Σε ακόμη δυσμενέστερη θέση περιέρχονται όσοι δανειολήπτες πασχίζουν να εξυπηρετήσουν «τοξικά» δάνεια με ρήτρα ελβετικού φράγκου, καθώς «σβήνουν» οι ελπίδες τους για μια ευνοϊκή εξέλιξη της ισοτιμίας του φράγκου με το ευρώ, την ώρα που κορυφώνεται η αγωνία για την κρίσιμη ετυμηγορία του Αρείου Πάγου για τον όρο των δανειακών συμβάσεων, ο οποίος υποχρεώνει τους δανειολήπτες να εξυπηρετούν τα δάνεια βάσει της τρέχουσας συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Το ελβετικό φράγκο έχει ισχυρότερη θέση από χθες στην αγορά συναλλάγματος, έναντι του ευρώ και του δολαρίου, μετά τη δημοσιοποίηση της νέας έκθεσης της αμερικανικής κυβέρνησης για τις χώρες που, σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, προχωρούν σε χειραγώγηση της ισοτιμίας των νομισμάτων τους, προκειμένου να αποκομίσουν αθέμιτα οφέλη στις εμπορικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ.
Στη νεότερη έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, η Ελβετία εντάσσεται στις χώρες που χειραγωγούν το νόμισμά τους (currency manipulators), υποστηρίζοντας ότι η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) έχει προχωρήσει σε «αισθητά» αυξανόμενες αγορές συναλλάγματος από τα μέσα του 2019, προκειμένου να αποδυναμώσει το ελβετικό φράγκο.
Επιπλέον, η SNB διατηρεί σταθερά τα χαμηλότερα (αρνητικά) επιτόκια στον κόσμο, με το βασικό επιτόκιο στο -0,75%, για να αποτρέψει την άνοδο του νομίσματος, ενώ η Ελβετία πληροί μία ακόμη προϋπόθεση για την ένταξη στην αμερικανική λίστα, καθώς έχει αυξημένο (στα 2,3 δισ. δολ. τον Νοέμβριο 2019) εμπορικό πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ.
Οι ελβετικές αρχές αρνούνται ότι παρεμβαίνουν στην αγορά για να αποκομίσει η χώρα αθέμιτα εμπορικά οφέλη και υπογραμμίζουν ότι η νομισματική και συναλλαγματική πολιτική που ακολουθείται έχει γνώμονα την επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό.
Θεωρητικά, οι χώρες που κατηγορούνται για χειραγώγηση συναλλαγματικών ισοτιμιών είναι υποψήφιες για επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ, κυρίως δηλαδή για αύξηση δασμών στα προϊόντα τους. Κάτι τέτοιο, αναφέρουν αναλυτές, δεν αναμένεται να συμβεί στην περίπτωση της Ελβετίας.
Παρ’ όλα αυτά, αναλυτές τονίζουν ότι η αμερικανική παρέμβαση στενεύει ασφυκτικά τα περιθώρια της SNB για πρόσθετες παρεμβάσεις στο μέλλον, με στόχο την εξασθένηση του ελβετικού φράγκου, ενώ δελεάζει κερδοσκοπικά funds να στοιχηματίσουν σε άνοδο του ελβετικού νομίσματος, προεξοφλώντας ότι η SNB θα αποφύγει δυναμικές παρεμβάσεις στην αγορά.
Ήδη, το ελβετικό φράγκο εκτινάχθηκε απότομα μετά τη δημοσίευση της αμερικανικής έκθεσης, παρότι η γενική τάση στις αγορές ήταν να υποχωρούν τα νομίσματα που κατατάσσονται στην κατηγορία του «ασφαλούς καταφυγίου» (φράγκο, γιεν), όπως και ο χρυσός.
Την Δευτέρα, το ελβετικό είχε χάσει έδαφος έναντι του ευρώ, υποχωρώντας στο 1,0831 φράγκο/ευρώ, ενώ χθες ενισχύθηκε στο 1,0765. Μέσα στο 2019, το χαμηλότερο σημείο της ισοτιμίας ήταν στο 1,1454 και είχε καταγραφεί στις 23 Απριλίου. Έκτοτε, όμως, το ελβετικό κέρδισε έδαφος, επιβαρύνοντας τους δανειολήπτες που εξυπηρετούν τα δάνειά τους με την τρέχουσα ισοτιμία.
Η υποχώρηση του ευρώ έναντι του ελβετικού φράγκου
Καθώς η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας έχει πλέον πολύ μικρότερα περιθώρια παρέμβασης, ενώ δεν λείπουν στις αγορές οι συγκυρίες αναστάτωσης, που στρέφουν τους επενδυτές σε «ασφαλή καταφύγια» δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να κερδίσει ακόμη περισσότερο έδαφος το φράγκο έναντι του ευρώ.
Σημειώνεται ότι τα περισσότερα δάνεια με ρήτρα ελβετικού φράγκου της ελληνικής αγοράς χορηγήθηκαν όταν το φράγκο ήταν πολύ ασθενέστερο, με την ισοτιμία γύρω στο 1,6 φράγκο/ευρώ. Η ανατίμησή του διόγκωσε εφιαλτικά το κεφάλαιο των δανείων και τις δόσεις, φέρνοντας σε οικονομικό αδιέξοδο περίπου 70.000 νοικοκυριά.
Η απόφαση του Αρείου Πάγου
Μέσα στους επόμενους μήνες, οι Έλληνες δανειολήπτες περιμένουν την κρίσιμη απόφαση του Αρείου Πάγου για τα δάνεια ελβετικού φράγκου, καθώς συζητήθηκε την Δευτέρα η αίτηση αναίρεσης που είχαν υποβάλει καταναλωτικές οργανώσεις για την απόφαση του Εφετείου επί συλλογικής αγωγής κατά συστημικής τράπεζας, με την οποία είχε δικαιωθεί η πλευρά της τράπεζας.
Όπως ανακοίνωσε το ΙΝΚΑ Κρήτης, που μαζί με το Σύλλογο Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου είχαν υποβάλει την αίτηση αναίρεσης, από την πλευρά των δανειοληπτών ζητήθηκε η επαναφορά της οικονομικής ισορροπίας των συμβάσεων από τη μεταβολή της ισοτιμίας, μιας και δεν πήραν οι δανειολήπτες ξένο νόμισμα παρά μόνο ευρώ, ενώ ζητήθηκε, επίσης, από το δικαστήριο να υποβάλει προδικαστικό ερώτημα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πριν εκδώσει την απόφασή του.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των νομικών του ΙΝΚΑ Κρήτης είναι πιθανό η απόφαση να εκδοθεί ως τα τέλη Μαρτίου του τρέχοντος έτους. Τότε θα γίνει γνωστό και αν ο Άρειος Πάγος θα έχει υποβάλει το προδικαστικό ερώτημα που ζητήθηκε από την πλευρά των δανειοληπτών.
