Στο… μυθικό ποσό των 123 δισ. ευρώ έχουν ανέλθει τα κόκκινα δάνεια που έχουν περάσει στον έλεγχο των funds και των εταιρειών διαχείρισης. Πλέον η αγορά ωριμάζει και ετοιμάζεται για το επόμενο στάδιο, όπου θα εισέλθουν στην αγορά νέα, εξειδικευμένα επενδυτικά σχήματα για θα διεκδικήσουν πακέτα δανείων, με στόχο την επικερδή αξιοποίησή τους.
Περιγράφοντας τη δευτερογενή αγορά των κόκκινων δανείων, όπως διαμορφώνεται σήμερα, μετά τις τιτλοποιήσεις δανείων ύψους σχεδόν 50 δισ. ευρώ από τις συστημικές τράπεζες, η υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου περιέγραψε μια αγορά με έντονα ολιγοπωλιακή διάρθρωση.
Όπως είπε, «στην ελληνική δευτερογενή αγορά ΜΕΔ δραστηριοποιούνται 23 Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις, οι οποίες έχουν λάβει άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ο βαθμός δραστηριοποίησης των υφιστάμενων εταιριών διαφοροποιείται σημαντικά. Ειδικότερα, ο κλάδος εμφανίζει σημαντική συγκέντρωση με μόλις τις 3 από αυτές να κατέχουν περίπου 80% του μεριδίου της αγοράς, με βάση τη συνολική αξία των υπό διαχείριση ανοιγμάτων (123 δισ. ευρώ τέλος 2021».
Τα περισσότερα από αυτά τα κόκκινα δάνεια ελέγχονται από funds και έχουν ανατεθεί στις εταιρείες διαχείρισης τα τελευταία δύο έτη, όπως ανέφερε η κ. Παπακωνσταντίνου, στο πλαίσιο υλοποίησης των στρατηγικών των τραπεζών για τη μείωση των ΜΕΔ. Αφορούν ανοίγματα τα οποία προήλθαν από την από-αναγνώριση των τιτλοποιημένων δανείων από τις τράπεζες και τη μεταφορά τους στις εταιρείες διαχείρισης.
Για τα περισσότερα από αυτά τα δάνεια, τα σχέδια των servicers προβλέπουν ότι οι εισπράξεις θα προέλθουν από ρυθμίσεις (60%). Κατά 36%, τα έσοδα θα προέλθουν από ρευστοποιήσεις και εύρεση συναινετικής λύσης, ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό (5,5%) θα αφορά απλές εισπράξεις, όπως τόνισε η κ. Παπακωνσταντίνου, μιλώντας στο 4th NPL Summit.
Περιγράφοντας τις νέες ευκαιρίες που θα δημιουργηθούν για τις τράπεζες και τα funds από την αξιοποίηση των κόκκινων δανείων, η υποδιοικήτρια της ΤτΕ τόνισε ότι:
- Η υλοποίηση των επιχειρηματικών σχεδίων από τις εταιρείες διαχείρισης θα δημιουργήσει ευκαιρίες για τον τραπεζικό κλάδο, όπως, χρηματοδότηση βιώσιμων επιχειρήσεων, αγορών ακινήτων, αλλά και αγορών βιώσιμων υγιών δανείων. Συστήνεται οι τράπεζες να είναι αρκετά προσεκτικές στα επόμενα βήματα και να εξασφαλίζεται η εφαρμογή συντηρητικών κανόνων/πιστοδοτικών κριτηρίων και πολιτικών ως προς κάθε νέα χρηματοδότηση.
- Δάνεια που έχουν εξυγιανθεί ή εξυγιαίνονται από τις ήδη υπάρχουσες εταιρίες, καθώς και δάνεια που είναι ακόμη κόκκινα αλλά μπορούν να ρυθμιστούν σε βιώσιμη βάση, εφόσον παρασχεθεί νέα ρευστότητα ή, όπου απαιτείται, και κεφάλαιο, εκτιμώ ότι θα προσελκύσουν το αγοραστικό ενδιαφέρον νέων επενδυτών.
