Τη νέα δυνατότητα που παρέχει ο πτωχευτικός νόμος σε φυσικά πρόσωπα να πτωχεύουν και να παίρνουν δεύτερη ευκαιρία για να συνεχίσουν τη ζωή τους χωρίς τα βάρη των οικονομικών υποχρεώσεων αρχίζουν να αξιοποιούν οφειλέτες που πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου 4738/2020. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ιδιωτικού υπαλλήλου με πολύ μικρό εισόδημα που χρωστούσε πάνω από 3 εκατ. ευρώ και πήρε τη δεύτερη ευκαιρία με απόφαση του Ειρηνοδικείου Πειραιά.
Μια καινοτομία του νέου πτωχευτικού νόμου είναι ότι επιτρέπει σε φυσικά πρόσωπα χωρίς εμπορική δραστηριότητα να προχωρούν στη λεγόμενη πτώχευση μικρού αντικειμένου. Η σχετική διαδικασία, σε αυτή την περίπτωση, συντελείται είναι απλοποιημένη, με σκοπό να κινείται και να περαιώνεται ταχύτερα η κήρυξη της πτώχευσης. Στη διαδικασία της πτώχευσης μικρού αντικειμένου υπάγονται οφειλέτες που πληρούν ένα από τα κριτήρια προσδιορισμού της «πολύ μικρής οντότητας» του άρθρου 2 Ν. 4308/2014.
Για τα φυσικά πρόσωπα που δεν ασκούν επιχείρηση, το κριτήριο ένταξής τους στην κατηγορία της πτώχευσης μικρού αντικειμένου καθορίζεται από την αξία του συνόλου της περιουσίας τους, που δεν πρέπει να υπερβαίνει το ύψους των 350.000 ευρώ. Για τον υπολογισμό της αξίας των ακινήτων λαμβάνεται υπόψη η φορολογητέα αξία του ΕΝΦΙΑ και για ακίνητα εκτός σχεδίου πόλης και οικισμού, για τα οποία δεν προσδιορίζεται αξία ΕΝ.Φ.Ι.Α., ως αξία των ακινήτων λογίζεται η αντικειμενική τους αξία.
Ο οφειλέτης που θα ζητήσει να υπαχθεί στη διαδικασία πτώχευσης μικρού αντικειμένου θα πρέπει να βρίσκεται σε παύση πληρωμών. Σύμφωνα με τον νόμο, τεκμαίρεται ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν δεν καταβάλλει τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 60% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ.
Αν ο οφειλέτης διαθέτει ακίνητα χωρίς βάρη που μπορούν να καλύψουν το χρέος του, αυτά ρευστοποιούνται όπως γίνεται σε όλες τις διαδικασίες πτώχευσης. Όμως, αν χρωστά χωρίς να υπάρχουν μη βεβαρυμμένα ακίνητα στην ιδιοκτησία του και το εισόδημά του δεν επαρκεί για την πληρωμή του χρέους, ο οφειλέτης μπορεί να απαλλαγεί από το χρέος του και να πάρει τη δεύτερη ευκαιρία.
Ο νόμος προβλέπει ότι εφόσον, σύμφωνα με τα στοιχεία στα οποία παρέχεται πρόσβαση μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου Φερεγγυότητας, πιθανολογείται ότι τα μη βεβαρυμμένα στοιχεία της περιουσίας του οφειλέτη δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας και τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη, πέραν των ευλόγων δαπανών διαβίωσης, δεν υπερβαίνουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης της παρ. 5 του άρθρου 92, δεν διορίζεται σύνδικος και ο εισηγητής διατάσσει την καταχώρηση του ονόματος ή της επωνυμίας του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας του άρθρου 213 και επέρχονται οι συνέπειες της καταχώρησης της παρ. 4 του άρθρου 77. Την ανεπάρκεια της παρούσας μπορεί να αναδείξει με παρέμβασή του και πιστωτής. Για τη διαπίστωσή της από τον εισηγητή δεν απαιτείται σχετική παρέμβαση.
