Διπλά κερδισμένες από τις τελευταίες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα είναι οι ελληνικές τράπεζες, καθώς η μεγάλη αύξηση στα επιτόκια θα ενισχύσει τα έσοδά τους από τόκους, ενώ ο νέος μηχανισμός στήριξης των ασθενέστερων οικονομιών παρέχει στις τράπεζες προστασία από ενδεχόμενη μείωση της αξίας των χαρτοφυλακίων κρατικών ομολόγων.
Για να αντιμετωπίσει αποφασιστικά την έξαρση του πληθωρισμού, η ΕΚΤ αύξησε τα τρία βασικά της επιτόκια κατά μισή μονάδα, ενώ μέχρι πρόσφατα έδινε καθοδήγηση στην αγορά για μια αύξηση κατά 0,25%. Με αυτή την πρώτη αύξηση επιτοκίων, ύστερα από 11 χρόνια, δόθηκε τέλος στην πολιτική αρνητικών επιτοκίων στην ευρωζώνη, καθώς το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων από -0,50% ανέβηκε στο μηδέν.
Ταυτόχρονα, για να προλάβει επικίνδυνα φαινόμενα στις αγορές ομολόγων της ευρωζώνης, με αδικαιολόγητη αύξηση του κόστους δανεισμού των υπερχρεωμένων οικονομιών, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, η ΕΚΤ παρουσίασε ένα νέο μηχανισμό παρέμβασης με απεριόριστες αγορές τίτλων, κάθε φορά που διαπιστώνει ότι οι αποδόσεις των ομολόγων ενός κράτους αυξάνονται περισσότερο από όσο δικαιολογούν τα θεμελιώδη στοιχεία.
Οι δύο αυτές αποφάσεις της ΕΚΤ είναι ευεργετικές για τις ελληνικές τράπεζες, περισσότερο από όσο ευνοούν τις τράπεζες άλλων χωρών της ευρωζώνης:
- Οι ελληνικές τράπεζες έχουν πολύ υψηλό βαθμό εξάρτησης από τα έσοδα από τόκους, καθώς δεν έχουν καταφέρει, όπως άλλες τράπεζες της Ευρώπης, να αυξήσουν σε σημαντικό βαθμό τα έσοδα από προμήθειες. Τα περισσότερα από τα υφιστάμενα δάνεια στα χαρτοφυλάκιά τους έχουν δοθεί με κυμαινόμενο επιτόκιο, το οποίο θα αναπροσαρμοσθεί αυτόματα μετά την αύξηση από την ΕΚΤ. Στα νέα δάνεια που θα χορηγήσουν, τα επιτόκια θα είναι αυξημένα πολύ περισσότερο από όσο θα αυξηθούν τα επιτόκια στις καταθέσεις. Όπως τόνιζε σε παλαιότερη ανάλυσή της η JP Morgan υπολογίζεται ότι για κάθε μονάδα αύξησης των επιτοκίων του ευρώ, οι ελληνικές τράπεζες αυξάνουν την κερδοφορία τους κατά 10%. Μάλιστα, με την επιτάχυνση της αύξησης επιτοκίων από την ΕΚΤ, που δεν ήταν αναμενόμενη μέχρι πριν από λίγους μήνες, αυτό το μπόνους κερδοφορίας θα φθάσει στις ελληνικές τράπεζες πολύ πιο γρήγορα, αφού είναι πιθανόν και η επόμενη αύξηση από την ΕΚΤ, τον Σεπτέμβριο, να είναι κατά μισή μονάδα. Σύμφωνα με τον οίκο Moody's, οι τράπεζες του Νότου θα ωφεληθούν ιδιαίτερα και από το γεγονός ότι διαθέτουν πλούσια ρευστότητα, με καταθέσεις που ξεπερνούν τα δάνεια που έχουν χορηγήσει, την οποία πλέον θα μπορούν αξιοποιούν με μεγαλύτερη απόδοση. Οι ελληνικές τράπεζες, που έχουν μεγάλη υστέρηση στις χορηγήσεις δανείων, με τον χαμηλότερο δείκτη δανείων προς καταθέσεις στην ευρωζώνη (μόλις 61%) θα έχουν τα μεγαλύτερα οφέλη από την αξιοποίηση της πλεονάζουσας ρευστότητας.
- Το εργαλείο στήριξης από την ΕΚΤ για τα ομόλογα απομακρύνει ένα μεγάλο κίνδυνο από τον ορίζοντα για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς η αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη αύξηση στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και πτώση των τιμών τους, που θα προκαλούσε στις τράπεζες ζημιές από τα χαρτοφυλάκια κρατικών τίτλων, τα οποία έχουν διογκωθεί υπέρμετρα, ιδιαίτερα από το 2020 και μετά. Η ΕΚΤ έχει δεσμευθεί ότι θα αγοράζει όσα ομόλογα υπερχρεωμένων οικονομιών χρειάζεται για να παραμένουν οι αποδόσεις τους υπό έλεγχο, δίνοντας έτσι και μια εγγύηση αξίας για τα χαρτοφυλάκια κρατικών τίτλων των τραπεζών, που έχουν αυξηθεί περισσότερο από 70% μέσα στη διετία 2020 - 2021. Ήδη σήμερα η απόδοση του ελληνικού 10ετούς υποχώρησε απότομα από 3,6% σε 3,3%, καθώς η αγορά αξιολόγησε θετικά τη νέα στήριξη από την ΕΚΤ. Το χαρτοφυλάκιο ομολόγων των ελληνικών τραπεζών φθάνει τα 29 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ομόλογα αξίας περίπου 7 δισ. ευρώ αποτιμώνται στην τρέχουσα αξία τους και αφήνουν στις τράπεζες κέρδη κάθε φορά που ανεβαίνουν οι τιμές.