με όρους σκληρής δύναμης τότε δυστυχώς η ΕΕ δεν κάνει πουθενά στη βόρειο Αφρική την παρουσία της αισθητή».
Ο διασπαστικός ρόλος της Ρωσίας
Μέσα σε αυτό το σκηνικό πολιτικής αστάθειας, διχασμού και ένοπλων συγκρούσεων είναι αδύνατον να ευνοηθεί ο εποικοδομητικός διάλογος, συμβιβασμοί και λειτουργικές δομές. Κι εάν συνεχιστούν οι συγκρούσεις και η βία, τότε είναι ζήτημα χρόνου η διάλυση της χώρας. Για την ΕΕ θα σήμαινε άτακτες μεταναστευτικές ροές με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
«Φυσικά η Ρωσία προσπαθεί να διασπάσει την Ευρώπη» υποστηρίζει ο Τόμας Φολκ. «Η Ρωσία προσπαθεί να διχάσει ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα και ως εκ τούτου θα πρέπει να έχει συμφέρον από αυτές τις βίαιες συγκρούσεις. Βασικά, η Ρωσία προσπαθεί να συμβάλει στην αστάθεια και να προκαλέσει αναταραχή στον άμεσο γειτονικό της χώρο της Ευρώπης, να τον αποσταθεροποιήσει και να προκαλέσει αναταραχές, έτσι ώστε οι Ευρωπαίοι έχουν νέες εστίες στη νότια γειτονιά της Ευρώπης, τις οποία πρέπει να αντιμετωπίσουν.Ταυτόχρονα, ωστόσο, μπορεί κανείς να δει ότι η Ρωσία παίζει πλέον αποφασιστικό και υποστηρικτικό ρόλο στο Μάλι, ακριβώς μέσω της ομάδας Βάγκνερ. Από εκεί προσπαθούν να δράσουν εναντίον της Ευρώπης και να αποκτήσουν επιρροή σε ολόκληρη την περιοχή του Σαχέλ. Και φυσικά η Λιβύη παίζει σε αυτό αποφασιστικό ρόλο».
