Η αριστεία, η ευποιία και η κοινωνική προσφορά, τιμήθηκαν και φέτος στα ετήσια βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών. Ο Σύλλογος φίλων παιδιών με καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών και η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Κοινωνικής Υποστήριξης Ανηλίκων και Εφήβων «Στέγη» που εδρεύει στην Ερμούπολη της Σύρου, είναι μεταξύ των βραβευθέντων από την Ακαδημία Αθηνών για το 2017.
Σύμφωνα με την Ακαδημία Αθηνών, ο Σύλλογος φίλων παιδιών με καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ» τιμάται «για την ενεργό και συνεχώς αυξανόμενη κοινωφελή δράση του», η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών «για το εθνικής σημασίας επιστημονικό, εκδοτικό και πολιτιστικό έργο που επιτελεί στην περιφέρεια της Κρήτης» και η Στέγη για «το σημαντικό έργο της στην κοινωνική, ψυχολογική και σχολική υποστήριξη παιδιών μονογονεϊκών οικογενειών, ορφανών, οικογενειακά παραμελημένων και μεταναστών».
Ακόμη, ο βετεράνος κριτικός λογοτεχνίας και δοκιμιογράφος, Δημήτρης Ραυτόπουλος, η συγγραφέας Άντζελα Δημητρακάκη, ο φιλόλογος και ποιητής, Γιώργος Μοράρης, όπως επίσης και ο λυρικός ερμηνευτής και ιδρυτής του «Κέντρου Φωνητικών Τεχνών» Σπύρος Σακκάς, είναι μεταξύ των εκπροσώπων της τέχνης και των γραμμάτων, που βραβεύονται φέτος από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας.
Τα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών για το 2017 απονεμήθηκαν, κατά την διάρκεια της Πανηγυρικής Συνεδρίας, η οποία ξεκίνησε με την ομιλία του προέδρου της, Λουκά Παπαδήμου, με θέμα: «Το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Όραμα, προκλήσεις και προοπτικές».
Στη συνέχεια, ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, Βασίλειος Χ. Πετράκος, παρουσίασε την έκθεσή του για το έργο του ιδρύματος κατά το έτος 2017. Θα ακολουθήσει η απονομή τιμητικών διακρίσεων από τον πρόεδρο της Ακαδημίας και η Συνεδρία θα κλείσει με την αναγγελία προκήρυξης των νέων βραβείων.
Βραβεία δίνονται, όπως κάθε χρόνο, στην Τάξη Θετικών Επιστημών, στην Τάξη Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, στην Τάξη Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών, ενώ επίσης ανακοινώνονται και τα βραβεία του Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη και του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη.
Δηλώσεις βραβευθέντων στο ΑΜΠΕ
Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με Καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ» (Χρυσό Μετάλλιο της Τάξης των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών):
«To Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών αποτελεί ύψιστη τιμή για τον Σύλλογο “ΕΛΠΙΔΑ”, και για εμένα προσωπικά, και μεγάλη δύναμη για τη συνέχιση του αγώνα μας κοντά στα παιδιά που παλεύουν για τη ζωή. Το αφιερώνω σε αυτά τα παιδιά που, στη μάχη τους ενάντια στον καρκίνο, είναι αυτά που εμπνέουν και οδηγούν τα βήματά μας, και το χαμόγελό τους μας δίνει το κουράγιο να συνεχίσουμε. Ευχαριστώ τα αξιότιμα μέλη της Ακαδημίας Αθηνών που στέκονται σύμμαχοι και συνοδοιπόροι στο πλευρό της “ΕΛΠΙΔΑΣ”».
Αλέξης Καλοκαιρινός, πρόεδρος της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών (Αργυρό Μετάλλιο της Τάξης των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών):
«Η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών για την πορεία και το έργο εβδομήντα ετών. Η ΕΚΙΜ ευχαριστεί θερμά την Ακαδημία Αθηνών για την τιμή που της επεφύλαξε. Η τιμή αυτή αποδίδεται πρωτίστως στους ιδρυτές της ΕΚΙΜ, που δημιούργησαν το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, πρωτοστάτησαν στη διάσωση μνημείων και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, έθεσαν τις βάσεις της Κρητολογίας με συνέδρια και εκδόσεις. Η βράβευση της ΕΚΙΜ τιμά την Κρήτη και τους Κρητικούς. Αντανακλά επίσης σε όλους όσοι συντέλεσαν και συντελούν στο έργο της Εταιρίας ως μέλη, φίλοι και υποστηρικτές της στην Κρήτη, την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η ΕΚΙΜ δεσμεύεται να συνεχίσει την παραγωγή πολιτιστικού και κοινωνικού έργου για το καλό των πολλών, για το καλό του τόπου».
Μαρία Κυδωνιέως- Φωστέρη, ιδρύτρια της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Κοινωνικής Υποστήριξης Ανηλίκων και Εφήβων «Στέγη», επιμελήτρια ανηλίκων-κοινωνική λειτουργός (Βραβείο Αικατερίνης Π. Οικονόμου):
«Ευχαριστούμε πολύ την Ακαδημία Αθηνών γιατί με αυτό το βραβείο τιμά την αξία του εθελοντισμού. Η “Στέγη” ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1996 με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων του Δικαστηρίου Ανηλίκων Σύρου, κατόπιν εισηγήσεως δικής μου και του εισαγγελέα Ρούσσου-Εμμανουήλ Παπαδάκη.
Στην προσπάθεια μας να εφαρμόσουμε τα αναμορφωτικά μέτρα, αλλά και να στηρίξουμε τις δυσλειτουργικές οικογένειες, διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά και οι νέοι είχαν ανάγκη από ένα επιστημονικό πλαίσιο στήριξης ενταγμένο στη δική τους τοπική κοινωνία και όχι τη φυλακή ή τα αναμορφωτικά ιδρύματα» ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Φωστέρη.
Η «Στέγη» λειτουργεί ως Κέντρο Ημέρας με εξειδικευμένο προσωπικό (ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, εργοθεραπευτή, παιδαγωγούς και υπεύθυνους δημιουργικής απασχόλησης) και υποστηρίζεται από ένα εκπαιδευμένο δίκτυο εθελοντών, ενώ συνεργάζεται και με τις Ανώτερες Σχολές Κοινωνικών Επιστημών.
Στον συνολικό χρόνο λειτουργίας της υποστήριξε περισσότερα από 300 παιδιά ηλικίας 0-25 ετών.
«Επειδή καμιά φυλακή δεν έκανε κανένα παιδί καλύτερο και επειδή πολλοί εγκληματίες προέρχονται από τις φυλακές ανηλίκων, θα ήθελα να παρακαλέσω τον υπουργό Δικαιοσύνης και τους άλλους αρμόδιους που ασχολούνται με την παιδική παραβατικότητα, να στηρίξουν αυτά τα παιδιά μέσα από κατάλληλες δομές, που θα τους προσφέρουν αγάπη, παιδεία, καθοδήγηση και προστασία για μία καλύτερη κοινωνία» καταλήγει η κ. Φωστέρη.
Δημήτρης Ραυτόπουλος (Βραβείο Δοκιμίου - Μελέτης για το σύνολο του έργου του):
«Θα προτιμούσα να βραβευόμουν ως πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο 93χρονος βετεράνος της νεοελληνικής κριτικής, το όνομά του οποίου συνδέθηκε με την «Επιθεώρηση Τέχνης» (1954-1967), όπου πρωτοεμφανίστηκε με κριτικό του κείμενο το 1955.
Μάχιμος κριτικός για πολλές δεκαετίες, ο Δ. Ραυτόπουλος θεωρεί ότι «ο κριτικός είναι και εν μέρει λογοτέχνης. Αλλιώς δεν είναι άρτιος κριτικός». «Για να κατανοήσεις λογοτεχνία, πρέπει να την έχεις και ως δημιουργία μέσα σου» επισημαίνει. Το τελευταίο βιβλίο του, με τίτλο «Κριτική της κριτικής» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg, συγκεντρώνει στις σελίδες του δοκίμια και βιβλιοκρισίες που δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά μεταξύ 1997 και 2013 (στο υλικό του συμπεριλαμβάνονται και δύο συνεντεύξεις).
Άντζελα Δημητρακάκη (Βραβείο Διηγήματος για το βιβλίο της «Τέσσερις μαρτυρίες για την εκταφή του ποταμού Ερρινυού», Εκδόσεις Εστία, 2016):
«Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ακαδημία Αθηνών για την τιμητική διάκριση. Το βιβλίο που βραβεύτηκε από το Ίδρυμα Ουράνη, η νουβέλα “Τέσσερις Μαρτυρίες για την Εκταφή του Ποταμού Ερρινυού”, αναφέρεται στη δεκαετία του ’80 ως εποχή προσδοκιών και απογοητεύσεων, διεκδικήσεων και αλλοτριώσεων, καλών προθέσεων και δρόμων, που οδηγούν όσο το δυνατόν μακρύτερα από “τη γειτονιά της κολάσεως”, για την οποία μιλούν, ενήλικες πια, οι αλλοτινές έφηβες της ιστορίας. Είναι μια γειτονιά που βουλιάζει υπό το βάρος της ταξικής της απομόνωσης, ειδικά όπως τη βιώνουν μέσα απ΄ τη φιλία τους τέσσερα κορίτσια, η μία εκ των οποίων είναι “ξένη” και ξεχωριστή.
Αλλά βέβαια, το να είναι ξεχωριστή δεν την προστατεύει από τις κοροϊδίες στο σχολείο κι από την επιθυμία της φυγής, που φτάνει στα όρια του death wish ή έστω στην άδεια κοίτη ενός απ΄ τους θαμμένους ποταμούς της Αθήνας -τους οποίους θυμηθήκαμε πρόσφατα, τον Νοέμβριο, για τους πλέον τραγικούς λόγους.
