Ο Νίκος Ανδρουλάκης επισήμανε τον σοβαρό κίνδυνο να επαναληφθούν οι φυσικές καταστροφές που υπέστη η Ελλάδα το περασμένο καλοκαίρι εφόσον δεν αλλάξει νοοτροπία και στρατηγική στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και στην προστασία του περιβάλλοντος. Μιλώντας το μεσημέρι στην Αλεξανδρούπολη, στη θεματική εκδήλωση «Πρόληψη, διαχείριση και αντιμετώπιση καταστροφών στο φυσικό περιβάλλον», ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής ανέφερε πως από την τραγωδία της Ηλείας το 2007, πέρασαν 16 χρόνια και επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια, σε δυσμενέστερες όμως συνθήκες.
«Θέλουμε ως πολιτικό σύστημα να περιφρουρήσουμε την κοινωνία; Να διαπαιδαγωγήσουμε την κοινωνία; Να εκσυγχρονιστεί το κράτος; Ή θα ακούμε συνεχώς και με τρόπο περιφρονητικό προς τη νοημοσύνη όλων ότι "έτυχε μια στραβή στη βάρδια μου"; Τους ενημερώνω κι εδώ, από την Αλεξανδρούπολη, ότι με την εξέλιξη αυτής της μεγάλης πρόκλησης του πλανήτη, της κλιματικής αλλαγής, θα έχουμε πολλές "στραβές στις βάρδιες" όλων, γι' αυτό πρέπει να σοβαρευτούμε, να είμαστε αντικειμενικοί και να έχουμε σχέδιο για να υπερασπιστούμε την κοινωνία και το κράτος, τον κάθε πολίτη, τον αγρότη, τον κτηνοτρόφο που κλαίει το βιός του, τα νέα παιδιά που θέλουν να ζήσουν σε μια χώρα που θα είναι ένα κανονικό ευρωπαϊκό κράτος, ορθολογικό, που λύνει τα προβλήματα και δεν τα διαιωνίζει» τόνισε ο κ. Ανδρουλάκης. Πρόσθεσε πως στη χώρα μας φέτος κάηκαν περισσότερα από 1,7 εκατ. στρέμματα που είναι η δεύτερη χειρότερη θέση ως προς τον μέσο όρο καμένης επιφάνειας την περίοδο 2006-2022, και στην πρώτη για το 2023 σε καμένες εκτάσεις ως ποσοστό της έκτασης της χώρας.
«Αυτό είναι αποτέλεσμα ανεπιτυχούς στρατηγικής και ενός αναποτελεσματικού σχεδίου. Η κυβέρνηση δείχνει να μην έχει διδαχθεί από την τραγωδία στην Ηλεία το 2007 και δεν αξιοποιήθηκε η εμπειρία της καταστροφής. Δεν υπάρχουν δεδομένα ώστε να σχεδιάσουμε τη θωράκιση. Όλα αντιμετωπίζονται με ερασιτεχνισμό και με προχειρότητα», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ασκώντας αιχμηρή κριτική στην κυβέρνηση. Σημείωσε ότι «έφεραν από τις Βρυξέλλες τον αρμόδιο για τέτοια θέματα επίτροπο προκειμένου να φτιάξει το αυτόνομο υπουργείο και ο επόμενος υπουργός της Νέας Δημοκρατίας αποκαλύπτει ότι το υπουργείο είναι ένα άδειο κέλυφος. Ποιος φταίει; Πέντε χρόνια είστε κυβέρνηση».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής υπογράμμισε πως «όσο δεν επενδύουμε στην προετοιμασία και την πρόληψη, το κόστος αποκατάστασης θα είναι πολλαπλάσιο. Για παράδειγμα, άλλο είναι να πληρώνουμε έναν δρόμο που έχει σχεδιαστεί να αντέχει σε ακραία κλιματικά φαινόμενα και άλλο έναν δρόμο που γκρεμίζεται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και μετά τον ξαναπληρώνουμε».
«Δεν μπορεί να μιλάμε μόνο για την υπεροπλία της χώρας σε εξοπλισμό και μέσα καταστολής των πυρκαγιών - ναι, όντως είχαμε υπεροπλία φέτος, θέλω να είμαι δίκαιος -, αλλά να μην εξηγείται πώς είναι δυνατόν με τη μεγαλύτερη δύναμη πυρός εδώ και χρόνια, να έχουμε το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα; Ρώτησα τον κ. Μητσοτάκη στη Βουλή. Καμία απάντηση. Δεν έπρεπε μια επιτροπή να αποτιμήσει τι έφταιξε; Που για πρώτη φορά είχαμε τόσα εναέρια και επίγεια μέσα, αλλά συγχρόνως - με λιγότερες εστίες - τη μεγαλύτερη καταστροφή;» αναρωτήθηκε ο κ. Ανδρουλάκης.
Η πολιτική πρόληψης των δασικών πυρκαγιών
Ο Νίκος Ανδρουλάκης προσδιόρισε ως κεντρικό διακύβευμα της πολιτικής πρόληψης να γίνει η ύπαιθρος « η ευημερούσα περιοχή, στην οποία θέλεις να ζεις» όπως είπε.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής πρότεινε αλλαγή στο μοντέλο πρόληψης, με άμεσες ενέργειες όπως:
(α) Την προτεραιότητα σε περιοχές υψηλού κινδύνου,
(β) Την προτεραιότητα σε περιοχές και οικοσυστήματα υψηλής αξίας - μοναδικότητας καθώς και την
γ) την υιοθέτηση ενός τρίπτυχου για τη διαχείριση των δασών και των οικοσυστημάτων της χώρας με στρατηγικές ανθεκτικότητας, προσαρμογής και μετασχηματισμού.
