Αναβρασμός επικρατεί στους κύκλους των προμηθευτικών επιχειρήσεων τροφίμων και βασικών καταναλωτικών αγαθών, μετά την πρωτοβουλία του υπουργού Ανάπτυξης, Κώστα Σκρέκα, να επιδιώξει μείωση τιμών... μακράς διαρκείας, μέσα από το τελευταίο «πακέτο» μέτρων για την ακρίβεια, το οποίο ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα, σε συνέχεια των αντίστοιχων εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.
Σε μια προσπάθεια να προκαλέσει κινητικότητα σε ό,τι αφορά ουσιαστικά τη μόνιμη μείωση των τιμών -οι τιμές που θα μειωθούν για έξι μήνες δύσκολα θα αυξηθούν πάλι στη συνέχεια- το υπουργείο Ανάπτυξης καθιερώνει ειδική σήμανση με καρτελάκια που θα αναρτώνται στα ράφια των σούπερ μάρκετ για να τα αναγνωρίζουν οι καταναλωτές.
Πρόκειται για ένα μέτρο που αποτελεί συνέχεια, κατά μία έννοια, του «καλαθιού του νοικοκυριού»: με το «καλάθι», έγινε μια προσπάθεια να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των αλυσίδων σούπερ μάρκετ και σε ό,τι αφορά τις τιμές των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (private label), η οποία σε ένα βαθμό είχε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, καθώς οι τιμές των προϊόντων private label κρατήθηκαν σχετικά χαμηλά.
Ταυτόχρονα, όμως, το «καλάθι», στο οποίο οι προμηθευτές επώνυμων προϊόντων συμμετείχαν από ελάχιστα έως καθόλου, δημιούργησε δύο ταχύτητες τιμών στην αγορά. Στο private label οι ανατιμήσεις ήταν σχετικά ελεγχόμενες, αφού όσες αλυσίδες προχωρούσαν σε σημαντικές ανατιμήσεις κινδύνευαν να χάσουν έδαφος έναντι του ανταγωνισμού. Αντίθετα, στα επώνυμα προϊόντα, που έχουν και το μεγαλύτερο μερίδιο του τζίρου (περίπου 75%) οι πιέσεις για έλεγχο στις ανατιμήσεις ήταν πολύ ασθενέστερες.
Το υπουργείο Ανάπτυξης, όπως λένε κύκλοι προμηθευτικών επιχειρήσεων, φαίνεται να συμπλέει σε αυτή τη φάση με τα σούπερ μάρκετ και να εφαρμόζει ένα μέτρο που επιδιώκεται να δημιουργήσει πίεση για μόνιμες αλλαγές στους τιμοκαταλόγους, οι οποίες, εκτός από το ότι θα ωφελήσουν τους καταναλωτές, θα επιτρέψουν ταυτόχρονα στο οργανωμένο λιανεμπόριο να βελτιώσει το κατά πολύ μειωμένο περιθώριο καθαρού κέρδους τους -σε εκδήλωση της νεοσύστατης ένωσης των σούπερ μάρκετ αναφέρθηκε ότι το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου υποχώρησε το 2022 από 2,2% σε 1,5%.
Για τις προμηθευτικές επιχειρήσεις, όμως, η μείωση τιμών για έξι μήνες αποτελεί... casus belli -και ιδίως για τις ελληνικές επιχειρήσεις με παραγωγικό χαρακτήρα, που έχουν μικρότερα περιθώρια ευελιξίας στην τιμολογιακή τους πολιτική. Όπως λένε πηγές της αγοράς, οι επιχειρήσεις προσπάθησαν με κάθε τρόπο ακόμη στις πιο δύσκολες εποχές των μνημονίων, όταν η οικονομία και η κατανάλωση κατέρρεαν, να αποφύγουν τις μόνιμες μειώσεις τιμών. Στη διάρκεια της κρίσης, προχωρούσαν συνεχώς σε προσφορές, που μείωναν μεν τις τιμές, αλλά δεν επηρέαζαν τους τιμοκαταλόγους, κάτι που κάνουν και σε αυτή φάση της νέας κρίσης με υπερβολικά υψηλό πληθωρισμό.
Οι προμηθευτικές επιχειρήσεις φοβούνται ότι, εάν προχωρήσουν τώρα σε μειώσεις κατά 5%, όπως επιδιώκει το υπουργείο, εκτός από τις απώλειες που θα έχουν, θα μειωθεί η δύναμή τους να επιβάλλουν τις τιμές που επιθυμούν και οι αλλαγές των τιμοκαταλόγων δεν θα έχουν διάρκεια έξι μηνών, αλλά θα ισχύσει το... ουδέν μονιμότερον του προσωρινού.
Το επιχείρημα που ακούγεται κατά της μείωσης τιμών για έξι μήνες είναι ότι είναι πρακτικά αδύνατο, σε ένα αβέβαιο περιβάλλον με πολλούς ασταθείς παράγοντες (κόστος καυσίμων, επιτόκια, κόστος πρώτων υλών, εργατικό κόστος) να γίνει μια μείωση τιμής σταθερή για έξι μήνες. Οι περισσότερες προμηθευτικές επιχειρήσεις θα επιδιώξουν να αποφύγουν να μπουν στον... ανταγωνισμό με καρτελάκια, αλλάζοντας τιμές σε όσο λιγότερους κωδικούς προϊόντων γίνεται και πάντως όχι σε αυτούς που έχουν μεγάλες πωλήσεις και μερίδια αγοράς.
Πάντως, στους επιχειρηματικούς κύκλους επικρατεί ανησυχία ότι το υπουργείο Ανάπτυξης θα επιχειρήσει να δώσει παρασκηνιακά... ώθηση στην εφαρμογή του νέου μέτρου, ασκώντας πιέσεις σε επιχειρήσεις για να προχωρήσουν σε μειώσεις τιμών και με την ελπίδα ότι αν υπάρξει «σπίθα» ανταγωνισμού σε ορισμένα αγαθά θα υποχρεωθούν και άλλες επιχειρήσεις να ακολουθήσουν.