Πτώχευση μικρού αντικειμένου με χρέος 3 εκατ. ευρώ
Πρόσφατη απόφαση του Ειρηνοδικείου Πειραιά (50/2024) δείχνει πώς μπορεί ένα φυσικό πρόσωπο με μεγάλο χρέος, μικρή περιουσία και εισοδήματα, να πάρει τη δεύτερη ευκαιρία.
Το δικαστήριο, ειδικότερα, έκανε δεκτή την αίτηση πτώχευσης μικρού αντικειμένου. Τα μη βεβαρημένα στοιχεία της περιουσίας του οφειλέτη διαπιστώθηκε ότι δεν αρκούσαν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας. Διαπιστώθηκαν οι προϋποθέσεις αφερεγγυότητας και το δικαστήριο υπήγαγε τον αιτούντα στις ρυθμίσεις του Ν. 4738/2020, παρέχοντας σε αυτόν τη δυνατότητα δεύτερης ευκαιρίας. Το δικαστήριο διέταξε την καταχώρηση του ονόματος του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, ώστε να επέλθουν οι προβλεπόμενες συνέπειες του νόμου και εν τέλει η απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη με την παροχή δυνατότητας δεύτερης ευκαιρίας, χωρίς να μεσολαβήσει στάδιο πτωχευτικής διαδικασίας.
Ο αιτών δήλωσε στην αίτησή του ότι είναι φυσικό πρόσωπο, ιδιωτικός υπάλληλος, με πτωχευτική ικανότητα. Ότι απέκτησε τα αναφερόμενα στην υπό κρίση αίτηση χρέη προς τρίτους (πιστωτικά ιδρύματα και δημόσιο) συνολικού ύψους 3.107.521,73 ευρώ. Ότι έχει παύσει να πληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο και ζητεί να κηρυχθεί σε κατάσταση πτώχευσης καθώς έχει επαρκή ακίνητη περιουσία για να καλύψει τα έξοδα της πτώχευσης, προτείνοντας σύνδικο και να διαταχθούν τα νόμιμα.
Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο αιτών είναι φυσικό πρόσωπο, έγγαμος χωρίς ανήλικα τέκνα. Εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος και δεν έχει εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Το σύνολο των οφειλών του προς ιδιώτες πιστωτές ανέρχεται στο ποσό των 2.950.269,65 € και το σύνολο των οφειλών προς το Δημόσιο ανέρχεται στο ποσό των 157.252,08 €. Το ετήσιο ατομικό εισόδημά του το τελευταίο διαθέσιμο φορολογικό έτος, ήτοι το φορολογικό έτος 2022, ανήλθε στο ποσό των 8.048,74 ευρώ.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο οφειλέτης που ζήτησε την πτώχευση είχε διαμέρισμα, το οποίο μεταβίβασε, αλλά δεν κρίθηκε ότι πρόκειται για πράξη καταδολίευσης των πιστωτών. Κατά τα άλλα διαπιστώθηκε ότι δεν διαθέτει κινητά, οχήματα, άυλες αξίες, ούτε λοιπά περιουσιακά στοιχεία, ενώ οι τραπεζικοί λογαριασμοί που ευρίσκονται στο όνομά του έχουν σχεδόν μηδενικά υπόλοιπα. Προέκυψε, περαιτέρω, ότι το εισόδημα κατά το τελευταίο προ της υποβολής της αίτησης έτος δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Έτσι, το δικαστήριο έκρινε ότι τα μη βεβαρημένα στοιχεία της περιουσίας του οφειλέτη δεν αρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας, καθώς και τα ετήσια εισοδήματα αυτού πέραν των εύλογων δαπανών διαβίωσης δεν υπερβαίνουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Κατόπιν τούτου διέταξε την καταχώρηση του ονόματος του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, ώστε να επέλθουν οι προβλεπόμενες συνέπειες του νόμου και εν τέλει η απαλλαγή αυτού ως οφειλέτη από τα χρέη του με την παροχή σε αυτόν δυνατότητας δεύτερης ευκαιρίας, χωρίς να μεσολαβήσει στάδιο πτωχευτικής διαδικασίας.