Η πολιτική αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών
Επιπλέον, πρότεινε τις εξής αλλαγές στο μοντέλο αντιμετώπισης, με κύρια χαρακτηριστικά:
• Συμμετοχή της Δασικής Υπηρεσίας με επιτελικό ρόλο στην κατάσβεση των πυρκαγιών.
• Θεσμοθετημένη και συστηματική αξιοποίηση και μετάδοση της γνώσης των παλαιών στελεχών της Δασικής Υπηρεσίας, με εμπειρία στην κατάσβεση πυρκαγιών.
• Ενεργοποίηση και στελέχωση πυροφυλακίων - εκσυγχρονισμός (χρήση αισθητήρων, drones, πληροφοριακών συστημάτων).
• Δημιουργία ενιαίου γεω-πληροφοριακού συστήματος με όλο το αγροτικό και δασικό οδικό δίκτυο και την κατάσταση βατότητας του.
Η αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων
Ως προς το μοντέλο αποκατάστασης ο Ν. Ανδρουλάκης πρότεινε τα εξής:
• Η προστασία και αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων, πρέπει να γίνει με βάση τις κλιματικές συνθήκες που θα επικρατούν μετά από δεκαετίες και όχι μόνο σήμερα.
• Τον σχεδιασμό με βάση τις ασφαλείς προβλέψεις κλιματικών μεταβολών, ανά περιοχή και τύπο οικοσυστήματος στη χώρα.
• Τις συνέργειες με τις δράσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής για τη βελτίωση των παρόχθιων ζωνών και την προστασία από τις πλημμύρες.
• Την αναγνώριση εκ των προτέρων περιοχών που θα χρειαστούν άμεση αποκατάσταση μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς (π.χ. δάση ελάτης, καμένες εκτάσεις δύο φορές).
• Τον σχεδιασμό παραγωγής φυτευτικού υλικού, με γνώμονα τις ασφαλείς προβλέψεις κλιματικών μεταβολών και των χαρακτηριστικών των περιοχών, που θα χρειαστούν άμεση αποκατάσταση μετά από πιθανή πυρκαγιά.
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ανθεκτικότητα του περιβάλλοντος
Ο κ. Ανδρουλάκης επέμεινε στη θεσμοθέτηση ενός εθνικού σχεδίου δράσης για την ανθεκτικότητα του περιβάλλοντος. Με δράσεις σε πέντε άξονες:
(α) Αύξηση των κονδυλίων ώστε από την αναλογία 20% -80% που είναι σήμερα για πρόληψη και καταστολή, να πλησιάσει το 50%-50% χωρίς μείωση της καταστολής.
(β) Νέο μοντέλο Δασικής Υπηρεσίας, με ουσιαστική ενίσχυση σε πόρους και προσωπικό, ώστε να μπορεί να εκπληρώνει με σύγχρονο τρόπο τα εκ του νόμου οριζόμενα καθήκοντά της.
(γ) Συνέργειες μεταξύ των συναρμόδιων φορέων διαχείρισης φυσικού και αγροτικού τοπίου βασισμένες σε ένα αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης.
(δ) Σύσταση φορέα παρακολούθησης και υποστήριξης της αποκατάστασης και ανάκαμψης του κοινωνικο-οικονομικού περιβάλλοντος. Στόχος δεν θα είναι απλά η τυπική υποχρέωση αποζημίωσης των πληγέντων, αλλά η ουσιαστική υποστήριξή τους για την ανάπτυξη οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας σε συνθήκες κλιματικής και γενικευμένης περιβαλλοντικής κρίσης.
(ε) Δημιουργία ενός Συστήματος Διαχείρισης και Ανθεκτικότητας Δασικών Οικοσυστημάτων, όπου μέσω ενός ενιαία διαχειριζόμενου ταμείου θα υποστηρίζεται και θα υλοποιείται:
1. Η έρευνα, όπου θα εμπλέκονται πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα, επιμελητήρια, Δασική Υπηρεσία, Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.
2. Η πρόληψη, που θα συντονίζεται από τη Δασική Υπηρεσία, σε συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα, τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. για τις προστατευόμενες περιοχές, τους ΟΤΑ και τα δίκτυα εθελοντών. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούν να βοηθήσουν και οι εποχικοί πυροσβέστες, που το καλοκαίρι βρίσκονται μέσα στο δάσος, αλλά τον χειμώνα, αντί να αξιοποιείται η εμπειρία τους, μένουν άνεργοι.
3. Η καταστολή, που θα συντονίζεται και θα ασκείται από το Πυροσβεστικό Σώμα, σε συνεργασία με τη Δασική Υπηρεσία, τους ΟΤΑ και τα δίκτυα εθελοντών.
4. Η αποκατάσταση, που θα σχεδιάζεται και θα υλοποιείται από τη Δασική Υπηρεσία (για τα δάση και της δασικές εκτάσεις), σε συνεργασία με τους ΟΤΑ, τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. (για τις προστατευόμενες περιοχές) και τα δίκτυα εθελοντών.