Πριν από τον εικοστό αιώνα η ηλικιακή διάρθρωση των περισσότερων πληθυσμών θα μπορούσε να απεικονιστεί ως μια πυραμίδα. Τα υψηλά ποσοστά γονιμότητας και θνησιμότητας σήμαιναν ότι τα πολύ νεαρά άτομα, που αποτελούσαν την ευρεία βάση της πυραμίδας, ήταν πάντα η πιο πολυπληθής ομάδα σε μια κοινωνία. Ενας προοδευτικά μειούμενος αριθμός ανθρώπων σε κάθε διαδοχική ηλικιακή ομάδα σχημάτιζε τις πλευρές της πυραμίδας. Στην κορυφή ήταν οι λιγότεροι – οι υπερήλικες.
Σ’ αυτές τις κοινωνίες η αναλογία των εξαρτώμενων από τους εργαζομένους ήταν περισσότερο ή λιγότερο σταθερή. Πράγμα που σημαίνει ότι τις περισσότερες φορές υπήρχε ένας σταθερός και επαρκής αριθμός εργαζομένων για την φροντίδα των εξαρτώμενων ατόμων, που είναι τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Μόνο οι μεγάλοι πόλεμοι, οι πανδημίες και οι βαθιές οικονομικές κρίσεις διατάρασσαν το σχήμα της πυραμίδας.
Λιγότερες γεννήσεις
Στον εικοστό αιώνα η δημογραφία στις βιομηχανικές χώρες έγινε πιο ασταθής, ως αποτέλεσμα κρίσεων όπως οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και η Μεγάλη Ύφεση. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες το συνολικό ποσοστό γονιμότητας (που μετρά τον μέσο αριθμό παιδιών ανά γυναίκα) μειώθηκε από 3,0 στα μέσα της δεκαετίας του 1920 στο 2,2 στα μέσα της δεκαετίας του 1930.
Στην συνέχεια, κατά την διάρκεια της μεταπολεμικής έκρηξης των γεννήσεων, η συνολική γονιμότητα εκτοξεύτηκε στο 3,7 στα τέλη της δεκαετίας του 1950, πριν να πέσει στο 1,8 στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και εντεύθεν η γονιμότητα στις ΗΠΑ έχει κυμανθεί εντός του εύρους 1,8 με 2,1.
Οι γυναίκες στη δουλειά
Παρόλα αυτά, στις αναπτυγμένες χώρες ο πλούτος αυξάνονταν εξαιτίας κυρίως της εισόδου των γυναικών στην αγοράς εργασίας. Ενδεικτική είναι η περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και μετά:
• Μεταξύ 1975 και 2015, ο αριθμός των οικονομικά ενεργών (σε ηλικία εργασίας) Αμερικανών αυξήθηκε από 141 σε 213 εκατομμύρια άτομα.
• Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στο ότι εισήλθαν στην αγορά εργασίας δεκάδες εκατομμύρια γυναίκες.
Η αλλαγή των κοινωνικών αντιλήψεων, η γυναικεία χειραφέτηση, νέες τεχνολογίες και ανακαλύψεις - όπως τα αντισυλληπτικά και το πλυντήριο – απελευθέρωσαν τις γυναίκες από τους περιορισμούς του νοικοκυριού και της ανατροφής των παιδιών. Μπορούσαν λοιπόν να εργάζονται, να συνεισφέρουν στον οικογενειακό προϋπολογισμός και να νιώθουν χειραφετημένες.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας των ΗΠΑ, το 1940 μόνο το 20% των Αμερικανίδων ήταν στο εργατικό δυναμικό. Το 1966 το ποσοστό είχε διπλασιασθεί στο 40%.
Τρεις δεκαετίες αργότερα, το 1998, το 60% των γυναικών εργάζονταν, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 45% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ.
Αναπτυξιακό δυναμικό
Οι τάσεις αυτές ήταν μια σημαντική κινητήρια δύναμη της μεγάλης οικονομικής άνθησης που ξεκίνησε το 1983 και τελείωσε με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-08.
Κατά την διάρκεια της άνθησης, το πραγματικό ΑΕΠ των ΗΠΑ αυξανόταν κατά μέσο όρο 3,4% σε ετήσια βάση.
Ανάλογες θετικές δημογραφικές τάσεις ήταν εμφανείς σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο - στην Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία- κατά την διάρκεια του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα, οδηγώντας σε μεγάλη αύξηση του παγκόσμιου πλούτου και της ευημερίας.
ΠΗΓΗ: premium.paratiritis.gr