Μετά την πρόσφατη υπογραφή από τον Πρόεδρο Ερντογάν σχετικού εκτελεστικού διατάγματος, η Τουρκία προχωρά στη δημιουργία διαστημικής υπηρεσίας.
Η υπηρεσία αναμένεται να προωθήσει την ανάπτυξη τεχνολογιών για εκτοξεύσεις πυραύλων και την εξερεύνηση του διαστήματος, καθώς επίσης να συντονίσει τις σχετικές με το διάστημα δραστηριότητες των ερευνητικών κέντρων και άλλων φορέων της χώρας.
Οι Τούρκοι επιστήμονες χαιρέτισαν την πρωτοβουλία και εξέφρασαν την αισιοδοξία τους ότι η νέα υπηρεσία θα βοηθήσει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στη μείωση της «διαρροής εγκεφάλων» (brain drain), μολονότι εξέφρασαν παράλληλα κάποιες αμφιβολίες για τη δυνατότητα υλοποίησης των φιλόδοξων στόχων της, σύμφωνα με το "Nature".
Δεν είναι ακόμη σαφές ποιος θα είναι ο προϋπολογισμός της διαστημικής υπηρεσίας, ούτε πότε ακριβώς θα ξεκινήσει τη λειτουργία της, η οποία αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, δωρεές τρίτων και δικά της έσοδα π.χ. από την παροχή συμβουλών και από πατέντες.
Οι λεπτομέρειες ακόμη βρίσκονται υπό συζήτηση, σύμφωνα με τον υπουργό Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Μουσταφά Βαράνκ, ο οποίος πρόσθεσε ότι η δημιουργία μιας διαστημικής υπηρεσίας αποτελεί ιστορική στιγμή για μια χώρα, στη σημαία της οποίας υπάρχει η Σελήνη και ένα άστρο. Τόνισε ακόμη ότι οι αεροδιαστημικές τεχνολογίες αλληλεπιδρούν με πολλούς άλλους τομείς της οικονομίας, συνεπώς θα έχουν πολλαπλή θετική επίδραση στη συνολική κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας.
'Αλλες χώρες της περιοχής με πιο ανεπτυγμένα διαστημικά προγράμματα και δυνατότητες εκτόξευσης είναι το Ισραήλ (που ετοιμάζεται να στείλει την πρώτη του αποστολή στη Σελήνη) και το Ιράν. Και οι δύο χώρες χρησιμοποιούν τις διαστημικές δυνατότητές τους και για στρατιωτικούς σκοπούς.
Ο Βαράνκ, κάνοντας αναφορά στην αμυντική διάσταση των διαστημικών τεχνολογιών, είπε ότι «η Τουρκία έχει αποδείξει τις τεχνολογικές ικανότητές της στην αμυντική βιομηχανία. Οι διαστημικές τεχνολογίες θα μας επιτρέψουν να επεκταθούμε σε μια τελείως νέα και μοναδική διάσταση».
Οι συζητήσεις στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν για τη δημιουργία διαστημικής υπηρεσίας είχαν ξεκινήσει από τότε που ήλθε στην εξουσία το 2003. Επρόκειτο για μια ασαφή και συνήθως προεκλογική υπόσχεση έως το 2016, όταν για πρώτη συμπεριλήφθηκε επίσημα στα σχέδια της κυβέρνησης. Τώρα, το εκτελεστικό διάταγμα του Ερντογάν έρχεται να επισημοποιήσει τη δημιουργία της νέας υπηρεσίας.
Η τουρκική κυβέρνηση ήδη χρηματοδοτεί διάφορους φορείς που έχουν διαστημικά ενδιαφέροντα, όπως το Ινστιτούτο Ερευνών Διαστημικών Τεχνολογιών της Τουρκίας και τη Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Αεροπορίας, ο ετήσιος προϋπολογισμός των οποίων θα περικοπεί κατά 20%, ώστε τα ποσά αυτά να δοθούν πλέον στη νέα διαστημική υπηρεσία. Με βάση τους προϋπολογισμούς του 2019, το ποσό αυτό εκτιμάται σε περίπου 30 εκατομμύρια τουρκικές λίρες (5,7 εκατ. δολάρια).
Η νέα υπηρεσία θα συντονίζει επίσης τις διαστημικές δραστηριότητες των Τουρκικών Αεροδιαστημικών Βιομηχανιών, της Roketsan (παραγωγού τουρκικών πυραύλων) και της Turksat (ημι-ιδιωτικού οργανισμού δορυφόρων).
Ο Ζαφέρ Εμεκάν, διευθυντής του δημοφιλούς διαδικτυακού τόπου αστρονομίας Kozmik Anafor, δήλωσε αισιόδοξος ότι η εγγύτητα της Τουρκίας στον ισημερινό και οι πολλές πεδινές εκτάσεις της μπορούν να τη βοηθήσουν, ώστε να αποτελέσει μια οικονομική εναλλακτική λύση σε σχέση με τις σημερινές τοποθεσίες εκτόξευσης άλλων χωρών. Όπως είπε, οι εκτοξεύσεις από την Τουρκία θα προσφέρουν μια πρόσθετη πηγή εισοδήματος στη νέα διαστημική υπηρεσία.
«Υπάρχει σημαντικός αριθμός φοιτητών που ασχολούνται ιδιαίτερα με το διάστημα και την επιστήμη στην Τουρκία. Ένα καλά οργανωμένο διαστημικό πρόγραμμα μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται η νέα γενιά για να αποκτήσει ελπίδα για το μέλλον», δήλωσε ο αστροφυσικός Ουμούτ Γιλντίζ του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.
«Ο αριθμός των Τούρκων που έχουν μια επαγγελματική καριέρα στη διαστημική επιστήμη είναι σήμερα πολύ χαμηλός. Αλλά η νέα γενιά, που ήδη ενδιαφέρεται για το διάστημα, μπορεί εύκολα να προσελκυστεί με τις κατάλληλες πρωτοβουλίες», πρόσθεσε.
Η Τουρκία προσπαθεί να προσελκύσει ξανά τα επιστημονικά «μυαλά» που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Για το σκοπό αυτό, ανακοίνωσε το Νοέμβριο του 2018 ότι θα δίνει, για μια περίοδο δύο έως τριών ετών, έως 4.500 δολάρια το μήνα σε καθένα Τούρκο επιστήμονα που επιστρέφει στη χώρα και ξεκινά ένα νέο ερευνητικό εργαστήριο.
ΑΠΕ-ΜΠΕ