Στον απόηχο της «χειρουργικής» παρέμβασης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στα διοικητικά πράγματα της Εθνικής, ένας νέος «πόλεμος» για τον έλεγχο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος έχει ήδη αρχίσει, με τον πρωθυπουργό να δέχεται εισηγήσεις για μια παρέμβαση μεγάλης κλίμακας στο ΤΧΣ, που θα περιλαμβάνει και την αντικατάσταση του Αυστριακού διευθύνοντος συμβούλου από έναν Έλληνα τραπεζίτη.
Ο εποπτικός ρόλος του ΤΧΣ στη λειτουργία των ελληνικών τραπεζών και, ιδιαίτερα, σε Εθνική και Πειραιώς, όπου το Ταμείο διατηρεί το ρόλο του κυρίου μετόχου, είναι γνωστό ότι προκαλεί έντονη ενόχληση στους Έλληνες τραπεζίτες, οι οποίοι θεωρούν ότι το ΤΧΣ είναι ένας οργανισμός που δέχεται έντονη επιρροή των ευρωπαϊκών θεσμών, διευθύνεται από έναν ξένο παλαίμαχο τραπεζίτη και έχει θέσει τις ελληνικές διοικήσεις σε μια ιδιότυπη «ομηρία».
Η πιο πρόσφατη περίπτωση σφοδρής αντιπαράθεσης του ΤΧΣ με μια τραπεζική διοίκηση ήταν αυτή που σημειώθηκε στην Εθνική Τράπεζα και έληξε με κατά κράτος επικράτηση του Ταμείου. Στο όνομα των αρχών της βελτίωσης της εταιρικής διακυβέρνησης, με βάση τα καλύτερα διεθνή πρότυπα, το ΤΧΣ επέβαλε αλλαγές στη σύνθεση και στη δομή του διοικητικού συμβουλίου, που ενίσχυσαν σε μεγάλο βαθμό την επιρροή του και αποδυνάμωσαν το ρόλο των στελεχών της Εθνικής.
Οι αλλαγές αυτές έγιναν δεκτές ευμενώς από την αγορά, καθώς κατά κοινή ομολογία κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, δεν έχουν πάψει όμως να προκαλούν έντονη ενόχληση στους διοικητικούς κύκλους της ιστορικής ελληνικής τράπεζας, αλλά και αλγεινές εντυπώσεις ευρύτερα στους εγχώριους τραπεζικούς κύκλους, καθώς για πρώτη φορά ένας θεσμός που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία των Ευρωπαίων δανειστών και στον οποίο οι ελληνικές αρχές έχουν μικρή επιρροή επεμβαίνει έντονα στην εσωτερική διοικητική λειτουργία των τραπεζών.
Σε αυτό το κλίμα, ο πρωθυπουργός έχει δεχθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, εισηγήσεις για μια παρέμβαση μεγάλης κλίμακας στο ΤΧΣ, με πρώτο βήμα την αντικατάσταση του Αυστριακού παλαίμαχου τραπεζίτη, Μάρτιν Τσιούρντα (Martin Czurda) από έναν Έλληνα τραπεζίτη εγνωσμένου κύρους και ήδη ακούγεται στο παρασκήνιο το όνομα του υποψήφιου νέου επικεφαλής του ΤΧΣ, τον οποίο υποστηρίζουν οι Έλληνες τραπεζίτες.
Μια εισήγηση ακόμη πιο «προχωρημένη» αναφέρει ότι θα ήταν σκόπιμο να εξετασθεί η κατάλυση της διοικητικής αυτοτέλειας του ΤΧΣ, το οποίο σήμερα είναι μεν μια από τις θυγατρικές του Υπερταμείου (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας – ΕΕΣΥΠ), πλην όμως διατηρεί ένα ιδιότυπο καθεστώς αυτονομίας και δεν επηρεάζεται διοικητικά από τη διοίκηση της ΕΕΣΥΠ.
Σύμφωνα με αυτή την εισήγηση, θα πρέπει το ΤΧΣ να πάψει να αποτελεί διακριτή θυγατρική με διοικητική αυτοτέλεια και να απορροφηθεί πλήρως από την ΕΕΣΥΠ ή να συγχωνευθεί με το ΤΑΙΠΕΔ, αφού ο ρόλος του ΤΧΣ πλέον είναι να προετοιμάσει την πώληση των τραπεζικών μετοχών που κατέχει και σε μερικά χρόνια να διαλυθεί.
Όμως, κάθε παρέμβαση στο ΤΧΣ, με βάση τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα έναντι των Ευρωπαίων δανειστών, μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν συμφωνίας με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς, την οποία θα εγκρίνει το Eurogroup. Από αυτή την άποψη, οι εισηγήσεις που δέχεται ο πρωθυπουργός έχουν υψηλό βαθμό επικινδυνότητας, καθώς θα χρειασθεί μια δύσκολη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, την ώρα που υπάρχουν πολλά ακόμη και σοβαρά για την κυβέρνηση ανοικτά «μέτωπα».
Η στάση των Ευρωπαίων για αυτό το θέμα είναι σαφής και συνοψίζεται στο κείμενο των πρώτων γραμμών που αφιερώνονται στο ΤΧΣ στην τρίτη έκθεση μεταμνημονιακής εποπτείας: «Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ελλάδας έναντι του Eurogroup, το καθεστώς του ΤΧΣ θα παραμείνει αμετάβλητο και το ΤΧΣ θα συνεχίσει τις προσπάθειές του για την επίτευξη του τελικού στόχου του, δηλαδή της εκ νέου ιδιωτικοποίησης των μεριδίων που κατέχει σε συστημικές τράπεζες μέσα στα επόμενα χρόνια».
Το μήνυμα των Ευρωπαίων είναι σαφές: «Μην αγγίζετε το ΤΧΣ»! Μένει, λοιπόν, να φανεί αν η νέα κυβέρνηση θα αποφασίσει να αναλάβει πρωτοβουλίες, ή αν θα προτιμήσει να αφήσει το θέμα για εύθετο χρόνο, δηλαδή μετά την ολοκλήρωση της τέταρτης αξιολόγησης και την κατάρτιση, σε συμφωνία με τους Ευρωπαίους, του προϋπολογισμού για το 2020.
Ήδη, εξάλλου, η κυβέρνηση δέχεται προειδοποιητικές βολές από διεθνείς κύκλους για αυτό το θέμα. Ο έγκυρος αρθρογράφος του Reuters/Breakingviews, Ρομπ Κοξ, σε τελευταίο σχόλιό του κάλεσε τον Έλληνα πρωθυπουργό «να αποφύγει ένα τραπεζικό αυτογκόλ».
Ο Κοξ, που είναι από τους συνιδρυτές του Breakingviews και έχει μεγάλο κύρος στους κύκλους της διεθνούς αγοράς, υπερασπίζεται τον Μ. Τσιούρντα, υποστηρίζει σθεναρά τις αλλαγές που έγιναν στη διοίκηση της Εθνικής και καλεί τον κ. Μητσοτάκη να αφήσει το διευθύνοντα σύμβουλο του ΤΧΣ στη θέση του μέχρι τη λήξη της θητείας του, το 2020. «Για να αποφύγει ένα αυτογκόλ, ο Μητσοτάκης θα πρέπει να περιμένει», καταλήγει το άρθρο του Κοξ.