Ίσως είναι σχετικό ότι τον Ερρινυό, ως αφήγημα για ιστορικές ροές και τις Ερινύες που γεννούν, τον έχω γράψει δύο φορές: η πρώτη ήταν το 2003 και η δεύτερη το 2016. Δεν χρειάζεται ν΄ αναφερθώ στο τι μεσολάβησε στη χώρα και διεθνώς, μεταξύ των δύο αυτών χρονολογιών -η ροή της ιστορίας έχει επιταχυνθεί, οι γειτονιές της κολάσεως χειροτερεύουν και πληθαίνουν στον πλανήτη, ο διεθνισμός ανήκει στο κεφάλαιο, η δημοκρατία συρρικνώνεται, οι δημαγωγοί αυξάνουν, ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας λειτουργεί τιμωρητικά και οι ιστορικοί μιλούν πια ανοιχτά για την εκταφή μιας “φασιστικής μήτρας”.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι, σε αυτές τις συνθήκες, δεν αρκεί να γράφουμε ή να διαβάζουμε δυσοίωνες αλληγορίες. Η λογοτεχνία και η τέχνη γενικότερα, μπορεί να είναι έναυσμα, έναρξη, ενσυναίσθηση, επεξεργασία, εγρήγορση, διεκδικώντας ένα μικρό, αλλά σημαντικό χώρο σ΄ ένα πολύ ευρύτερο πεδίο πάλης που εμπεριέχει, εν τέλει, και την καθημερινή ζωή. Το 2017, σε αυτό το πεδίο, τα βραβεία ανήκουν στις αντιφασίστριες και αντιφασίστες της διπλανής πόρτας, σε κάθε κοινωνική μήτρα αντι-αυταρχισμού και μάχιμης δημοκρατίας».
Γιώργος Μοράρης (Βραβείο Εμμανουήλ Ροΐδου για το βιβλίο του «Μια διπλή απόκλιση της κυπριακής διαλέκτου και του ποιητικού λόγου. Ο ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης (1849-1917)», Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος, Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2016):
«Στο πρόσωπό μου βραβεύεται ένας μεγάλος ποιητής της Κύπρου που είναι άγνωστος στον ελλαδικό χώρο, ο Βασίλης Μιχαηλίδης, που γαλούχησε γενεές γενεών και ενέπνευσε ήρωες του απελευθερωτικού μας αγώνα. Είναι κάτι ανάλογο με τον Κορνάρο, με τη διαφορά ότι ο Κορνάρος έχει μία λόγια παράδοση, την ιταλική και την γαλλική, ενώ ο Μιχαηλίδης είναι πρωτογενής ποιητής. Ξεκινάει από το μηδέν και καταφέρνει να μετατρέψει το κυπριακό ιδίωμα σε υψηλή τέχνη.
Επειδή όμως έγραψε στην κυπριακή διάλεκτο, αυτό αποτέλεσε εμπόδιο για να γίνει γνωστός στο πανελλήνιο. Η προσπάθειά μου ήταν να τον κάνω γνωστό στον ελλαδικό χώρο, που ο Μιχαηλίδης θεωρείται “άγνωστη ήπειρος”, γι΄ αυτό έχω βάλει και ένα χρηστικό λεξιλόγιο στο τέλος του βιβλίου μου. Φέτος, γιορτάζουμε εκατό χρόνια από τον θάνατό του, οπότε η βράβευσή μου συμπίπτει και με το χάραμα της εκατονταετίας του».
Σπύρος Σακκάς (Βραβείο Σπύρου Μοτσενίγου):
«Ήταν μεγάλο ξάφνιασμα για μένα αυτή η διάκριση. Δεν υποψιαζόμουν καθόλου ότι θα είχα την τύχη να με βραβεύσει η Ακαδημία Αθηνών» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Σπύρος Σακκάς. Καταξιωμένος στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ο βαρύτονος Σπύρος Σακκάς, εκτός από μεγάλος ερμηνευτής, είναι και αδιάκοπος ερευνητής της φωνής.
«Δουλεύω πάρα πολύ από μικρό παιδί. Ανακάλυψα ότι έπρεπε να ασχοληθώ με την έρευνα της φωνής όταν ήμουν στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, και ιδιαίτερα με την έρευνα της φωνής στο αρχαίο ποιητικό θέατρο. Η έρευνα αυτή συμπληρώνει 45 χρόνια πλέον σήμερα» δηλώνει ο Σπ. Σακκάς, που το 1972 ίδρυσε το «Κέντρο Φωνητικών Τεχνών» (Εργαστήριο Φωνητικής Τέχνης & Έρευνας) στην Ουάσινγκτον.
Από το 1985 το ΚΦΤ άρχισε να λειτουργεί και στην Αθήνα, και συνεχίζει μέχρι σήμερα τη μετάδοση τεχνικών της ανθρώπινης φωνής και την έρευνά της σε σχέση με το ανθρώπινο σώμα και τις πνευματικές και ψυχικές λειτουργίες του.