- Όπως παρατηρείται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η τάση είναι να δραστηριοποιηθούν στην αγορά μικρότεροι επενδυτές με εξειδίκευση σε ορισμένους τομείς ή κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, διαδραματίζοντας σημαντικό μάλιστα ρόλο, καθώς η αγορά θα δημιουργήσει περαιτέρω ευκαιρίες και στην διαχείριση μικρότερων χαρτοφυλακίων.
- Επιπλέον, επέκταση αναμένεται και στην αγορά της ακίνητης περιουσίας με το ενδιαφέρον να στρέφεται σε συναλλαγές δανείων με εξασφαλίσεις κατοικιών από εξειδικευμένες εταιρίες.
Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, η επόμενη φάση της αξιοποίησης των κόκκινων δανείων θα είναι και η πλέον ενδιαφέρουσα, καθώς τα εξειδικευμένα σε διάφορους τομείς funds θα παίρνουν πακέτα δανείων διαφορετικών κατηγοριών που βρίσκονται σήμερα σε λίγα funds και εταιρείες διαχείρισης και θα επιδιώκουν να τα αξιοποιούν με τον πλέον επικερδή τρόπο.
Για παράδειγμα, θα αγοράζονται δάνεια επιχειρήσεων και θα επιχειρείται η αναδιάρθρωση όχι μόνο των προβληματικών δανείων, αλλά και των ίδιων των επιχειρήσεων που έχουν τις κόκκινες οφειλές, με τρόπο ώστε να «ξεκλειδώνεται» αξία για τα funds. Αντίστοιχα, θα αγοράζονται δάνεια με εξασφαλίσεις κυρίως εμπορικών ακινήτων, τα οποία θα μπορούν να αξιοποιούνται από τα funds.
Η απειλή ενός νέου κύματος κόκκινων δανείων
Πάντως, η Τράπεζα της Ελλάδος παρακολουθεί με αρκετή ανησυχία τις εξελίξεις στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, προειδοποιώντας τις τράπεζες ότι δεν πρέπει να εφησυχάζουν μετά τις μεγάλες τιτλοποιήσεις, καθώς είναι πιθανό να δημιουργηθούν νέα κόκκινα δάνεια. Όπως τόνισε η κ. Παπακωνσταντίνου, «το τραπεζικό σύστημα έχει κατορθώσει να ενισχύσει την ανθεκτικότητά του σε σχέση με το παρελθόν, βελτιώνοντας, πρωτίστως, την ποιότητα του ενεργητικού. Μέσα σε έξι χρόνια, από τον Μάρτιο 2016, τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια [ΜΕΔ] μειώθηκαν κατά 82,8%».
Ωστόσο, όπως υπογράμμισε,
- «Δεν μπορεί να αποκλεισθεί η εμφάνιση νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων, ως αποτέλεσμα της οριστικής απόσυρσης εντός του 2022 των μέτρων στήριξης των δανειοληπτών για την προστασία από την πανδημία. Επιπλέον, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί ένα πρόσθετο παράγοντα αβεβαιότητας για την μελλοντική πορεία των ΜΕΔ.
- Καθίσταται σαφές ότι ενδέχεται να δημιουργηθεί ένα νέο κύμα ΜΕΔ, ιδίως αν η γεωπολιτική κρίση διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ή κλιμακωθεί περαιτέρω. Η επίπτωση αυτή δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια, αποτελεί όμως μια βάσιμη πηγή ανησυχίας. Από κάποιες πρώτες ενδείξεις φαίνεται ότι έχουμε νέες ροές ΜΕΔ και αύξηση των ρυθμισμένων δανείων. Για το λόγο αυτό, δεν επιτρέπεται εφησυχασμός και η Τράπεζα της Ελλάδος παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις».